نسبت P/E در بورس چیست؟
در واقع به نسبت قیمت سهم (Price) به درآمد سهم ( Earning per Shares )، P/E گفته میشود.
P/E چیست؟
نسبت P/E به معنای ( Price / Earning per Share ) است و باید آن را مفهومی از نسبت قیمت به درآمد بدانیم. یک تعریف کلی که می توان از نسبت P/E داشت، این است که حاصل تقسیم قیمت بر سود پیش بینی شده شرکت است و در واقع زمان بازگشت سرمایه یا دارایی سهامدار را نشان می دهد.
به عنوان مثال اگر بانکها سالانه 20% سود پرداخت کنند. می توان گفت که نسبت P/E بانک برابر 5 است. به این معنا که اگر شما به عنوان سرمایه گذار، سرمایه 10 میلیون تومانی خود را در بانک سرمایه گذاری کنید، می توانید هر سال 2.000.000 تومان سود از بانک دریافت کنید. به عبارت ساده تر اگر شما سرمایه گذاری در بانک را انتخاب کنید، بعد از 5 سال قادر خواهید بود به دارایی اولیه خود (10 میلیون تومان) برسید.
برای تحلیل و اتکا بر شاخص P/E لازم است که حتما نرخ رشد صنعتی که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد را نیز در نظر داشته باشید. به یاد داشته باشید که توجه به نسبت P/E بدون لحاظ فاکتورهای دیگر، به هیچ وجه کارآمد و قابل اتکا نخواهد بود. با ما همراه باشید تا در این مقاله شما را کامل با مفهوم P/E و کاربردهای آن آشنا کنیم.
با یک مثال مفهوم P/E را بهتر درک کنید.
در صورتی که EPS شرکت ارائه دهنده سهام A را 400 بدانیم و قیمت آن سهم نیز 2000 ریال باشد، P/E سهام A معادل ( 2000/400 ) است که عدد 5 را نشان می دهد. به این شکل P/E سهام A معادل 5 خواهد بود. تفسیر این عدد 5 هم به این ترتیب است که شما به عنوان یک سهامدار و متقاضی خرید سهام A، حاضر هستید به ازای هر 1 ریال سودی که از شرکت ارائه دهنده سهام A دریافت می کنید، 5 ریال بپردازید.
به این ترتیب برای محاسبه ارزش سهام یک شرکت نیز می توان به راحتی نسبت P/E را در EPS آن سهام ضرب کرد. بنابر این می توان نسبت P/E را به عنوان یکی از شاخص ها و ابزارهای تحلیلی در بازار بورس در نظر گرفت. اما در نظر داشته باشید که هیچ قطعیت تصمیم گیری در مورد آن وجود ندارد و به هیچ وجه نمی توان گفت که با در نظر گرفتن P/E یک سهام خاص، می توان در مورد سودآوری قطعی آن، اظهارنظر کرد.
کاربرد P/E در بازار سرمایه چیست؟
کاربرد تمامی شاخص ها، نسبت ها و اعداد و ارقام موجود در بازار بورس، در نهایت برای شکل گرفتن تصمیم گیری بهتر است و نسبت P/E نیز از این موضوع مستثنی نیست. برای استفاده از نسبت P/E جهت خرید هوشمندانه تر سهام، باید ارزش سهام مورد نظر خود را از طریق این نسبت محاسبه نمایید.
همان طور که گفتیم برای محاسبه ارزش سهام، باید نسبت P/E را در EPS آن شرکت، ضرب کنیم. اگر عدد به دست آمده بیشتر از قیمت فعلی سهام در بازار بورس باشد، می توان خرید آن سهام را مناسب دانسته و پیش بینی نسبی در خصوص رشد آن داشت. اما در شرایطی که عدد به دست آمده از قیمت سهام در بازار بورس کمتر باشد، احتمالا خرید آن سهام سودآور نخواهد بود.
به طور نمونه در مثال فوق نسبت P/E معادل 5 بدست آمد. EPS شرکت ارائه دهنده آن سهم نیز 400 ریال بود. حال می توان گفت که ارزش سهام A، معادل 2000 ریال است.
در این لحظه به قیمت سهام A در بازار بورس نگاه می کنیم و قیمت 3000 ریال را برای آن می بینیم. با این حساب ارزش محاسبه شده از طریق P/E، کمتر از قیمت سهام در بازار است و احتمالا خریداری کردن آن، سودآور نخواهد بود. اما اگر در این لحظه قیمت سهام A در بازار 1000 تومان باشد، می توان در نظر گرفت که این سهام پتانسیل رشد تا 2000 ریال را دارد و خرید آن به احتمال زیاد سودآور خواهد بود.
به این صورت اگر نسبت P/E یک شرکت ارائه دهنده سهام، عددی مثبت و کمتر از 1 باشد، انتظار داریم که در مدت کمتر از 1 سال، سود 100 درصدی از خرید سهام این شرکت، برایمان حاصل شود.
انواع P/E موجود در بازار بورس
در ادامه انواع P/E در بازار بورس را بررسی کردهایم:
P/E دنباله دار چیست؟
P/E دنباله دار به معنای خام این نسبت است. یعنی قیمت سهم تقسیم بر عدد EPS آن. که حاکی از آن است که متقاضیان خرید سهام به ازای 1 ریال سودآوری، چند ریال پرداخت می کنند.
P/E برآوردی چیست؟
P/E برآوردی یا تحلیلی با لحاظ نرخ بهره بانکی، تورم حاکم بر کشور و میزان سود شرکت ارائه دهنده سهام، محاسبه می گردد و انتظار می رود که با گذشت زمان سهام آن شرکت به این هدف دست یابد. بنابراین مفهوم P/E برآوردی، تخصصی تر از P/E دنباله دار است و می توان از آن در ارزش گذاری سهام یک شرکت به شکل معنادارتری، بهره برد.
P/E میانگین چیست؟
در محاسبه نسبت P/E میانگین، EPS به شکل دیگری در نظر گرفته می شود. در این روش EPS را از میانگین سودآوری قطعی 6 ماه گذشته و پیش بینی 6 ماه آینده، در نظر می گیرند. به این صورت یک میانگین منطقی تر برای EPS وجود دارد که نیمی از آن قطعی و نیمی از آن برآوردی است.
P/E بزرگتر بهتر است یا کوچکتر؟
اگر چه تاکید کردیم که خرید سهام تنها با تکیه بر نسبت P/E عاقلانه نیست، اما با این همه اگر بخواهیم خرید یک سهام را تنها با در نظر گرفتن بزرگی یا کوچکی نسبت P/E در نظر بگیریم، باید به ارائه توضیحاتی بپردازیم. در یک نگاه ابتدایی و سطحی احتمالا این تصور ایجاد می شود که هر چه نسبت P/E کوچکتر باشد، به این معنا است که با پرداخت مبلغی کمتر سودآوری سریع تر و بیشتری خواهیم داشت. همین طور اگر نسبت P/E بزرگتر باشد، باید مبلغ بیشتری پرداخت کرده و یا مدت زمان طولانی تری را به انتظار بازگشت سرمایه نشست.
اما در نظر داشته باشید که ماجرای تحلیل نسبت P/E آن قدرها هم ابتدایی و راحت نیست. می توان گفت که یک نسبت بزرگ P/E، همان طور که بالاتر نیز اشاره کردیم به معنای آن است که بازار انتظار دارد این سهام با سودآوری قابل توجهی در مدت زمان پیش رو، مواجه باشد. بنابراین نمی توان تنها در دام یک نسبت P/E کوچک افتاده و با اطمینان نسبت به خرید آن سهم اقدام کرد و یا بالعکس با دیدن P/E بزرگ، خریداری کردن سهام آن را زیان ده شناسایی کرد.
آیا می توانیم تنها به اتکای P/E سهام بخریم؟
لازم به یادآوری است که نسبت P/E اگر چه یک برآورد قابل توجه و ابزار کاربردی تحلیل به حساب می آید، اما نمی توان تنها به اتکای P/E نسبت به خرید سهامی خاص اقدام کرد. این تنها یک انتظار نسبت به رشد یا زیان دهی شرکت ارائه دهنده سهام است و همان طور که گفتیم عوامل و فاکتورهای مختلفی می توانند پیش بینی ها و برآوردهای انجام شده را معکوس سازند.
به طور مثال در یک صنعت خاص، معمولا سهامداران حرفه ای به خرید سهامی روی می آورند که دارای P/E کوچکتری است. در حالی که در ابتدا و با یک نگاه سطحی به نظر می رسد که برای سودآوری بیشتر و سریع تر باید سهام شرکت با P/E کوچکتر را خریداری کنیم.
اما در حقیقت با خرید سهام شرکت با P/E بزرگتر، خود را برای سودآوری قابل توجه تری آماده می کنیم. در حالی که تحلیل های بازار بورس می گوید که P/E کوچک برای یک شرکت ارائه دهنده سهام به معنای آن است که این شرکت در آینده ی پیش رو سود کاهش یافته ای خواهد داشت و به این شکل نسبت P/E آن متعادل می شود.
به تعبیری می توان گفت که بالا رفتن نسبت P/E به معنای آن است که چشم انداز خوبی برای آن سهام خاص در نظر گرفته شده است و پایین آمدن آن، نشانگر بدبینی و پیش بینی های منفی برای آن سهام خواهد بود.
