آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد

هرآنچه در مورد چرخه عمر محصول باید بدانیم!

خانه » بلاگ » دانش عمومی مدیریت پروژه » هرآنچه در مورد چرخه عمر محصول باید بدانیم!

فهرست مطالب

چرخه عمر محصول (Product Life Cycle) یا چرخه حیات محصول موضوعی است که مورد استفاده بسیاری از بازاریاب‌ها و مدیران کسب‌وکارها قرار می‌گیرد. چرخه عمر محصول نقش بسیار پررنگی در تعیین استراتژی‌ها ایفا می‌کند. همچنین از آنجایی که هر محصولی روزی افول پیدا می‌کند، می‌توانیم با دانش این حوزه، عمر محصول را تا حد ممکن بالا ببریم و آن را در بازار حفظ کنیم.

از طرف دیگر استراتژی‌های ما در هر مرحله از چرخه عمر محصول متفاوت خواهد بود.

حال با دانستن اهمیت بالای این موضوع، در این مطلب از PMPiran همراه ما باشید.

یک راهنمای ساده برای فهم چرخه عمر محصول

همان‌طور که مطالعه چرخه عمر موجودات زنده به دانشمندان زیست‌شناسی کمک می‌کند تا در مورد ساختار موجودات در طول دوره حیاتشان به شناخت برسند و نسبت به تغییرات دوره‌های مختلف زندگی آن‌ها آگاهی یابند، این اصطلاح نیز در مورد صنعت و بازار حکم‌فرماست، منظور این است که مدیران بازاریابی و کسانی که در حوزه کسب‌وکار مشغول‌اند باید نسبت به شرایط یک محصول در طول دوره عمرش واقف باشند تا بتوانند بهترین تصمیم‌گیری‌ها را در مورد محصولاتشان اتخاذ نمایند.

برای فهمیدن این موضوع حتماً این مطلب رو دنبال کنید …

توسعه محصول جدید

یک محصول جدید که قرار است توسعه پیدا کند را در نظر بگیرید، مرحله توسعه محصول جدید قبل از شروع چرخه عمر محصول اتفاق می‌افتد که این مراحل بیشتر شامل تحقیقات بازار می‌باشد که در نهایت منجر به راه‌اندازی محصول می‌گردد. ازاین‌رو این مرحله می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. بررسی تقاضا برای محصولات
2. ارزیابی برند
3. محک‌زدن رقبا
4. درک ترجیحات و رفتارهای مصرف‌کنندگان

چرخه حیات محصول، مراحل محصول را از زمان عرضه تا توقف توصیف می‌کند. در واقع این مدل، یک ابزار استراتژی است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ازیک‌طرف برای توسعه محصول جدید برنامه‌ریزی کرده و از طرف دیگر محصولات موجود را بهبود دهند.

در بخش زیر به معرفی چهار مرحله عمر محصول می‌پردازیم. به این نکته هم توجه کنید که برخی از محصولات هرگز از مرحله معرفی فراتر نمی‌روند درحالی‌که برخی دیگر بسیار سریع‌تر از محصولات دیگر در چرخه زندگی حرکت می‌کنند.

مراحل چرخه عمر محصول

چرخه عمر محصول شامل چهار مرحله است که در هر یک از مراحل، استراتژی‌ها و برنامه‌های به‌خصوصی باید اتخاذ گردند. ازاین‌رو در ادامه به بررسی این مراحل چرخه محصول می‌پردازیم.

مرحله معرفی محصول (Introduction)

در مرحله معرفی چرخه عمر محصول مدیران بازاریابی محصول باید محصول جدید خود را معرفی کنند درحالی‌که این محصول نسبتاً ناشناخته است و تولید آن اندک است و قیمت آن اغلب بالاتر است زیرا توزیع محدود است و تبلیغات شخصی است.

در مرحله معرفی محصول، آماری وجود دارد که نشان می‌دهد متأسفانه 95٪ از محصولات جدید شکست می‌خورند؛ بنابراین برنامه‌ریزی چرخه عمرمحصول در این مرحله بسیار کلیدی است. پیشنهاد می‌شود برای راه‌اندازی محصول جدید خود از چارچوب‌های برنامه‌ریزی از جمله (RACE (Reach-Act-Convert-Engage بهره بگیرید.

