اصطلاح فراکاب چیست؟
فراکاب در بین سهامداران اصطلاحی بسیار رایج است ولی ممکن است این واژه به گوش تازه‌واردان بورس ناآشنا باشد. همانطور که می‌دانید بازار بورس ایران متشکل از 4 بازار بزرگ است. در ادامه با این 4 بازار آشنا شده و به اختصار فراکاب را توضیح می‌دهیم .
فراکاب یعنی چه و شامل چه نمادهایی میشود ؟
فراکاب اصطلاحا نشانگر 4 نماد بزرگ بورس ایران شامل بورس، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی است. این شرکت‌ها، شرکت‌های سهامی عام هستند که سهام آنها در بازار بورس و فرابورس معامله میشود و به سهم‌های طلایی بازار معروف شده‌اند .
به بازاری ساماندهی شده که به منظور معامله (خرید و فروش) سهام یا اوراق بهادر ایجاد شده است، بازار سهام یا بازار بورس می‌گویند. در واقع بازار بورس سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را در یک بستر معین، گرد هم آورده است تا با معامله اصولی به سودآوری برسند. بازار بورس برای اولین بار در ایران، در سال 1315 شروع به فعالیت کرد .
فرابورس
به بازاری ساماندهی شده که به منظور معامله (خرید و فروش) سهام یا اوراق بهادر، مقایسه بازار سنتی با بورس کالا با قوانینی ساده‌تر از بازار بورس ایجاد شده است، بازار فرابورس می‌گویند. در واقع شرکت‌هایی که شرایط ورود به بازار بورس را ندارند، به بازار فرابورس وارد می‌شوند. نظارت بازار بورس به این ترتیب است که شرکت‌ها موظف به ارائه حداکثری گزارش‌های مالی 1 ساله هستند ولی این سخت‌گیری در بازار فرابورس وجود ندارد، به همین علت ریسک سرمایه‌گذاری در بازار فرابورس بیشتر است .
بورس کالا
بازاری مدرن که برای فروش کالاهایی خاص و مشخص تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادر است، بورس کالا می‌گویند. بورس کالا برای اولین بار در ایران، سال 1382 شروع به فعالیت کرد .
در حقیقت، بورس کالا به منظور جلوگیری از مشکلاتی اعم از غیر قابل اعتماد بودن کالاها، غیر واقعی بودن قیمت‌ها و تقلب خریداران یا فروشندگان کالا که در بازار سنتی وجود داشت، ایجاد شد. در نهایت بورس کالا توانست تمامی مشکلات مطرح شده را برطرف سازد .
بورس انرژی
بورس انرژی ایران (Iran Energy Exchange) به عنوان یک بورس کالا شناخته میشود، که به منظور نظارت و نظم‌‌دهی معاملات حاملان انرژی فیزیکی ( مانند نفت، گاز، برق و. ) و دارایی‌هایی بر پایه حاملان انرژی، شکل گرفته است. بورس انرژی برای اولین بار در ایران، سال 1391 شروع به فعالیت کرد .
هزینه و درآمد فراکابی‌ها
درآمد این شرکت‌ها علاوه بر درآمد حاصل از ارائه خدمات، شامل کارمزد سهام معامله شده توسط سهامداران نیز می‌باشد. به این ترتیب که به ازای هر خرید و فروش سهم، از هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) کارمزدی دریافت میشود. مبالغی که بابت کارمزد از انجام معاملات اخذ می گردد، با درصدهای مشخصی بین کارگزاری، شرکت بورس، سازمان بورس و مالیات دولتی تقسیم میشود. بخشی از این کارمزدها نیز به درآمدهای شرکت بورس مربوطه اختصاص می‌یابد .
هزینه این شرکت‌ها شامل هزینه‌های عادی و هزینه‌های ساز و کار معاملات است .
آینده سهام فراکاب
در کل، سهم‌های فراکابی که شامل 4 نماد کالا، بورس، فرابورس و انرژی3 است، برای سرمایه‌گذاری بلند مدت بسیار مناسب هستند. اگر چه این سهم‌ها هم با روند نزولی نیز رو به رو خواهند شد ولی در نهایت آینده رو به رشدی خواهند داشت .
جمع‌بندی
مطالعه این مقاله برای سهامداران تازه واردی که از اصطلاحات بورسی مقایسه بازار سنتی با بورس کالا اطلاعی ندارند، توصیه میشود. همچنین آشنایی با فراکاب و شرکت‌های دارای سهام عام، شرایط تصمیم‌گیری به منظور خرید سهام این شرکت‌ها را تسهیل می‌بخشد .