نسبت P/E برای شرکت های زیان ده
سوالی در این بخش وجود دارد و برخی در خصوص منفی شدن نسبت P/E می پرسند. باید گفت که برای نسبت P/E عدد منفی به واقع معنا ندارد و به همین دلیل است که محاسبه P/E برای شرکت های زیان ده، کاربردی در پی نخواهد ندارد. البته برخی نیز این نسبت را برای شرکت های زیان ده، معادل صفر در نظر می گیرند.
P/E کل بازار بورس ایران
آمار حاکی از آن است که P/E کل شرکتها در بازار بورس ایران، به طور معمول چیزی بین 4 تا 6 است و پیش بینی می شود که در آینده نیز حول همین اعداد سیر کند. کاملا هم منطقی به نظر می رسد زیرا همیشه انتظار داریم که ارتباط معناداری بین P/E بورس و سود بانکی در کشور وجود داشته باشد.
اگر سود بانکی را 20 درصد سالانه در نظر بگیریم، P/E آن، معادل 5 خواهد بود و کاملا قابل انتظار است که P/E کل بازار ایران نیز عددی بین 4 تا 6 باشد. بنابراین در این شرایط می توان گفت که P/E معادل 5 بانکی، یک سرمایه گذاری بدون ریسک را نوید می دهد. زیرا سرمایه گذاری در بانک با ریسکی همراه نیست، در حالی که در بازار بورس همیشه ریسک وجود دارد. از این روی برای آن که سرمایه گذاری در بازار بورس معنادار بوده و ریسک های آن را در قیاس با سپرده گذاری در بانک، پوشش دهد؛ باید P/E سهام مورد نظر چیزی بالاتر از این عدد 5 P/E بانکی را نشان دهد تا سرمایه گذاری در آن معنادار گردد.
فیلتر P/E
برای خرید سهم هایی مناسب که معمولا P/E پایینی دارند، از فیلتر P/E استفاده میکنیم. تعیین محدوده فیلتر متناسب با خواست تحلیلگر است.
در واقع نسبت P به E که همان نسبت قیمت سهم به درآمد سهم است، به این معناست که معاملهگر حاضر است به ازای پرداخت یک ریال مبنی بر قیمت سهم، چند ریال سود دریافت میکند.
همان طور که گفته شد، اعدادی که برای بازه بالا مشخص میشوند، متناسب با خواست تحلیلگر، متغیر هستند.
معمولا کاربرد فیلتر P/E برای مقایسه دو شرکت با شرایط یکسان است. علاوه بر این همیشه کم بودن P/E به تنهایی ملاکی برای مناسب بودن سهم نیست و بهتر است NAV شرکتها را نیز در نظر گرفت.
آنچه حتما باید در مورد نسبت P/E بدانید
در نهایت لازم به ذکر است که برای در نظر گرفتن P/E یک شرکت نباید نگاهی ساده و خطی داشت، بلکه ضرورت دارد که سایر عوامل از جمله نرخ رشد صنعت، تورم، شرایط اقتصادی و سایر شاخص های بورس را نیز در نظر گرفت.
نکته 1: به یاد داشته باشید که بهترین راه برای اتکا به نسبت P/E آن است که خودتان به محاسبه آن پرداخته و به این شکل داده های مطمئن تری در اختیار داشته باشید. یک نسبت P/E کارآمد و دقیق، به این بستگی دارد که داده های واقعی و کاملا منطبق با واقعیت در محاسبه آن وارد شده باشند. بنابر این در صورتی که داده های مبهم ، در محاسبه این نسبت وارد شود، نمی توان به آن استناد داشت.
نکته 2: برای استفاده از نسبت های P/E در قیاس بین شرکت ها، لازم است که این شاخص را بین دو شرکت از یک گروه صنعت در نظر بگیرید و از قیاس بین دو شرکت ارائه دهنده سهام در دو صنعت متفاوت به طور مثال بانکی و خودرویی، پرهیز نمایید. البته در حقیقت بین دو شرکت هم صنعت نیز این قیاس، بحث هایی دارد و به دلیل محاسبات متفاوت مبنایی، نمی توان مقایسه ای کاملا خطی و تمیز انجام داد.
آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟
بهداشت نیوز: لوبیا سبز یکی از سبزیجات سرشار از آب، ویتامینها و املاح است که بهعنوان منبع پروتئین نیز شناخته میشود. مزیت دیگر لوبیا سبز مقدار بسیار کم چربی و کربوهیدرات نسبتا پایین آن در مقایسه با سایر سبزیجات است.
بورس در برزخ انتظار
دنیایاقتصاد: اصلاح بیپایان نماگرهای بورسی ورود به عصر جدیدی را آغاز کرده است. پس از افت پیدرپی قیمت سهام بهنظر میرسید با فرارسیدن نیمسال دوم، کارنامه عقبگرد قیمت سهام بسته شود اما تداوم حرکت بازارسهام بر مدار نزولی نشان میدهد ابرمشکلات بازارمذکور بزرگتر از آن است که رخدادهای کوچک و حاشیهای بتوانند مسیر قیمت سهام را تغییر دهند.
سومین حرکت دلار پاییز به سمت ۳۳
دنياي اقتصاد: در روزهای پایانی هفته گذشته نرخ دلار در معاملات غیررسمی بازار تهران برای سومین بار از ابتدای پاییز ۱۴۰۱ به سمت سطوح قیمتی کانال ۳۳ هزار تومان به حرکت درآمد. این در حالی است که در روزهای گذشته نرخ اسکناس آمریکایی در معاملات توافقی بازار تهران از کریدور ۳۱ هزار و ۳۰۰ تا ۳۱ هزار و ۷۰۰ تومانی خود خارج نشده و آرامش نسبی در فضای اینگونه از معاملات برقرار است.
بانک سپه قدردان اعتماد عمومی در ارائه خدمات کارتهای بانکی
شادا: بانک سپه بر اساس گزارش شهریور شبکه شاپرک، ۹/ ۱۵درصد از تراکنشهای کارتخوانهای سراسر کشور را به خود اختصاص داده است. در گزارشی که بر اساس شاخص سهم بازار هر یک از بانکهای پذیرنده از تعداد و مبلغ تراکنشهای شبکه پرداخت منتشر شده، بانک سپه با ۹/ ۱۵درصد، توانسته سهم قابلتوجهی از تراکنش کارتخوانهای سراسر کشور را به خود اختصاص دهد. بر اساس گزارش شبکه شاپرک، در شاخص گستره فعالیت هر یک از بانکها در پذیرش تعداد و مبلغ تراکنشهای پشتیبانی شده این شبکه، بانک سپه و دو بانک دیگر دارای بیشترین تعداد…
۱۰هزار و ۴۹۰ میلیارد ریال سود خالص در ۶ ماه
دنياي اقتصاد: بانک اقتصادنوین در ششماهه نخست سال ۱۴۰۱ با ادامه مسیر رو به رشد خود توانست ۱۰ هزار و ۴۹۰ میلیارد ریال سود خالص کسب کند که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۴/ ۹ درصد رشد نشان میدهد. براساس گزارش منتشرشده در سامانه جامع اطلاعرسانی ناشران(کدال)، بانک اقتصادنوین به عنوان نخستین بانک خصوصی جمهوری اسلامی ایران، گزارش فعالیت ششماهه دوره مالی منتهی به شهریور ۱۴۰۱ را منتشر کرد که حاکی از رشد این بانک در اغلب شاخصهای کلیدی است.
بانک صادرات ایران به ٥٢ هزار نفر وامقرضالحسنه فرزندآوری پرداخت کرد
دنياي اقتصاد: مدیرعامل بانک صادرات ایران گفت: بانک صادرات ایران برای تحقق سیاستهای دولت برای حمایت از طرح جوانی جمعیت در نیمه اول سال ١٤٠١ بیش از ٥٢ هزار فقره وام قرضالحسنه فرزندآوری پرداخت کرد.
وضعیت مشارکت زنان
شکاف بین زنان و مردان به نابرابری در دستیابی به فرصتهای شغلی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، آموزشی و بهداشتی برای زنان و مردان اطلاق میشود. شاخص جهانی شکاف جنسیتی از سال ۲۰۰۶ توسط مجمع جهانی اقتصاد منتشر میشود. این شاخص وضعیت فعلی و تکامل برابری جنسیتی را در چهار بعد کلیدی مشارکت و فرصتهای اقتصادی، پیشرفت تحصیلی، سلامت و بقا و توانمندسازی سیاسی برای ۱۴۶ کشور مورد بررسی قرار میدهد. این گزارش در هر دوره این مورد را نیز تحلیل میکند که رسیدن به برابری کامل در همه شاخصها و برای همه کشورها به چند…
فناوری و یادگیری در جهان توسعه نیافته
دنیایاقتصاد-امیررضا انگجی: لزوم توسعه یک چارچوب تحلیلی برای توسعه فناوری، بر اساس رویکردهای تکاملی و با استفاده از استراتژیهای توسعه آسیایی بیشتر از گذشته از اهمیت برخوردار است. این تحلیل بر مفهوم «سیاستهای فناوری محرک بازار» استوار است که شامل مجموعه وسیعی از سیاستها برای ارتقای توسعه صنعتی و فناوری است که برخی را بازارها و برخی دیگر را دولت تعیین میکند. این سیاستها ممکن است عملکردی، افقی یا عمودی باشند و در سه سطح ملی، استراتژیک و خاص قابلتحلیل باشند. این گزارش پیشنهاد میکند که انتخابهای استراتژیک در تمام…
هوای تهران قابل قبول شد
ايسنا: بنا بر پیشبینیهای انجامشده در شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، حاکمیت جو نسبتاً پایدار و آرام همراه با انباشت آلایندهها طی ساعات گذشته و نیز افزایش ترافیک صبحگاهی سبب افزایش غلظت ذرات معلق خواهد شد و کیفیت هوا در مناطق پرتردد در محدوده ناسالم برای گروههای حساس قرار میگیرد.