مرحله رشد چرخه عمر محصول (Growth)

اگر در مرحله رشد چرخه عمر محصول هستید، تبریک می‌گویم محبوبیت محصول شما در حال افزایش است! با افزایش سهم بازار، اکنون زمان آن فرارسیده است که اهداف خود را به‌منظور نفوذ و توسعه بازار متمرکز کنید. مانند ابلاغ مزایای محصول و ایجاد نام تجاری.

ازآنجاکه محصول شما در تعداد بیشتری خریداری می‌شود بنابراین با افزایش حجم و کاهش قیمت، سود افزایش می‌یابد البته برای حفظ سود باید اطمینان حاصل کنید که میزان رشد شما در طولانی‌مدت به شما آسیب نمی‌رساند.

مرحله بلوغ چرخه عمر محصول (Maturity)

در این مرحله از چرخه عمر محصول، محصول با گزینه‌های ارزان‌قیمت رقابت می‌کند. توزیع زیاد می‌شود (همه‌جا در دسترس است) و تبلیغات بر تفاوت محصولات رقبا متمرکز است.

برای مدیریت چرخه عمر محصول ا‌‌ین مرحله استراتژی تمایز را بکار گیرید و در همین راستا می‌توانید از مدل بازاریابی DRIP استفاده کنید.

مدل DRIP در مدیریت عمر محصول:

• Differentiate تمایز
• reinforce تقویت
• inform اطلاع‌رسانی
• persuade اقناع

مرحله افول چرخه عمر محصول (Decline)

در این مرحله چرخه حیات محصول، این محصول با رسیدن به پایان عمر خود با رقبای کمتری روبرو می‌شود. ممکن است قیمت افزایش یابد و توزیع انتخابی شود زیرا برخی از توزیع‌کنندگان محصول را رها کرده‌اند. هدف تبلیغات یادآوری وجود آن به مشتریان است.

نمودار PLC

شکل زیر در یک نما توضیحات چهار مرحله عمر محصول را نشان می‌دهد.

چطور می‌توانیم از این مدل استفاده کنیم؟

ضروری‌ترین مورد این است که هنگام بررسی مشاغل خود، باید بفهمید که محصولات یا خدمات شما در کل سبد محصولاتتان به کدام مرحله از چرخه حیات محصول رسیده است که باتوجه‌به سهم بازار و رشد آن‌ها با استفاده از مدل ماتریس بوستون (BCG) قابل ارزیابی است. بررسی محصول، بازاریابان را قادر می‌سازد تا برای محصولات جدید برنامه‌ریزی کنند، محصولات موجود را دوباره اختراع کنند یا محصولاتی را که در حال سقوط جدی هستند متوقف کنند.

مثال چرخه عمر محصول

گروه محصولات ماست با ترکیب جدید را در نظر بگیرید، با مثال زیر می‌خواهیم نشان دهیم چگونه این محصول در چرخه حیات محصول خود حرکت کرده است.

در زیر مراحل و چگونگی تکامل PLC این محصول را با هم می‌بینیم:

مثال مرحله معرفی در چرخه عمر محصول

ماست در فروشگاه‌های مواد غذایی سالم موجود است.

بسته‌بندی کاربردی و ساده دارد.

به عنوان یک غذای سالم معرفی می‌شود.

مثال مرحله رشد در چرخه عمر محصول

ماست در کابینت‌های چیلر سوپرمارکت‌ها موجود است.

بسته‌بندی تغییر شکل آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد می‌دهد.

طعم‌های جدید معرفی شده است (به‌عنوان‌مثال توت‌فرنگی و وانیل).

مثال مرحله بلوغ در چرخه عمر محصول

محصول با اضافه‌کردن میوه و شکلات دوباره اختراع شد.

بسته‌بندی به شکل‌ها و آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد اندازه‌های مختلف تغییر می‌کند.

به‌عنوان یک میان وعده سرگرم‌کننده یا غذای مجلل تبلیغ می‌شود.

-مثال مرحله افول در چرخه عمر محصول

آیا می‌شود چرخه عمر محصول را افزایش داد؟

چندین استراتژی وجود دارد که می‌توانید برای تغییر چرخه عمر محصول خود و جلوگیری از کاهش بدون تغییر اساسی محصول خود، استفاده کنید.