فروش ۲ ملک شهرداری کمتر از یک ساعت در بورس
معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران گفت: در اولین روز عرضه املاک شهرداری 2 ملک در کمتر از یک ساعت پس از عرضه بفروش رسید.
به گزارش خبرگزاری برنا؛ ابوالفضل فلاح معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران اظهار کرد: با توجه به استقبالی که در اولین روز از عرضه املاک شهرداری تهران از سوی متقاضیان صورت گرفت، هر دو ملک در کمتر از یک ساعت پس از عرضه بفروش رسید.
وی با تاکید بر شفافیت حداکثری فروش املاک بورس کالا افزود: فروش املاک از طریق بورس کالا، ابزار مالی جدیدی است که شهرداری تهران از آن بهره می‌برد و این نوع از فروش، به قدری شفاف است که ظرف مدت سه ماه سند قطعی به نام خریدار منتقل خواهد شد.
فلاح ضمن تاکید بر مزایای عرضه املاک شهرداری در بورس گفت: شفافیت بالا، اعتمادسازی و مولدسازی املاک از مزایای مقایسه بازار سنتی با بورس کالا عرضه املاک شهرداری در مقایسه با روش های سنتی حراج املاک از جمله مزایده است. همچنین تعدد دفعات عرضه که تا هفت روز قابل تکرار است باعث می شود، فرایند فروش املاک بسیار کوتاه تر شود، که منجر به استقبال بیشتر متقاضیان خواهد شد.
معاون مالی و اقتصاد شهرداری تهران در ادامه از عرضه مستمر املاک شهرداری تهران در بورسبیان کرد: در هفته های آتی نیز عرضه املاک در بورس کالا ادامه خواهد داشت و برنامه ما عرضه مستمر املاک در بورس است.
فلاح درباره تعداد املاک آماده عرضه در هفته های بعد گفت: در حال حاضر 19 ملک آماده عرضه در بورس کالا داریم و هر هفته این عرضه مستمر صورت می گیرد؛ در این عرضه ها زمین، ملک مسکونی و تجاری نیز وجود دارد و تا پایان سال این اقدام به صورت مستمر ادامه پیدا می کند.
وی با اشاره به فرآیند عرضه املاک در تالار شیشه ای بورس، از ورود املاک ریزدانه به بازار بورس کالا خبر داد، افزود: چند پروژه مشارکتی در تهران داریم، که تعداد قابل توجهی از واحدهای تجاری و اداری آن آماده عرضه در بورس کالاست؛ آماده هستیم که در هر هفته تعدادی از این واحدها را به صورت مستمر در بورس کالا عرضه کنیم؛ ما به دنبال استفاده از دارایی های منجمد در شهرداری تهران هستیم و درآمد حاصل از این اقدام صرف عملیاتی کردن پروژه‌های مختلف شهری می شود.
معاون مالی و اقتصاد شهرداری تهران افزود: عرضه املاک شهرداری تهران در بورس کالا تفاوت اساسی با روش های گذشته دارد؛ در بورس کالا صرفاً برای فروش ملک، عرضه صورت می گرفت، اما در شرایط کنونی هم افراد می توانند املاک را خریداری کنند و هم پیمانکار می تواند طلب های تادیه خود را تسویه کند، که این تسویه با بدهی پیمانکاران برای اولین بار است که در شهرداری تهران عملیاتی می شود.
فلاح درباره نحوه نظارت بر عرضه این املاک در بورس کالا عنوان کرد: اجرا کننده فرآیند عرضه شخص سوم است؛ شخص سوم هم غیر شهرداری تهران است؛ در حقیقت بورس کالا مرجع این کار است؛ در بورس کالا نظارت سه قوه، نظارت شرعی و نظارت دستگاه‌های مختلف وجود دارد و هیچ شائبه ای نیست.
وی در خصوص قیمت گذاری املاکی که در بورس کالا عرضه می‌شوند بیان کرد: قیمت گذاری در بورس کالا و مزایده همواره یک سطح پایین‌تر از قیمت واقعی است تا شرایط رقابتی را ایجاد کند، امیدواریم تا با عرضه املاک در بورس کالا، ظرفیت کشف قیمت صحیح رخ دهد؛ پیمانکاران و اشخاص حقیقی و حقوقی هم می‌توانند، تا قبل از روز عرضه با بازدید از املاک و بررسی قیمت منطقه ای، از قیمت واقعی ملک مطلع شوند.