بسته شدن بقاع متبرکه کشور تکذیب شد
ایلنا: مدیرکل بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه گفت: طبق روال هر روز درهای حرم امام زاه صالح(ع) و بقاع متبرکه سراسری کشور از اذان صبح تا پاسی از شب به روز مردم باز است.
طلا بر قله دوهفتهای
اکوایران: تداوم داده های اقتصادی ضعیف بخش مسکن همراه با افت شاخص مدیران خرید و تنزل اطمینان مصرف کننده همگی دست به دست هم داده اند تا گمانه زنی ها در خصوص کاهش سرعت سیاست های پولی سخت گیرانه فدرال رزرو افزایش یابد و دلار آمریکا را از اوج های تاریخی اش به پایین ترین ارزش خود در سه هفته اخیر برساند.
تکذیب خبر بسته شدن بقاع متبرکه کشور در پی حادثه تروریستی امروز
ایرنا: حجت الاسلام محمد نوروزپور گفت: با توجه به حادثه تروریستی عصر امروز(چهارشنبه) که در حرم مطهر شاهچراغ شیراز رخ داد و منجر به شهادت تعدادی از هموطنان شد، به لحاظ حفظ امنیت جان زائران و پیشگیری از احتمال هر گونه حادثه مشابه در حرم مطهر امام زاده صالح(ع) تهران در میدان تجریش، درهای این حرم مطهر چند ساعت زودتر از روزهای عادی به روی مردم بسته شد.
پافشاری دلار در کانال ۳۲
دنیایاقتصاد: روز گذشته نرخ شاخص ارزی در محدوده نیمه دوم کانال ۳۲هزار تومانی به نوسان پرداخت. طبق مشاهدات به عمل آمده از روند قیمت دلار غیررسمی این دهمین روز متوالی است که این ارز در پلههای انتهایی کانال ۳۲هزار تومانی نوسان میکند. به عقیده بسیاری از کارشناسان بازار ارز تهران سطوح قیمتی کانال مذکور را میتوان محل صلح بازارساز و سفتهبازان ارزی دانست. در نهایت قیمت هر برگ از این اسکناس آمریکایی در واپسین معاملات نقدی روز گذشته با حدود ۶۰ تومان کاهش نسبت به نرخ روز سهشنبه به رقم ۳۲هزار و ۷۹۰ تومان رسید.…
جهش طلا در سکوت دلار
دنياياقتصاد: با ضعیفتر شدن شاخص دلار، طلا جانی دوباره گرفت. با آغاز موج دوبارهای از افت شاخص دلار از حدود ۵ روز قبل، معاملهگران طلا داراییهای خود را به سمت این پناهگاه امن حرکت دادند. البته قطعا این موضوع حرکتی کوتاهمدت بوده و آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ ادامهدار شدن آن به تصمیم فدرال رزرو در جلسه ماه نوامبر بازخواهد گشت. درحال حاضر، بازار انتظار دارد که اقدامات فدرال رزرو توانسته باشد تورم را کنترل کند.
تعهد صادرات سههزار کوییک و ۱۱هزار شاهین به عراق
سایپانیوز: محمدعلی تیموری در مراسم همایش سازندگان زنجیره تامین با محوریت توسعه محصول و افزایش تولید، با اشاره به اینکه کیفیت رمز بقای هر بنگاه صنعتی است، افزود: رمز بقای زنجیره تامین و خودروسازی در افزایش کیفیت محصولات است و بر همین اساس وضعیت خودروهای کوییک و شاهین با برنامهریزی انجامشده در حوزه کیفیت بهبود چشمگیری در سال جاری داشته است. وی گفت: با تلاش و همکاری شرکتهای قطعهساز موفق شدیم بدون تولید محصولات CKD میزان تولید را افزایش و به بالای ۱۹۰۰ دستگاه در روز برسانیم و شاخص عبور مستقیم تولید در…
سازگاری با تغییر اقلیم
آثار پدیده تغییر اقلیم که در دهههای اخیر بهطور کاملاً محسوسی در سطح جهان مشاهده شده، این پدیده را در صدر موضوعات مورد توجه رویدادهای مهم بینالمللی همچون اجلاس جهانی آب، کنفرانس ریو، کنفرانس جهانی تغییر اقلیم و. قرار داده است. این مساله حاکی از اهمیت این پدیده، لزوم برنامهریزی و مدیریت جامع برای سازگاری با آن در سراسر دنیاست.
خروج پول از بورس شدت گرفت
اقتصاد نیوز: روز گذشته شاخص کل بورس تهران بیش از ۱۰ هزار واحد افت کرد. این افت گرچه از افت روز دوشنبه کوچک تر بود، اما باعث ایجاد ناامیدی بیشتری در بازار سهام شد.
ریزش بورس ادامه یافت
دنیای اقتصاد- امیرعلی جراحی: بازار سهام چند ماهی میشود که افت در نماگرهای اصلی را شاهد است. اصلیترین دلیلی که این امر را در پی داشته، کاهش قابل توجه استقبال و امید فعالان نسبت به بورس است. آمار میانگین روزانه ارزش معاملات که بیانکننده میزان استقبال سرمایهگذاران نسبت به بورس بوده، خبرهای خوبی برای تحلیلگران ندارند. دلایل مختلفی باعث این افت شده است. این دلایل عبارتند از ناامیدی سهامداران از آینده سهام، تصمیمات مبهم سیاستگذاران و دیگر مواردی که همگی باعث فراگیر شدن رکود در بازار سرمایه شده است. بررسیها نشان میدهد تا…
سهامداران درگیر یک سیگنال متفاوت
در حال حاضر عوامل بیرونی موثر بر روند بازارسهام یعنی انتظارات تورمی و شوک ارزی ناشی از حرکت در مدار صعودی نیز نتوانسته بورس را در وضعیتی قرار دهد تا اصلاح قیمتی را در این بازار رو به اتمام ارزیابی کنیم. سرمایهگذاران بازارسهام به این نتیجه رسیدهاند که در محاسبات خود نسبت به بازگشت شاخص کل به محدوده تعادلی اشتباه کردهاند.
لبخند ۱۴۰۱ به دارندگان دلار
دنياي اقتصاد- میکائیل زینالدین: بررسیهای بهعمل آمده از روند نرخ دلار غیررسمی در معاملات امسال و سال گذشته نشان میدهد که شاخص بازدهی هفت ماهه این ارز نسبت به سال گذشته ۵/ ۲ برابر بیشتر بوده است. بهصورتی که هر برگ از این اسکناس آمریکایی معاملات خود در فروردین ماه ۱۴۰۰ را در رقم ۲۵ هزار و ۳۰۰ تومان آغاز کرده و در پایان مهر ماه سال گذشته روی سطح قیمتی ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومانی به کار خود پایان داد و رشد ۳۹/ ۱۰ درصدی را تجربه کرد. این در حالی است که نرخ ارز مذکور معاملات ابتدایی سال جاری خود را در رقم ۲۶ هزار و ۶۵۰ تومان آغاز…
بریتانیا در تله «برگزیت»
دنياي اقتصاد - گروه اقتصاد بينالملل: بررسیها نشان میدهد خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به بهرهوری اقتصاد آسیب قابل توجهی وارد کرده است. تخمینها نشان میدهد تجارت حال حاضر انگلستان به اتحادیه اروپا در مقایسه با پیش از برگزیت، ۱۶درصد کاهش یافته و مبادلات تجاری از اتحادیه اروپا به انگلستان نیز افت ۲۰درصدی را تجربه کرده است. همین امر موجب عقبنشینی حزب حاکم از مواضع قبلی خود شده است.
دانمارک هم به جمع اروپاییهای با تورم دو رقمی پیوست
فارس: اداره ملی آمار دانمارک اعلام کرد، نرخ تورم این کشور به ۱/ ۱۱ درصد رسید و کپنهاگ هم به جمع کشورهای اروپایی با تورم دو رقمی پیوست. به گزارش خبرگزاری «Ritzaus Bureau» دانمارک امروز بر اساس دادههای اداره ملی آمار این کشور گزارش داد، نرخ تورم سالانه در دانمارک در ماه سپتامبر به ۱/ ۱۱ درصد رسید جدیدترین بهروزرسانی آمار دانمارک و شاخص قیمت مصرفکننده در سراسر اتحادیه اروپا نشان میدهد قبوض کالاهای اساسی در این کشور اروپایی در ماه گذشته بهطور متوسط ۱/ ۱۱ درصد بیشتر از سپتامبر ۲۰۲۱ بوده است. این…
مصر ارز جدید معرفی میکند
ایسنا: مصر در حال توسعه شاخص ارز جدید برای کم کردن وابستگی مردم از دلار آمریکاست. به نقل از یاهو، حسن عبدالله، رئیس بانک مرکزی مصر گفت: مصر یک شاخص ارزی جدید ایجاد خواهد کرد تا مردم را از این ایده که پوند مصر باید به دلار آمریکا وابسته شود، دور کند.
مایکروسافت: جنون بهرهوری به کار ترکیبی آسیب میزند
دادههای یک نظرسنجی جدید از مایکروسافت، نشان میدهد در حالی که بیشتر کارکنان خود را بهرهور میدانند، کارفرماها اطمینان ندارند کارکنانی که به صورت ترکیبی کار میکنند، بهرهوری لازم را داشته باشند.