انواع استراتژی چرخه حیات محصول

ساختار تبلیغات و ظاهر فیزیکی محصول شما همیشه باید در نظر گرفته شود. چه کسی را هدف قرار داده است؟ چگونه به محصول مراجعه می‌کنید؟ تغییر دادن پیام‌ها و بسته‌بندی‌های خود و هدف قراردادن آن‌ها به اطلاعات مختلف جمعیتی می‌تواند باعث رشد مجدد محصول یا نام تجاری شما شود.

می‌توانید ویژگی‌های محصول خود و قیمت پیشنهادی را ارزیابی کنید و قیمت خود را برای همان محصول کاهش دهید و برای افزایش جذابیت آن می‌توانید ویژگی‌های جدیدی را برای انرژی بخشیدن به جایگاه خود در صنعت اضافه کنید. یک مثال متداول در این مورد، تعداد زیاد متنوع لپ‌تاپ‌هایی است که می‌بینید توسط یک برند منتشر شده است. هرچه تعداد محصولات بیشتر باشد، نسل‌های قدیمی ارزان‌تر می‌شوند.

یک نکته دیگر این است که بازخورد مشتری را به طور مداوم بررسی کنید تا اطمینان حاصل کنید که محصولات شما به پایان عمر خود نمی‌رسند و نظرسنجی‌های منظم مشتری را انجام دهید. بازخورد دریافت کنید و بدانید چه عواملی مؤثر هستند و چه عواملی مؤثر نیستند و چرا.

برای به حداکثر رساندن ماندگاری محصول خود همیشه باید امکان عرضه محصول خود را در بازارهای جدید یا سیستم‌عامل‌های جدید جستجو کنید. Netflix خود را از یک سرویس تحویل DVD به یکی از بزرگ‌ترین سیستم‌عامل‌های پخش ویدئو در جهان تبدیل کرد. این سرویس با راه‌اندازی سرویس پخش جریانی خود در ایالات متحده در سال 2007 و در سال 2010 در کانادا آغاز بکار کرد و سپس با پخش در کشورهای آمریکای جنوبی مانند برزیل، آرژانتین و پاراگوئه شروع به گسترش در بازارهای دیگر کرد. محبوبیت همچنان درحال‌رشد بود و Netflix در سال 2012 به اروپا گسترش یافت. امروز آن‌ها دارای آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد 167 میلیون مشترک هستند.

با تکامل فناوری، سیستم‎عامل‌هایی که برای محصولات خود در دسترس دارید نیز پیشرفت می‌کنند. اگر راهی پیدا کردید که محصولات شما در توزیع انعطاف‌پذیر بمانند می‌توانید چرخه عمر آن‌ها را برای سال‌ها طولانی کنید.

جمع‌بندی

و در آخر آنچه که باید در نظر بگیرید …

اگر فروش محصولتان رو به کاهش است باید بدانید که چرا. محصولات به دلیل پیشنهادهای بهتر رقبا و همچنین تغییر رفتار یا تغییر نیازهای مشتریان به سمت افول پیش می‌روند.

به‌عنوان‌مثال، فرض کنید مرکزی وجود دارد که برای بی‌سوادان نامه‌ها را می‌خوانند و پاسخ‌ها را می‌نویسند. اگر سطح سواد در کشور بهبود یابد و بالای 90 درصد سطح سواد افزایش یابدبالغ بر 90درصد افراد جامعه باسواد شوند آن‌گاه این خدمات به‌سرعت روبه‌زوال می‌رود بنابراین باید پیشنهاد این مرکز توسعه یابد یا بازار خود را گسترش دهد.

علاوه بر این، مدیران بازاریابی برای پیشرفت در چرخه حیات محصول خود و جلوگیری از افت باید در جریان آخرین نوآوری‌های بخش مربوطه باشند. منابع زیر شما را قادر می‌سازد تا تحولات بخش خود را مرور کرده و بهترین تصمیمات برای ماندگاری در بازار هدف را اتخاذ کنید.