تفاوت قیمت سکه بانکی و بازار چقدر است؟
گروه اقتصادی: اين‌بار نوبت بازار سکه شده تا دونرخي شود و ميان بازار آزاد آن و نرخ بورسي‌اش اختلاف قيمت حداقل ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار توماني ايجاد شود، ظاهرا چند بانک هم به بازار سکه و طلا وارد شده‌اند. گزارش‌ها حاکي از ورود چهار بانک به اين بازار است، آنها سکه را به نرخ بالاتر از قيمت بازار از مردم خريداري مي‌کنند.
مردم نيز باتوجه به جذابيت اين اختلاف قيمت در بازار و بورس، سکه را از بازار آزاد مي‌خرند و به بانک‌ها با نرخ بورسي مي‌فروشند! نایب‌رئیس اتحاديه طلا و جواهر اعلام کرده است که تا پيش از اين، بورس بوده که از قيمت‌هاي رسمي بازار طلا اثر مي‌گرفته اما اکنون اين بازار است که چشم به تابلوي بورس دوخته است. همان‌طورکه اشاره شد اختلاف قيمت بالاي بازار آزاد و بورس، تقاضا براي خريد از بازار و عرضه در بورس، سکه را داراي حباب ۴۰۰ هزار توماني کرده است. کارشناسان نظرات متفاوتي درباره دلايل ايجاد اين اختلاف قيمت ارائه مي‌کنند.
کاسبي جديد با سکه دونرخي
درحال‌حاضر کاسبي جديدي به راه افتاده است؛ افراد از بازار آزاد سکه خريداري کرده و در بورس مي‌فروشند. اينکه چه اتفاقي افتاده و چه موضوعي مسبب اين تصميم‌گيري شده جاي سؤال است. اين در حالي است که اين دست از معاملات هيچ‌گونه سود و بهره اقتصادي براي کشور نخواهد داشت و تنها سبب خواهد شد که سکه در خانه‌ها دپو شود و دلالي‌ها افزايش يابد. فاصله جذاب اختلاف قيمت سکه در بورس و بازار آزاد سبب شده که مردم همه سرمايه خود را صرف خريد سکه از بازار آزاد کنند و به بانک‌ها طبق قيمت‌هاي اعلام‌شده در بورس با سود بسيار خوب بفروشند.در اين رابطه محمد کشتي‌آراي، نايب‌رئيس اتحاديه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران با اشاره به رونق معاملات بورسي در مدت اخير، با بيان اينکه تاکنون معامله در بورس به صورت فعلي وجود نداشته است، اظهار کرد: در سال‌هاي گذشته در بورس کالا، قيمت سکه متأثر از قيمت‌هاي بازار سنتي بود اما درحال‌حاضر رويه عوض شده و تعدادي از بانک‌ها در بورس معاملاتي انجام مي‌دهند که سبب شده قيمت سکه به‌طور خودکار هفت تا هشت درصد بالاتر از قيمت رسمي بازار معامله شود. او افزود: ورود بانک‌ها به بورس براي معامله سکه و جذابيت خريد سکه از بازار آزاد و عرضه در بورس که سود حداقل ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار توماني را به ارمغان مي‌آورد، سبب شده درحالي‌که پيش از اين بورس متأثر از قيمت سکه در بازار بود، اکنون بازار از قيمت‌هاي بورسي اثر پذيرد.صرافي‌ها هم بر اين گفته‌ها صحه مي‌گذارند و معتقدند حضور تعدادي از بانک‌ها در بورس و اقدام آنها به خريد سکه با حدود ۵۰۰ هزار تومان بالاتر از بازار آزاد باعث چنين وضعيتي شده است.
وضع اين‌طور نخواهد ماند
مجيد شاکري، کارشناس اقتصادي، درباره حباب ايجادشده در قيمت سکه مي‌گويد: درحال‌حاضر شايع‌ترين گفت‌وگویي که در‌اين‌باره وجود دارد بحث گواهي سکه و مشکل تعيين کيفيت است که در بازار بورس وجود ندارد. ضمنا در گواهي سکه مشکل عيارسنجي وجود ندارد، از طرف ديگر، امکان خریدوفروش در اندازه‌هاي بالا بسيار راحت‌تر از خریدوفروش براي سکه فيزيکي است. اين مسئله تفاوت قيمت را به‌خوبي توضيح مي‌دهد. زيرساخت راحتي هم براي خريدوفروش سکه در بورس وجود دارد، نگراني‌هاي ايمني افراد هم کمتر است. به نظر مي‌رسد با توجه به قيمت کل، بخش مهمي از اين درصد اختلاف با اين دلايل قابل توضيح است.او مي‌افزايد: زيرساخت نقدپذيري بخش مهمي است. وقتي درباره گواهي سکه صحبت مي‌کنيم، به تمام دلايلي که ذکر کردم، اساسا با بازار نقدتري مواجه هستيم. نقد به اين معنا که با ورود و خروج ناگهاني تقاضا قيمت به‌طور ناگهاني تغيير پيدا نمي‌کند و ضمنا شما همواره قادر هستيد مشتري‌هايي پيدا کنيد که بدون نگراني فيزيکي بتوانيد مقایسه بازار سنتی با بورس کالا با آنها مبادله کنيد. به‌هرحال به نظر من بايد منتظر آينده بود و ديد که چه اتفاقي خواهد افتاد، زيرا وضع اين‌طور نخواهد ماند.