ساختارگرایی واژگونه اقتصاد ایران
در یک نگاه کلی میتوان گفت اقتصاد ایران در سالهای اخیر دچار صنعتیزدایی فراگیری در بسیاری از شاخههای صنایع سنگین و سبک شده است. کاهش شاخص عملکردی ظرفیت صنایع در دو سال اخیر از ۴۱درصد به ۳۹درصد این موضوع را بهوضوح آشکار میکند که در ایران فقدان سیاست صنعتی از یک سو و سیاست حفظ صنایع ناکارآمد از سوی دیگر از مهمترین عوامل کاهش عملکرد صنعتی بودهاند.
ثروت مالک اسنپچت به باد رفت
ايسنا: مدیرعامل و یکی از موسسان شرکت اسنپ، ۸۳ درصد از ثروتش را در یک سال گذشته از دست داده و ثروت او از ۹/ ۱۳ میلیارد دلار به ۳/ ۲ میلیارد دلار رسیده است. برآوردهای شاخص میلیاردرهای بلومبرگ نشان میدهد ایوان اشپیگل، ۸۳ درصد از ثروتش را طی یک سال گذشته از دست داده است و ثروت خالص او در فاصله ۲۱ اکتبر ۲۰۲۱ تا ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲، به میزان ۶/ ۱۱ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده و از ۹/ ۱۳ میلیارد دلار، به ۳/ ۲ میلیارد دلار سقوط کرده است.
طرح اضطراری برای مدیریت آب شرب ۱۳۲ شهر
دنیای اقتصاد: آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ سخنگوی صنعت آب کشور درباره تعداد شهرهای دارای بحران آبی بیان کرد: ما برنامهریزی کردیم که قطعی آب شرب نداشته باشیم، اگرچه کشور در محدوده تنش آبی قرار دارد و وارد کمبود آبی شدیم.
کاهش قدرت خریداران حقیقی بورس
اقتصاد نیوز: با اینکه اخیرا معاملات بورس از دو جهت شاهد پیشرفت بود اما دیروز با افت نسبتا سنگینی که شاخص کل بورس داشت، وضعیت دوباره بد شد.
پیش بینی بورس امروز ۳ آبان ۱۴۰۱
اکوایران: روز دوشنبه بازار قرمزتر از روزهای پیش بود و شاخص کل بزرگترین ریزش در یک ماه اخیر را پشت سر گذاشت.
قیمت تمامشده آب چند؟
دنياي اقتصاد: قیمت آب باید در یک بازار آزاد رقابتی مبتنی بر عرضه و تقاضا تعیین شود. این توصیهای است که کارشناسان اقتصادی در دهههای اخیر بارها از ضرورت آن سخن گفتهاند و حالا سخنگوی صنعت آب هم در نشست خبری روز گذشته که در سازمان منابع آب ایران برگزار شد هم به آن اذعان کرد. سخنگوی صنعت آب در این نشست قیمت تمام شده برای آب شرب را بین حدود ۳۳۰۰ یا ۳۴۰۰ تومان و همچنین قیمت آب برای صنایع را بین ۲ تا ۵/ ۲ یورو اعلام کرد. دلیل آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ تفاوت در این قیمت هم این است که آب صنایع، آب شور است که توسط تکنولوژیهای خاص در…
گفتگوی اختصاصی صفحه اقتصاد با مهدی رباطی؛ کارشناس بازار سرمایه
تحلیل تکنیکالی و فاندامنتالی بورس تهران تا شهریور 1401
مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه
صفحه اقتصاد – بورس تهران، به عنوان یکی از بازارهای مالی کشور و محل خرید و فروش سهام شرکت های بورسی، روزهای پُر رونقی را تجربه نمی کند و سهامداران خرد و مردم عادی، به طور جدی تلاش می کنند تا سرمایه خودشان را از این بازار خارج کرده و وارد بازارهای رقیب کنند.
در این اوضاع و احوال، کارشناسان بورس به نوعی می گویند قیمت های سهام به کف قیمتی رسیده اند. در عمل، جهش قیمت سهام اتفاق نمی افتد، سهام بورسی، مشتری های زیادی ندارند و شاخص کل بورس در روز سه شنبه 21 تیر 1401، تا محدوده یک میلیون و 480 هزار واحد نزول کرده است.
در گفتگوی « صفحه اقتصاد » با مهدی رباطی (کارشناس بازار سرمایه)، وضعیت کنونی بورس و چشم انداز بورس در هفته های آینده از نظر تحلیل های تکنیکالی و فاندامنتالی بررسی شده است.
*در روز دوشنبه 20 تیر 1401، شاخص کل بورس حدود 11 هزار واحد کاهش پیدا کرد و به یک میلیون و 487 هزار واحد رسید. در روز شنبه هفته جاری هم، شاخص کل با 4 هزار واحد کاهش به زیر یک میلیون و 500 هزار واحد سقوط کرد.
جنابعالی به عنوان کارشناس بازار سرمایه، این نوع پایین رفتن شاخص بورس و جا گرفتن در محدوده کمتر از یک میلیون و 500 هزار واحد را چگونه ارزیابی می کنید؟
-از جهت تکنیکالی، بازار کانال یک میلیون و 500 هزار واحد را از دست داد و قابل پیش بینی هم بود. احتمالاً این وضعیت تا آخر تابستان به طور کج دار مریز ادامه دارد و آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ تا شهریور ماه امسال، نمی شود رشد جدی را از بازار انتظار داشت.
از جهت فاندامنتالی هم، دلیل این وضعیت بازار، چند عامل است که مهم ترین دلیل به وزارت صنعت و معدن برمی گردد. این عوامل شامل قیمت گذاری دستوری و ضربات و دخالت هایی که به بورس کالا وارد می شود. این مجموعه عوامل باعث شده که دیدگاه سرمایه گذاران نسبت به بازار، یک دیدگاه منفی باشد.
بورس تهران
*همچنین ارزش کل روزانه معاملات به کمتر از 4 هزار میلیارد تومان رسید و در حد 3400 میلیارد تومان بود. در روز شنبه حتی ارزش کل معاملات روزانه آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ تا حد 2900 میلیارد تومان پایین رفته بود. پایین رفتن ارزش روز معاملات به کمتر از 5 هزار میلیارد تومان و تداوم این مقدار ارزش روزانه معاملات چه پیامی دارد؟
-قاعدتاً ارزش معاملات و حجم پولی که در بازار در جریان است، بزرگ ترین عامل حرکت بازار است چه رو به بالا و چه رو به پایین. تا زمانی که ارزش معاملات بالای 10 هزار میلیارد تومان در روز نداشته باشیم، وضعیت موجود ادامه دار بوده و نمی شود انتظار رشد قابل توجه و تحرک مطلوب داشته باشیم.
وضعیت بازار هم، کاملاً مشخص کننده این موضوع بوده و وضعیت بازار، فعلاً وضعیت جذابی نیست. دلیل کاهش معاملات به حد این اعداد، همین موضوع است و به احتمال زیاد، این وضعیت تا یک ماه آینده ادامه دار خواهد بود. تا زمانی هم که ارزش معاملات روزانه بالای 10 هزار میلیارد تومان تثبیت نشود بازار، رونق نسبی پیدا نمی کند.
*در هفته های قبل، ارزش معاملات روزانه بورس به محدوده های 7 هزار میلیارد و 8 هزار میلیارد تومان رسیده بود. آن مقدار ارزش معاملات دو، سه برابر ارزش معاملات فعلی است. در آن روزها، چه تحولی اتفاق افتاده بود که ارزش روزانه معاملات تا آن حد بالا رفته بود؟
-به همان نسبت که ارزش معاملات بالا رفته بود، شاهد این بودیم که بازار رشد خوبی پیدا کرده بود و دلیل آن نیز، رشد قیمت ارز بود. همچنین بحث اجرای توافق برجام مطرح بود و این وضع، بر بعضی گروه های بورسی از جمله خودرویی ها تاثیر مثبت گذاشته بود.
مجموعه عواملی باعث شده که ارزش معاملات به نزدیک 10 هزار میلیارد تومان در روز افزایش پیدا کند ولی مجدداً با از بین رفتن آن مُحرک ها، شاهد این هستیم که ارزش معاملات در پایین ترین سطح خودش در چند وقت اخیر قرار گرفته است.
*همیشه اختلاف نظر راجع به شاخص کل و شاخص هم وزن بورس تهران وجود داشت و در یک دوره حتی تعبیر «شاخص دولت ساز» و «شاخص ملت ساز» مطرح شد. در روز دوشنبه هر دو شاخص ریزش داشتند و در روز شنبه 18 تیر ماه 1401، هر دو شاخص دچار ریزش شدند. در حال حاضر چگونه است که هم شاخص کل ریزش دارد و هم شاخص هم وزن؟
-دلیل آن، این است که کلیّت بازار منفی است، یعنی هم سهام بزرگ منفی هستند و هم سهام کوچک و متوسط. این که شاخص های کل و هم وزن، حرکت یکسانی دارند، نشان دهنده این است که حرکت بازار به طور یکدست، وضعیت ریزشی دارد.