معرفی کامل عرضه و تقاضا به همراه جزئیات تحلیل آن

هنگام فعالیت در هر بازاری، با دو واژه ی عرضه و تقاضا به دفعات مواجه می شوید. اما واقعا عرضه و تقاضا به چه معناست و چه کاربردهایی دارد؟ با وجود اینکه مفهوم آن ممکن است خیلی ساده به نظر بیاید، اما عرضه و تقاضا در واقع یک تئوری در علم اقتصاد است که تغییرات قیمت را در یک بازار رقابتی توضیح می‌دهد. در این مقاله اندکی با این مفهوم آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد آشنا خواهیم شد.

رقابت در بازار چیست؟

در همه ی بازارها رقابت بین فروشندگان و خریداران در جریان است. فروشندگان اهداف و منافع خود را دنبال می‌کنند و به دنبال افزایش سود هستند. خریداران هم همیشه به دنبال قیمت مناسب و کمترین قیمت در بازار می‌باشند.

تقاضا چیست؟

مقدار کالا و خدماتی که تقاضا کنندگان درخواست می‌کنند را تقاضا می‌نامیم.

قانون تقاضا

در صورت برابر بودن سایر عوامل، هرچه قیمت یک کالا بالاتر باشد، تقاضای کمتری برای آن کالا وجود خواهد داشت. این قانون ساده اما کاربردی، قانون تقاضا نام دارد.

تابع و نمودار تقاضا چیست؟

بر اساس قانون تقاضا، می‌توان تابع تقاضا را تعریف کرد. این تابع بیان می کند که قیمت و تقاضا با هم ارتباط عکس دارند، یعنی هرچه قیمت بالاتر باشد، تقاضا کمتر است و هرچه قیمت کمتر باشد تقاضا بیشتر است.

تابع تقاضا را وقتی با همین فرضیات رسم کنیم، به نمودار یا منحنی تقاضا (شکل پایین) می‌رسیم.

در نمودار مشاهده می‌کنید که هرچه قیمت کمتر باشد، مقدار تقاضا بیشتر است و هرچه قیمت افزایش پیدا کند مقدار تقاضا کم می‌شود.

تقاضا به چه چیزهایی بستگی دارد؟

علاوه بر قیمت که مهمترین علت تغییر در تقاضا است، کیفیت محصول، در دسترس بودن آن، محصولات جایگزین، میزان تبلیغات برای کالا، پاسخگویی و خدمات پس از فروش و نوسانات قیمتی محصول و . هم بر میزان تقاضا تاثیرگذار است.

عرضه چیست؟

عرضه، جریان کالا یا خدماتی است که برای پاسخ به تقاضا ایجاد می‌شود. می‌توان گفت آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد عرضه مقدار کالا یا خدماتی است که تولیدکنندگان حاضرند در قیمت‌های مختلف در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند.

قانون عرضه

قانون عرضه می‌گوید در صورت برابر بودن سایر عوامل، هرچه قیمت یک کالا بیشتر باشد، عرضه آن بیشتر می‌شود.

تابع عرضه و نمودار عرضه چیست؟

تابع عرضه که از قانون عرضه گرفته شده است، بیان می کند که قیمت و عرضه رابطه مستقیم باهم دارند. یعنی هرچه قیمت بالاتر باشد، عرضه هم بیشتر می‌شود.

این تابع را می‌توان در نمودار یا منحنی عرضه (شکل پایین) رسم کرد.

عرضه به چه چیزهایی بستگی دارد؟

علاوه بر قیمت، زمان، فاکتور تاثیرگذاری بر عرضه است. تامین کنندگان کالا باید به تغییرات قیمت واکنش نشان دهند که این نشان دهنده تاثیر زمان بر عرضه است اما مدت زمان بالا بودن قیمت و تقاضا اهمیت بالایی دارد. فرض کنید که با انتشار ویروس کرونا تقاضا برای محصولات بهداشتی مثل ماسک، دستکش و ضدعفونی کننده و قیمت آن‌ها بالا برود. تولیدکنندگان به راحتی با افزایش ظرفیت خط تولید خودشان می‌توانند این نیاز و تقاضا را برطرف کنند. اما اگر این ویروس برای مدت طولانی زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد، پیشبینی می‌شود تغییرات در تقاضا و قیمت به شکل طولانی مدت باشد. در نتیجه تولیدکنندگان باید با تغییرات زیرساختی و تجهیزاتی، پاسخگوی تقاضای طولانی مدت باشند.