همیشه ما شاهد این بودیم که سهام بزرگ بازار، وضعیت مثبت تری داشتند و در خیلی از موارد، شاخص کل بورس، مثبت بود و شاخص هم وزن، منفی بود ولی در چند وقت اخیر، سهم های کوچک و متوسط نیز ریزشی شده اند. در وضعیت فعلی و با توجه به این که در سطح جهانی قیمت کامودیتی ها کاهش پیدا کرده است، شاخص کل و شاخص هم وزن، منفی هستند.
*بازار بورس ایران، یک بازار کامودیتی محور بوده و در سطح جهانی هم در روزهای اخیر قیمت کامودیتی ها کاهش پیدا کرده است. عامل اصلی این کاهش قیمت در سطح جهانی را چه می دانید؟
-در بازارهای جهانی، عامل اصلی، بحث چشم انداز رکودی و افزایش نرخ بهره است. این دو عامل باعث شده که شاهد ریزش جدی قیمت ها در بازارهای جهانی باشیم. همین وضعیت، باعث شده که چشم انداز، فعلاً چشم انداز منفی باشد نسبت به کامودیتی ها.
مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه
*در مورد کشور روسیه گفته می شود این کشور به خاطر تحریم، مجبور شده که مواد خودش را با تخفیف هایی بیش تر از تخفیف کشورهای دیگر بفروشد. این موضوع تا چه حد باعث شده قیمت ها در سطح جهانی کاهش داشته باشد؟
-در مورد قیمت کامودیتی ها باید بگویم که کلیّت اقتصاد جهانی و اقتصاد چین، اهمیت دارد و یک بازیگر کوچک در اقتصاد جهانی مثل روسیه که حول و حوش یک درصد تولید ناخالص داخلی دنیا را در اختیار دارد، چندان نمی تواند در قیمت کامودیتی ها و نفت تاثیرگذار باشد.
به نظرم، این نوع تحلیل ها، تحلیل های درستی نیست و عمدتاً چشم انداز رکودی اقتصاد جهانی و افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا هست که باعث شده شاهد این وضعیت در بازار کامودیتی ها باشیم.
*در دوره شیوع کرونا، تعطیل شدن واحدهای تولیدی و معدنی اتفاق افتاد و رکود ایجاد شد. در وضعیت فعلی، این رکودی که می گویید چه مشخصاتی دارد که در گام بعد هم روی بورس ایران تاثیر می گذارد؟
-مشخصات رکود این است که اُفت تقاضای جهانی و اُفت رشد اقتصادی کشورهای مختلف رخ داده است. کاهش رشد اقتصادی چین اتفاق افتاده و به دنبال آن تولیدات صنعتی کاهش پیدا می کند و مصرف کامودیتی ها نیز با کاهش مواجه می شود. به همین دلیل، قیمت ها رو به کاهش می گذارند.
*قیمت داخلی کالاهای تولید شده در ایران از جمله فولاد تقریباً با در نظر گرفتن قیمت های جهانی تعیین می شود. آیا کاهش قیمت کامودیتی ها در بازارهای جهانی، بر قیمت اقلام مختلف در بازار داخلی تاثیر گذاشته است؟
-کاهش قیمت در سطح جهانی، قطعاً بر بازار داخلی تاثیر می گذارد. بالاخره شرکت های داخلی از دو محل کاهش قیمت های جهانی و قیمت گذاری دستوری ضربه می خورند. این دو عامل باعث می شوند شرکت ها در بورس تهران، لطمه بخورند.
یقیناً کاهش قیمت های جهانی، تاثیر مستقیمی بر سودآوری شرکت های ایرانی خواهد داشت. اغلب شرکت های ایرانی، به دلیل تحریم ها در حال حاضر، در حد 20 تا 30 درصد پایین تر محصولات خودشان را صادر می کنند. در نتیجه، کاهش قیمت های جهانی لطمه بسیار بیش تری به این شرکت ها خواهد زد.
*با توجه به پدیده چسبندگی قیمت ها در ایران و تورم بالایی که در کشور وجود دارد، آیا ممکن است قیمت اقلامی مثل فولاد در بازار داخلی کاهش پیدا کند؟
– به دلیل ساختاری که اقتصاد ایران دارد، قیمت مصرف کننده در ایران کاهش پیدا نخواهد کرد ولی قیمت فروش کارخانجات ممکن است کاهش پیدا کند. این بحث، همان قیمت گذاری دستوری است.
به دلیل این که کالاها در فضای بازار آزاد، کشف قیمت نمی شوند، ما شاهد این هستیم که در خیلی از موارد، قیمت فروش کارخانه کاهش پیدا می کند ولی قیمتی که به دست مصرف کننده می رسد همچنان بی تغییر است.
بورس تهران
*قیمت کالاهایی مثل فولاد و سیمان در بورس کالای ایران تعیین می شود و آن هم متاثر از قیمت های جهانی است. چطور جنابعالی می گویید قیمت ها در فضای بازار آزاد کشف قیمت نمی شود؟
-در بورس کالا، قیمت تعیین می شود ولی با اما و اگرهای زیاد. اول این که سقف و کف قیمت کالاها توسط وزارت صنعت و معدن، تعیین می شود و خیلی از معاملات با فشار وزارت صنعت و معدن ابطال می شود.
این طور نیست که با ارتباط مستقیم با اقتصاد جهانی و قیمت های بین المللی، شاهد این باشیم که قیمت ها به طور روزانه بالا و پایین برود و سود آوری شرکت ها متاثر شود.
*در مورد وضعیت خروج سرمایه حقیقی هم بحث های زیادی مطرح شده و در روزهای اخیر و به طور مرتب، خروج سرمایه حقیقی از بورس اتفاق افتاده است. در روز دوشنبه 20 تیر ماه جاری باز خروج سرمایه حقیقی اتفاق افتاد و حدود 700 میلیارد تومان خارج شد.
خروج سرمایه حقیقی از بورس چگونه قابل تحلیل است و به طور مشخص سرمایه گذاران خُرد چه دیدگاهی دارند که این طور عمل می کنند؟
-بالاخره در بازارهای مالی و در تمام دنیا این طور است که افراد کمی، سرمایه گذار حرفه ای هستند و بازارهای مالی و بورس را می شناسند. این افراد، عموماً فروشنده نیستند و آن هم بعد از 70 تا 80 درصد ریزش بازار.
در حالی که بیش از 90 درصد افرادی که در بازارها فعال هستند، افرادی هستند که هیجانی تصمیم گیری می گیرند. این نوع افراد، با منفی شدن قیمت می فروشند و با مثبت شدن قیمت می خرند و دید سرمایه گذاری ندارند. به همین دلیل است که اغلب آنها و شاید بیش از 90 درصد افراد، در بورس سود آنچنانی نمی کنند و بازنده هستند.
فقط یک درصد کم از افراد هستند که در این بازار، سود می کنند. وضعیت فعلی نیز، به همین شکل است و افراد زیادی، صبوری لازم و رفتار منطقی نسبت به سرمایه گذاری در بورس را ندارند.
در شرایطی که سهام زیادی به قیمت دلار در حد 5 یا 6 هزار تومانی رسیده اند ولی همچنان بعضی ها به صورت هیجانی فروشنده هستند و خروج پولی هم که اتفاق می افتد به این دلیل است.
در حالی که تمام کارشناسان به این موضوع باور دارند که بورس، ارزان ترین بازار نسبت به سایر بازارهای دارایی مثل ملک، طلا و همه بازارهای سرمایه پذیر دیگر است. تمام کارشناسان می گویند بازار سرمایه، الان در وضعیت بسیار ارزنده تری نسبت به سایر بازارها قرار دارد.
مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه
*بعضی از کارشناسان بورسی با استفاده از اصطلاحات حباب مثبت و منفی که در بازارهای دیگر رایج هست، در مورد بورس هم این طور اظهار نظر کرده و می گویند در بورس ایران حباب منفی وجود دارد. اگر واقعاً وضعیت این طور است، چرا بورس، نمی تواند سرمایه ها را جذب کند؟
-به دلیل این که دخالت های دولت و قیمت گذاری دستوری را در بازار داریم و این وضع باعث می شود واقعیت های اقتصادی، در بورس به طور شفاف منعکس نشود. به عنوان مثال، شرکت های خودرو سازی، یکی از بازیگران اصلی بورس تهران هستند. هر چند سهم آنها از ارزش بازار، سهم بالایی نیست ولی از نظر روانی و لیدر بودن، همیشه تاثیرگذارترین گروه بورسی هستند.
ما شاهد این هستیم که محصولات خودرو سازان در بازار آزاد، سه برابر قیمت فروش کارخانه است. سود بین این دو بازار، به جیب واسطه و دلال می رود و به جیب سهامدار و و تولید کننده نمی رود. به همین دلیل و با وجود این که قیمت سهام پایین است و تورم بالایی را در کشور شاهد هستیم ولی همچنان این موضوع در بازار سرمایه و بورس منعکس نمی شود.
البته من اعتقاد دارم که این وضع، موقت بوده و تجربه گذشته نشان می دهد بازار سرمایه با یک تاخیر، عقب ماندگی خودش را جبران می کند و بورس مزد و پاداش افرادی را که در روزهای سخت سهامداری کردند، می دهد.
*در سال های 1397 و 1398 کارشناسان بورس می گفتند بورس نسبت به بازارهای دیگر عقب افتاده است. فکر می کنید با این ریزش هایی که در بورس اتفاق می افتد، ممکن است یک سال بعد یا دو سال بعد دوباره یک جهش مثل جهش 300 درصدی سال 1399 اتفاق بیفتد؟
-با قاطعیت می گویم که شبیه همان جهش در بورس اتفاق می افتد. به دلیل این که الان آشنایی مردم و قشری که سرمایه دارد نسبت به بورس بیش تر شده. در حالی که خیلی از این افراد، در سال های 1397 و 1398 اصلاً با بورس آشنا نبودند.
قطعاً این بار، شاهد یک رشد خیره کننده و چشمگیر در بازار سهام خواهیم بود ولی ممکن است این رشد چشمگیر 2 سال دیگر یا 3 سال دیگر اتفاق بیفتد. من اعتقاد دارم که حتماً این رشد در بورس رخ خواهد داد و اگر دوره های 10 ساله را نگاه کنید، بازار سهام با اختلاف معنا داری، فاصله بیش تری با سایر بازارها خواهد داشت.
بورس تهران
*آقای رئیسی در زمان انتخابات سال 1400 به محل ساختمان بورس تهران رفت و وعده هایی داد. همین افرادی که الان وارد دولت آقای رئیسی شده اند آن موقع می گفتند مشکلات بورس را حل می کنند.
چه مشکل یا مشکلات خاصی وجود دارد که همین دولتی که قبلاً در مورد بهبود بورس وعده داده، نمی تواند سهامداران را راضی نگه دارد؟
-در خصوص بازار سهام و بورس باید بگویم بورس منعکس کننده وضعیت اقتصادی کشور است. این طور نیست که ما بتوانیم برای بورس راه حل ارائه کنیم که وضعیت بازار خوب شود. پیشنهادها و بحث هایی که عنوان می شد و می گفتند مشکل بورس را حل می کنیم، همیشه مطرح بوده و خاص این دولت هم نیست.
این نوع بحث ها نشان دهنده نا آشنایی سیاستگذاران و مسئولان کشور نسبت به بازار سهام است که این طور صحبت می کنند. بازار سرمایه الان یک مشکل اساسی دارد و آن هم بحث قیمت گذاری دستوری و اقتصاد دولتی است.
تا زمانی که این مشکل حل نشود، مشکلی از بورس حل نشده و همه بحث هایی که مطرح می شود، بحث های جانبی است. البته خود بورس مسائل و مشکلاتی هم از قبیل دامنه نوسان، حجم مبنا و ریسک های ساختاری دارد ولی این مشکلات، مشکلات جدی بازار نیستند.
این مشکلات داخلی بورس، باید حل شوند ولی مشکل جدی بورس ما که باعث ناامیدی و دلسردی افراد صاحب سرمایه برای سرمایه گذاری می شود، همان دخالت های دولتی در اقتصاد، قیمت گذاری دستوری و اقتصاد دولتی است.
ریشه اساسی مشکلات اقتصادی کشور، همین مشکل است و خودش را در بورس هم نشان می دهد. این وضع، باعث می شود سرمایه های کشور و نقدینگی مردم به جای این که به سمت این بازار مولّد بیاید و تامین مالی بنگاه های تولیدی انجام شود، به سمت ملک، طلا و بازارهای غیر مولد می رود و تاثیر منفی آن را در سفره مردم و زندگی مردم عادی می بینیم.
*در حال حاضر شاخص کل بورس به کمتر از یک میلیون و 500 هزار واحد رفته و در در محدوده یک میلیون و 480 هزار واحد قرار دارد. برخی تحلیلگران، رسیدن شاخص به نقاط حمایتی یک میلیون و 450 هزار واحد و بعد هم یک میلیون و 400 هزار واحد در گام های را مطرح می کنند. آیا جنابعالی فکر می کنید شاخص به سمت یک میلیون و 400 هزار واحد حرکت کند؟
-به نظرم، بله. احتمالاً در مرداد ماه 1401 وضعیت بازار، جالب نخواهد بود و احتمالاً از شهریور ماه، شاید تحرکات مثبتی را در بازار شاهد باشیم.
*چرا نسبت به رشد بورس در شهریور امسال امیدوار هستید؟
-پیش بینی من این طور است. این پیش بینی، یک پیش بینی تکنیکی بوده و پیش بینی فاندامنتالی نیست.
تحلیل تکنیکال چیست؟
یکی از علوم و فنون موردنیاز سرمایهگذاران در بورس ایران و سایر بازارهای مالی، تحلیل تکنیکال میباشد.
اما تحلیل تکنیکال چیست؟
تحلیل تکنیکال علم و فن پیشبینی آینده قیمتها بر اساس رفتار گذشته بازار میباشد. شاید درک این تعریف کمی سخت باشد لذا با تعریفی سادهتر به معرفی تحلیل تکنیکال میپردازیم: قیمت یک کالای پر نوسان را در نظر بگیرید، با بررسیهایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که قیمت این کالا به مدت ۸ سال متوالی در تیرماه افزایش قابل توجهی یافته است؛ لذا میتوانیم این احتمال را در نظر بگیریم که در سال نهم در تیر ماه مجدداً قیمت این کالا افزایش یابد.
حال کمی با زبان بورسی توضیحاتی ارائه میکنیم؛ علم تحلیل تکنیکال با بررسی نمودار قیمت و زمان در گذشته، اطلاعاتی را از نمودار استخراج میکند که احتمال رخ دادن آن در آینده نمودار نیز وجود دارد لذا با کنار هم گذاشتن کلیه موارد استخراج شده از نمودار بهترین نقاط ورود و خرج از سهم را شناسایی میکند.
آشنایی با اصول تحلیل تکنیکال
اصول اساسی تحلیل تکنیکال، شامل سه اصل کلی است:
۱- همه چیز در نمودار قیمت نهفته است.
این اصل مبنای تحلیل تکنیکال است. ابتدا باید به درک درستی از این اصل برسیم تا تحلیل تکنیکال را بشناسیم. تحلیلگر تکنیکال میداند که همه عوامل تأثیر گذار روی قیمت سهم، در نمودار لحاظ شده است. یعنی تحلیل قیمتها تمام چیزی است که به آن نیاز دارد. اگر عرضه از تقاضا بیشتر شد قیمتها افزایش مییابند و چنانچه تقاضا بیش از عرضه باشد قیمتها کاهش خواهند یافت. تحلیل تکنیکال تغییرات قیمتها را از روی نمودار بررسی میکند و با علل روانشاختی و عواملی که موجب تغییر قیمت میشوند (مانند عوامل اقتصادی و سیاسی و..) کاری ندارد. اگر اصل اول تحلیل تکنیکال را بپذیریم یعنی پذیرفتهایم که قیمت، همه چیز است.
۲- احتمالاً تاریخ تکرار میشود.
اصل تاریخ تکرار میشود یعنی افرادی که در بورس خرید و فروش میکنند معمولاً در برابر نوسانات قیمت واکنشهای مشابهی نشان میدهند، مجموع این واکنشها منجر به شکل گیری الگوهای نموداری میشود. از الگوهای نموداری برای تحلیل تغییر قیمتها استفاده میشود. الگوهای نموداری ۵۰ سال قبل هنوز کاربرد دارند و اصل تاریخ تکرار میشود به این موضوع اشاره دارد.
۳- قیمتها از روند مشخصی تبعیت میکنند.
روند به معنای جهت حرکتی قیمتها میباشد. به فرض مثال وقتی از روند صعودی صحبت میکنیم به حرکت افزایشی قیمتها اشاره داریم. تحلیلگران تکنیکال بر این باورند که قیمتها از روندها تبعیت میکنند. قیمتها گرایش دارند که روند فعلی خود را حفط کنند. تحلیلگران معتقدند که تغییر جهت روندها بر اساس عوامل خارجی است یعنی جهت حرکت قیمت در آینده تغییر نخواهد کرد مگر اینکه عوامل خارجی بر آن اثر گذاشته باشند.
آیا گذشته میتواند برای پیشبینی آینده مورد استفاده قرار گیرد؟
کارایی اطلاعات مربوط به گذشته برای پیش بینی آینده، همیشه مورد سؤال برخی بوده است. استفاده از اطلاعات گذشته در بسیاری از شاخههای علوم مانند هواشناسی کاربرد دارد. بررسی گذشته قیمتها در دسته علم آمار قرار میگیرد و در تمام تحلیلهای زمانی، دادههای آماری گذشته مورد بررسی قرار میگیرند. ارزشمندترین اطلاعات مربوط به گذشته است و میتوان از آن برای پیشبینی آینده استفاده نمود. مجدداً بر روی واژه پیشبینی تاکید داریم و احتمالاً شما تفاوت بین پیشبینی و پیشگویی را میدانید.
انعطافپذیری و سازگاری تحلیل تکنیکال
بزرگترین مزیت تحلیل تکنیکال تطبیق پذیری و تنوع بالای آن برای انواع معاملات در زمانهای مختلف میباشد. اصول تحلیل تکنیکال را میتوان در تمام بازارها به کار برد. بازار بورس ذاتاً نوسانات زیادی دارد و در بازههای زمانی مختلف میتواند فعالتر یا آرامتر شود. تحلیلگر تکنیکال این انعطاف پذیری و سازگاری را دارد که بر قسمتهای فعال بازار متمرکز شود و در بازه زمانی خاصی یک روند را انتخاب کند یا روندی را حذف نماید.
به زبان ساده علم تحلیل تکنیکال در تمام بازارها از بورس تهران تا بورس نیویورک کاربرد دارد، در واقع هر نمودار قیمت و زمانی تاریخچهای از خود ساخته که این تاریخچه توسط علم تحلیل تکنیکال قابل تحلیل است.