علاوه بر فاکتور زمان و قیمت، ظرفیت تولید، هزینه‌های تولید (حقوق کارکنان، خرید مواد اولیه و. )، تعداد رقبا، رقابت در بازار و نوع محصول تولیدی بر عرضه تاثیرگذار است.

عرضه و تقاضا چه ارتباطی به هم دارند؟

فرض کنید، یک شرکت جدید در زمینه تولید خودرو در کشور تاسیس شود. این شرکت با مطالعه بازار هدف خود، برنامه‌ریزی برای تولید 000 10 دستگاه در سال را به قیمت 000 000 100 تومان انجام می‌دهد. باتوجه کیفیت مناسب محصولات شرکت، تقاضا برای خرید آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد این اتومبیل‌ها افزایش می‌یابد و 000 30 نفر درخواست خرید این 000 10 عدد دستگاه را دارند. حال بر اساس تابع تقاضا، با بالا رفتن تقاضا قیمت نیز افزایش می‌یابد. حالا بر اساس تابع عرضه با بالا رفتن قیمت، عرضه هم افزایش می‌یابد.

در مقابل هم اگر تقاضا برای این خودروها کمتر از عرضه باشد، قیمت کاهش می‌یابد. اکنون تقاضا با کاهش قیمت، بالا می‌رود.

تعادل در عرضه و تقاضا چیست؟

برابر بودن میزان عرضه و تقاضا به معنی برخورد دو خط در نموار عرضه و تقاضا (شکل پایین) است. به این نقطه تعادل می‌گوییم. چون مقدار کالاهای عرضه شده دقیقا با مقدار کالای مورد تقاضا برابر است. در این نقطه به اصطلاح می‌گوییم تخصیص کالا در کارآمدترین حالت خود قرار دارد.

مقدار Q را مقدار تعادلی و قیمت P را قیمت تعادلی می‌گوییم.

تعادل در اقتصاد یک آرزو است و فقط در تئوری قابل دستیابی است. یعنی احتمالا هیچ‌گاه به این نقطه در اقتصاد نخواهیم رسید.

عدم تعادل در عرضه و تقاضا به چه چیزی منتهی می‌شود؟

• مازاد عرضه

اگر قیمت بالاتر از قیمت تعادلی باشد. مازاد عرضه اتفاق می‌افتد و به اصطلاح بازار با ناکارآمدی مواجه می‌شود.

در نمودار زیر مازاد عرضه رسم شده است. عرضه در قیمت و مقدار P1 و Q2 انجام می‌شود و تقاضا در همان قیمت با مقدار Q1 انجام می‌شود. اختلاف دو مقدار Q2 ,Q1 میزان مازاد عرضه است.

مازاد عرضه یعنی اینکه تولیدکنندگان درحال تولید کالای بیشتری نسبت به تقاضای بازار هستند و طرف تقاضای بازار به علت قیمت بالا خواهان خرید محصول نیستند.

وقتی قیمتی کمتر از قیمت تعادلی تعیین شود، مازاد تقاضا به وجود می‌آید. چون قیمت کم است، تقاضا زیاد است اما میزان تولید و عرضه محصول پایین است. بنابراین بالا بودن تقاضا باعث کمبود کالا خواهد شد و قیمت محصول را بالا خواهد برد.

انتقال و حرکت چیست؟

حرکت:

در نمودار تقاضا، حرکت یعنی تغییر قیمت یا تعداد تقاضا از یک نقطه به نقطه دیگر. حرکت در نمودار تقاضا نشان دهنده تقاضای پایدار است، یعنی با تغییر قیمت کالا، تقاضا نیز تغییر کند و رابطه‌ی آن‌ها خراب نشود.

در نمودار عرضه، حرکت در طول منحنی عرضه یعنی رابطه عرضه پایدار است. پس حرکت در این نمودار هم یعنی رابطه عرضه و قیمت با تغییر قیمت ثابت بماند. مثلا وقتی قیمت دوبرابر می‌شود، عرضه هم دو برابر شود.