آیا سرمایهگذاری بر اساس تحلیل تکنیکال منطقی است؟
دیدگاههای متفاوتی در مورد کارایی تحلیل تکنیکال وجود دارد که به بررسی آنها میپردازیم. دیدگاه اول به بررسی عدم مقبولیت تحلیل تکنیکال نزد مراجع دانشگاهی میپردازد. در گذشته دلایل موجهی از سوی مراجع دانشگاهی برای رد تحلیل تکنیکال وجود داشت. چندین سال قبل بعضی از اقتصاددانان عقیده داشتند قیمت هر سهم، از رفتارهای سرمایه گذار تأثیر میپذیرد و اطلاعات بازار تاثیرچندانی بر آن ندارد. امروزه با دانش و آگاهی بیشتر نسبت به تحلیل تکنیکال و مطالعات و تحقیقات دانشگاهی صورت گرفته، کارائی استراتژیهای تحلیل تکنیکال ثابت شده است. این بررسیها نشان میدهد که با استفاده از استراتژیهای بسیار ساده تحلیل تکنیکال، میتوان در طولانی مدت سود خوبی بدست آورد. دیدگاه دوم اعتقاد به عدم استفاده سرمایه گذاران بزرگ از تحلیل تکنیکال است. این دیدگاه نادرست است، چرا که در سالهای گذشته شرکتها و سرمایه داران بزرگی از مشاوران تحلیل تکنیکال استفاده کردهاند. البته موفقیت یا عدم موفقیت تمام روشهای سرمایه گذاری باید بر مبنای موفقیت سرمایه گذاران بزرگ سنجیده شود نه شکستهای افرادی که روش صحیح سرمایه گذاری را نفهمیدهاند. دیدگاه بعدی این است که تحلیل تکنیکال تنها برای سرمایه گذاریهای کوچک و یا نوسان گیری از بازار مناسب است. دیدگاه چهارم بیان میکند که تنها معامله گران خرد و کوچک از تحلیل تکنیکال استفاده میکنند. این دیدگاه هم نادرست است، چرا که امروزه بسیاری از شرکتهای بزرگ و موفق به شکل گسترده از تحلیل تکنیکال استفاده میکنند. البته برخی دیگر تحلیل تکنیکال را مناسب معاملات کوتاه مدت و معاملات مبتنی بر الگوریتمهای کامپیوتری میدانند اما حقیقت این است که حتی پیش از مرسوم شدن تحلیل با کامپیوتر، از تحلیل تکنیکال استفاده میشد. دیدگاه پنجم بیان میکند که درصد موفقیت تحلیل تکنیکال کم است. با بررسی سوابق تحلیلگران تکنیکالی که بیش از ۵ سال سابقه دارند، نادرستی این دیدگاه ثابت میشود. این افراد معتقدند که تحلیل تکنیکال آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ تأثیر بالایی در موفقیت دارد البته شاید عدهای از افراد به علت تجربه و سابقه کمی که دارند، معتقد به تأثیر پایین تحلیل تکنیکال در موفقیت باشند. دیدگاه آخر بیان میکند تحلیل تکنیکال بورس از روی نمودار بسیار ساده و سریع است. این دیدگاه هم غلط است. برخی ادعا میکنند که با یک آموزش ۲۰ ساعته تمام تحلیل تکنیکال بورس ایران را به شما آموزش میدهند! این حرف نادرستی است چرا که تداوم معاملات موفق و کسب سودهای بزرگ نیازمند درک عمیق و شناخت صحیح تحلیل تکنیکال میباشد.
تحلیلگر تکنیکال کیست؟
از فردی که تحلیل تکنیکال انجام میدهد با نامهای چارتیست، تحلیلگر بازار یا تحلیل گر نموداری نام برده میشود. در گذشته همه این نامها معانی یکسانی داشتند.
تحلیلگر تکنیکال ویژگیهای منحصر به فردی دارد؛ او به نمودار قیمت ایمان دارد و بدون توجه به شایعات و اخبار معتقد است که تمام عوامل تأثیر گذار بر قیمت در نمودار قیمت نهفته است. تحلیلگر تکنیکال با بررسی گذشته نمودار بهترین نقاط ورود و خروج را شناسایی میکند و با صبر و حوصله منتظر تحقق پیش بینیهای خود میباشد.
آیا کامپیوترها هم میتوانند یک تحلیل گر تکنیکال باشند؟
امروزه از کامپیوتر در تحلیل معاملات بورس استفاده میشود. معاملاتی که با الگوریتمهای کامپیوتری انجام شود، معاملات الگوریتمی نام دارد. معاملات الگوریتمی معاملاتی هستندکه با استفاده از الگوریتمهای کامپیوتری انجام شوند. معاملات الگوریتمی میتواند اثر مستقیم یا غیر مستقیم داشته باشند.
نحوه یافتن سهم های مستعد در بازار بورس با تحلیل فاندامنتال
هرکسی که وارد بازار بورس میشود، میخواهد تا از خرید و فروش سهام در این بازار، سود بدست بیاورد و سرمایه خود را افزایش دهد. بنابراین هر سهامدار، سرمایه گذار یا تریدری که در بورس فعالیت میکند، به دنبال یافتن سهم های مستعد هستند تا بتوانند از آن سهمها سود بگیرند. ممکن است این سودگیری به صورت دورهای، کوتاه مدت، میان مدت، بلند مدت یا حتی لحظهای باشد؛ اما نکته مهم این است که اگر چشمانداز سرمایه گذار را نادیده بگیریم، میبینم که همه به دنبال یک هدف واحد هستند که همانا یافتن سهم های مستعد رشد و سود گرفتن از آنها است. بنابراین در ادامه میخواهیم ببینیم که چگونه و با چه روشهایی میتوانیم بفهمیم که سهام مستعد بازار، کدامها هستند تا برای خرید به موقع آنها دست به اقدام بزنیم و سپس سود حاصل از آن را به سرمایه خود بیفزاییم. اگر شما نیز به دنبال نحوه یافتن سهم های مستعد رشد در بازار بورس تهران هستید، با ما همراه باشید.
چه سهامی مستعد رشد هستند؟
در سادهترین تعریف ممکن، سهام مستعد رشد به سهامی گفته میشود که در صورت خریداری آنها بتوانیم سود بدست بیاوریم. حالا برای اینکه بدانیم در بین صدها نماد موجود در بورس، کدامیک مستعد رشد هستند، میتوانیم روشهای زیر را با این منظور به کار بگیریم:
تابلوخوانی یکی از رایجترین و قدیمیترین روشهای تریدرهای بورس برای پی بردن به سهام ارزشمند بازار است که برای یافتن سهم های مستعد رشد نیز کاربرد دارد. برای مثال، با بررسی فاکتور قدرت خریدار و فروشنده سهام میتوان سهام مناسب نوسانگیری را تشخیص داد. همچنین با استفاده از میزان ورود نقدینگی به صنایع یا گروههای فعال نیز میتوان برای یافتن سهم های مستعد رشد در بورس اقدام کرد که این امور از طریق تابلوخوانی هم قابل انجام هستند.
فیلترنویسی یک روش حرفهای و نسبتاً تخصصی است که به کمک آن میتوانید با وارد کردن یک سری دادهها، آمار موردنظر خود در مورد سهام بورس را دریافت کنید. برای مثال، شما با نوشتن و اعمال یک فیلتر میتوانید بفهمید که نقدینگی هوشمند در ماههای گذشته برای کدام سهام در بورس صورت گرفته یا کدام سهام رشد یا نزول قیمت قابل توجهی را در یک مدت زمان خاص تجربه کردهاند. شما پیگیر هر اطلاعاتی در مورد سهام بورس باشید، میتوانید با نوشتن فیلتر مربوط به آن، سهام موردنظر خود را شناسایی نمایید. اما لازمهی استفاده از روش فیلترنویسی، یادگیری تابلوخوانی و تحلیل تکنیکال است.
گروههای مختلفی از سهام در بازار بورس تهران وجود دارند که از جمله آنها میتوان به گروه صنایع شیمیایی، صنایع فلزات اساسی، صنایع غذایی، صنایع دارویی، زراعت، خدمات و …. اشاره کرد. در بین تمام این گروهها، یک سری از صنایع همیشه از قدرت بیشتری برخودار هستند و در اکثر مواقع میتوان روی رشد اساسی آنها در میان مدت و بلند مدت حساب کرد که از جمله این صنایع میتوان صنایع فولاد و فلزات اساسی را نام برد.
روشهای فوق توسط برخی از سرمایه گذاران و تریدرها مورد استفاده قرار میگیرند تا بتوانند برای یافتن سهم های مستعد اقدام نمایند. روشهای عمومی و تخصصی دیگری نیز برای یافتن این سهام وجود دارد که در ادامه به آنها نیز خواهیم پرداخت.
جایگاه انواع تحلیل در یافتن سهم های مستعد رشد بورس چگونه است؟
نه تنها در بازار بورس، بلکه در کلیه بازارهای مالی، دو نوع تحلیل کلی برای پیش بینی قیمت داراییهای مالی وجود دارد که یکی «تحلیل تکنیکال» و دیگری «تحلیل فاندامنتال» است. تحلیل تکنیکال از روی نمودارهای قیمتی صورت میگیرد و کلاً اساس این نوع تحلیل به رصدکردن روند گذشتهی قیمت اختصاص دارد. در حقیقت، تحلیلگران تکنیکال صرفاً با بررسی نمودارها به پیش بینی آینده بازار میپردازند و از روی همان اقدام به خرید سهام یا فروش آنها میکنند. این نوع تحلیل بیشتر برای تریدرهایی مناسب است که میخواهند بهصورت لحظهای و دورهای از بازار سود بگیرند و توجه چندانی به ارزش و مستعد بودن سهام ندارند. این نوع تحلیل در تمام بازارهای مالی به یک صورت انجام میشود. یعنی کسی که شگردها و استراتژیهای تحلیل تکنیکال را بهصورت اصولی فرا گرفته باشد، میتواند به وسیلهی آن از هر بازار مالی سود بگیرد.
در برابر تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال قرار دارد که در واقع همان تحلیل بنیادی و ریشهای در بازارهای مالی است. این تحلیل به مراتب، سختتر و پیچیدهتر از تحلیل تکنیکال است و برای پی بردن به ارزش ذاتی هر دارایی مالی در بازارهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. تحلیل فاندامنتال، برعکس تحلیل تکنیکال، در تمام بازارها به یک شکل انجام نمیشود و برای تحلیل بنیادی هر بازار، باید شاخصها و ویژگیهای همان بازار را بهصورت گسترده و ریشهای مورد بررسی قرار داد. بنابراین، طبیعتاً برای یافتن سهم های مستعد رشد در بازار بورس، تحلیل فاندامنتال میتواند بسیار کاربردیتر و سودمندتر از تحلیل تکنیکال باشد!
چطور با استفاده از تحلیل فاندامنتال سهام های مستعد رشد را پیدا کنیم؟
حالا که فهمیدیم برای پی بردن به ارزش ذاتی سهام و همچنین برای یافتن سهم های مستعد رشد در بازار بورس، باید روی تحلیل فاندامنتال حساب کنیم، پس باید ببینیم که چطور با استفاده از این تحلیل سهام مستعد را شناسایی کنیم. بخشی از روشهای تحلیل فاندامنتال برای شناسایی و یافتن سهم های مستعد رشد در بازار بورس به قرار زیر هستند:
معیار P/E نشان دهندهی ارزش نسبی سهام در بازار است که باید همیشه مورد توجه تریدرها و سرمایه گذاران بورس قرار بگیرد. این معیار در مورد هر شرکت حاضر در بورس مقدار متفاوتی دارد و P/E هیچ شرکتی با شرکت دیگر برابر نیست. هرچقدر مقدار این نسبت بالاتر باشد، نسبت قیمت سهام نسبت به سود حاصل از آن نیز بالاتر خواهد بود. اگرچه مقدار P/E پایین میتواند نشان از فرصت خرید آن سهم باشد، اما همیشه نباید به اعداد و ارقام اعتماد کرد؛ چراکه ممکن است شرکتها گزارش درستی از عملکرد خود را منتشر نکرده باشند. اما در هر صورت مقدار P/E مناسب میتواند یکی از نشانههای موردنیاز برای یافتن سهام های مستعد رشد در بازار بورس به حساب بیاید. بهرحال تریدرها باید با آگاهی به رصد کردن این مقادیر بپردازند و با تأمل بیشتری آن را بررسی کنند، چراکه این نسبت یکی از اولین فاکتورهای مهم برای یافتن سهم های مستعد رشد در بازار بورس است که در گروه تحلیل فاندامنتال قرار میگیرد.
کل سرمایه بازار یک سهم، نشان دهندهی ارزش بازار آن سهم خواهد بود. همچنین سهام کل سهامداران یک سهم نیز، نشان دهندهی ارزش دفتری آن سهم است. حالا هرچقدر نسبت این دو، دورتر باشد، سختتر میتوان به ارزش اصلی آن سهام پی برد. چراکه گاهی داراییهای مشهود و نامشهود مورد بحث قرار میگیرند و ممکن است مقدار داراییهای نامشهود مثل داراییهای معنوی یک شرکت، بالاتر از داراییهای مشهود آن مانند زمین، پول نقد، تجهیزات و … باشد. اگر بتوانیم نسبت اصلی ارزش بازار به ارزش دفتری یک سهم را بیابیم و در این نسبت، مقدار ارزش بازار سهم، پایینتر از ارزش دفتری آن باشد، پس این یک فرصت خوب برای سرمایه گذاری روی آن سهم به حساب میآید و نشان دهندهی مستعد رشد بودن آن سهم است.
مقدار جریان آیا بورس ایران قابل تحلیل است؟ آزاد نقدی هر شرکت، سازمان یا کسبوکار، زمانی بدست میآید که پس از تمامی مخارج تولید شده برای آن شرکت، سازمان یا کسبوکار بدست آمده باشد. بنابراین گاهاً وقتی سهام یک شرکت به دلیل درآمد گزارش شدهی پایین، با قیمت پایینتر عرضه میشود، میتواند یکی دیگر از نشانههای مستعد بودن سهام برای رشد باشد که این گزینه نیز باید با دقت و تأمل مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد تا بتوان از روی آن به نتیجهگیری نهایی پرداخت.
طبیعتاً وقتی یک شرکت یا سازمان از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخوردار باشد، در کوتاهمدت یا میان مدت میتواند سودهای تقسیمی و محفوظ شدهای را برای سهامداران خود به همراه داشته باشد. با بررسی سودهای تقسیمی یک شرکت میتوان به ارزش آن شرکت پی برده و همچنین سهام آن را مستعد رشد یافت. بهرحال این فاکتور نیز یکی دیگر از شگردها و بررسیهایی است که در تحلیل فاندامنتال برای بررسی اوضاع و ارزش ذاتی یک شرکت انجام میشود و از روی آن میتوان به نتایج خوبی در مورد آن سهام دست یافت.
در یک عبارت ساده میتوانیم عنوان کنیم که: «هرچقدر یک سهم از قدرت نقد شوندگی بالاتری برخوردار باشد، ارزش آن سهم در بازار بالاتر است!» برخی از سهام همیشه از این قدرت نقدشوندگی بالا برخوردارند و برخی نیز بهصورت دورهای و مقطعی نقدشوندگی بالایی پیدا میکنند. از روی این مهم میتوان به ارزش سهام دست یافته و روی سرمایه گذاری آنها حساب کرد.
به غیر از موارد فوق، گزینههای بسیار زیاد دیگری برای تشخیص یافتن سهم های مستعد رشد در بازار بورس وجود دارد که بیان همگی آنها از محدودهی این مقاله خارج است. اما در هر حال هیچ روش مطلقی وجود ندارد که بتوان با استفاده از آن دقیقاً تشخیص داد که کدام سهام در بورس بیشتر از همه مستعد رشد هستند. در واقع، در بازارهای مالی، همه چیز در هالهای از ابهام قرار دارد و هرگز این ابهام به صفر نمیرسد. این در حالی است که به کمک روشهای تحلیلی میتوان از روی روند و حرکات برنامه ریزی شده قیمت از روی مقدار عرضه و تقاضا به برخی از نتایج دست یافت که در نهایت به ما کمک میکنند که بتوانیم سهام مستعد رشد را با سرعت و دقت بیشتری بیابیم.
سایر نکات لازم برای یافتن سهم های مستعد رشد در بورس
اگرچه روشهای بسیاری برای یافتن سهم های مستعد رشد در بورس وجود دارد، اما نکاتی نیز وجود دارد که سرمایه گذاران در صورت توجه به آن نکات میتوانند راحتتر به سهام ارزشمند خود دست پیدا کنند و با آگاهی بیشتری به معامله بپردازند. برخی از این نکات به قرار زیر هستند:
- هرچقدر یک تریدر از نظر روانشناختی به درک عمیقتری از خود رسیده باشد، راحتتر میتواند در بازارهای مالی به فعالیت پرداخته و سهام ارزشمند را بیابد و سود ببرد. این در حالی است که اگر سرمایه گذار یا تریدر به درک صحیحی از خویشتن نرسیده باشد و از نظر درونی با خود درگیر باشد، عدم صلح درونی وی بر رفتار حرفهای او در بازار تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.
- برای پی بردن به سهام ارزشمند و مستعد در بازار بورس، بیشتر روی تحلیلهای خود حساب کنید تا اخبار و سیگنالها. چراکه اطلاعاتی که از طریق تحلیلهای بنیادی به دست میآورید، اگرچه ممکن است زمان و انرژی از شما بگیرد، اما دقیقتر از اخبار کذب، شایعات و سیگنالها خواهد بود.
- با تشخیص سهام بنیادی و ارزشمند، برای سرمایه گذاری بلند مدت اقدام نمایید و از تحلیل تکنیکال نیز برای نوسانگیری استفاده کنید تا بتوانید همیشه از بازار سود بگیرید.
- با وارد روند نزولی شدن سهام ارزشمند خود، نهراسید و سعی کنید به تحلیل خود اعتماد داشته باشید.
- از سوگیریهای رفتاری بپرهیزید و آماده شنیدن نظرهای مخالف نیز باشید تا بتوانید بهتر با سهام ارزشمند کنار بیایید و روی سرمایه گذاری آنها حساب کنید (برخیها بنا به دلایلی با برخی از سهام مشکل دارند و نمیتوانند ارزشمند بودن آنها را بپذیرند!)
با تکیه بر نکات فوق، روشهای تشخیص سهام مستعد نامبرده و دیگر روشهای موجود در کنار آگاهی و ارتقا دانش مالی خود خواهید توانست یکی از برندگان همیشگی بورس باشید که مقدار سود آنها به مراتب بیشتر از زیانها خواهد بود.
برای یادگیری “مقدمات بورس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
دیدگاه شما