انتقال:

انتقال در منحنی، یعنی با ثابت ماندن قیمت، میزان عرضه یا تقاضا کم و زیاد شود. انتقال برعکس حرکت که به معنی ثابت ماندن نوع رابطه بین قیمت و عرضه یا تقاضا بود، به معنی تغییر کردن رابطه بین قیمت و عرضه یا تقاضا است.

گفتیم عرضه و تقاضا می‌تواند تحت تاثیر عوامل دیگری به جز قیمت باشد. انتقال در نمودار عرضه و یا تقاضا هنگامی اتفاق می‌افتد که عرضه و تقاضا به وسیله عوامل دیگری به جز قیمت تغییر کند.

به طور کلی در انتقال ما شاهد یک نمودار جدید هستیم یعنی شرایط به طور کلی تغییر کرده است. ولی در حرکت، صرفا طول نمودار تغییر می‌کند.

عرضه و تقاضا چگونه باعث ایجاد یک قیمت تعادلی می‌شود؟

گفتیم قیمت تعادلی، قیمتی است که در آن تولید کننده می‌تواند همه محصولاتش را بفروشد و خریدار می‌تواند همه محصولانی که می‌خواهد را بخرد.

حال مثلا وقتی یک شرکت تعداد 000 000 3 عدد از یک کالا را تولید می‌کند و به دلیل قیمت آن کالا فقط 000 500 1 عدد از آن را می فروشد، باید قیمت را پایین‌تر بیاورد تا باقی کالای تولیدی هم فروخته شود. با کاهش قیمت، تقاضای خرید آن محصول بالاتر می‌رود تا جایی که مثلا تنها 000 10 عدد از آن کالا باقی بماند. چون عرضه کم شده و تقاضای خرید بالاست، قیمت بالا می‌رود. در انتها فروشنده و خریدار به یک قیمت تعادلی خواهند رسید که دو طرف معامله راضی هستند.

قانون عرضه و تقاضا بر چه چیزهایی تاثیر گذار است؟

به جز قیمت کالا یا خدمات، این قانون بر سایر فعالیت‌های اقتصادی هم تاثیر گذار است. مثلا در یک شهر وقتی تعداد گچ‌کاران ماهر کم‌تر از تعداد ساختمان‌های در حال ساخت است (یعنی تقاضا بیشتر از عرضه است)، پس کارفرمایان ناچارند که حقوق پرداختی خود را افزایش دهند.

این مثال‌ها یکی از تاثیرات این قانون در اقتصاد را نشان می‌دهد و به طور کلی شما همیشه می‌توانید تاثیر این قانون را در اطراف خود لمس کنید.

عرضه و تقاضا در بورس اوراق بهادار چه تاثیری می‌گذارد؟

عرضه در بورس، توسط سهامداران یک سهام که می‌خواهند آن را با قیمت‌های مختلف بفروشند مشخص می‌شود آموزش رسم نمودار منحنی استاندارد و تقاضا را خریداران آن سهم که می‌خواهند آن را با قیمت‌های مختلف بخرند، مشخص می‌کنند.

طبیعتا در هنگام فروش یک نفر خواهان بیشترین قیمت ممکن است. در خرید هم، خریدار می‌خواهد به کمترین قیمت ممکن آن کالا را تهیه کند. پس هرچه قیمت یک سهم بالاتر برود، عرضه آن بیشتر می‌شود و هرچه قیمت یک سهم پایین‌تر بیاید، تقاضا برای خرید آن بیشتر می‌شود.

وقتی قیمت یک سهم بالا می‌رود، سهامداران سهم خود را می‌فروشند که باعث افزایش عرضه می‌شود. افزایش عرضه باعث کاهش قیمت سهم می‌شود که در نتیجه کاهش قیمت باعث افزایش تقاضا می‌شود. این چرخه عرضه و تقاضا باعث تغییرات قیمت در بازارهای مالی مختلف از جمله بورس شود. می‌توان گفت یکی از دلایل اصلی تغییر قیمت در بازار سرمایه، همین اصل عرضه و تقاضا است.

جمع بندی

در این مقاله با مفاهیم مربوط به عرضه و تقاضا آشنا شدیم. عرضه و تقاضا در همه ی بازارهای مالی و حتی در زندگی عادی نیز وجود دارد. در بورس نیز عامل اصلی تغییر قیمت سهام، همین قوانین عرضه و تقاضا می باشد.