مازاد تقاضا از کجا آمده است؟
ميثم رادپور، کارشناس بازار سرمايه نيز درباره علت اختلاف قيمت 500 هزار توماني سکه در بورس و بازار عنوان مي‌کند: به دو شکل مي‌توان اين وضعيت را توضيح داد؛ اولا تبديل‌کردن سکه به گواهي سکه هزينه‌بر است، اما اين هزينه به اندازه‌اي نيست که اختلاف اين اندازه شود. به‌هرحال اين هزينه را چند درصدي مي‌توان درنظر گرفت. شخص بايد سکه بخرد و آن را تحويل دهد و سپس آن را به گواهي تبديل کند پس بسياري از افراد در خريد سکه فيزيکي ملاحظه دارند، به‌ویژه با سخت‌گيري‌هايي که بانک مرکزي انجام مي‌دهد، ترجيح مي‌دهند تراکنش‌هايي به اين صورت در حساب‌هاي بانکي‌شان نداشته باشند. او مي‌افزايد: اختلاف اکنون جدی‌تر از آن است که با هزينه تبديل سکه به گواهي بشود آن را توجيه کرد. قسمتي از اين اختلاف به اين برمي‌گردد که سکه هم يکي از نمادهاي بورسي است و حالا که خيل عظيمي از خريداران به بورس ورود پيدا کرده‌اند هم‌زمان با بقيه نمادها سکه را هم خريداري کرده‌اند. برخي خريداران خيلي توجه نمي‌کنند که دقيقا چه چيزي را مي‌خرند.با بالارفتن کليت بورس، سکه هم به‌عنوان يکي از نمادها در دوره هجوم به بازار افزايش پيدا کرده است. به‌طورکلي افزايش قيمت صورت نمي‌گيرد مگر اينکه افزايش تقاضا يا کاهش عرضه اتفاق بیفتد. بايد مازاد تقاضايي ايجاد شود تا قيمت را جابه‌جا کند، صحبت اين است که مازاد تقاضا از کجا آمده است؟ يک قسمتي از رشد بورس ناشي مي‌شود و قسمت ديگر اين است که بسياري در اين دوره سودهاي نسبتا خوبي در بورس کرده‌اند، پس مي‌شود تصور کرد که برخي از اين افراد تصميم گرفته‌اند قسمتي از سبدشان را نقد کنند و آن را با طلا پر کنند. زيرا به فکر بيمه‌کردن سبد هستند. به‌ویژه اينکه در روزهاي اخير هم نگراني‌ها از ريزش بازار شدت گرفته است و طلا مي‌تواند کمکي کند، افرادي که طلا دارند با ريزش بورس خيالشان کمي راحت‌تر است.
انواع بازار و مشتریهای آن
بازار واژه‌ای است که امروزه در بسیاری مجالس از آن سخن به میان می‌آید, بدون آن که در نظر گرفته شود که در حقیقت بازار چیست و چه تاثیری در تصمیمات مهم اقتصادی و اجتماعی و غیره می‌گذارد, برای مثال بسیار شنیده می شود که بازار تلفن همراه رو به رشد است, بازار فلان اتومبیل کساد است و یا بازار بورس ارزش سهام شرکت یا کارخانه‌ای پایین آمده است, اما واقعیت ین است که حتی عادت به کار بردن این کلمات و جملات نیز نیاز به اطلاعاتی در این خصوص دارد.هر چند واژه بازار نمایانگر مفهوم و معنای خود است, اما عالمان علم اقتصاد، بازار را مکان فیزیکی که خریداران و فروشندگان برای مبادله کالا و خدمات دور هم جمع می‌شوند, می‌دانند. به عبارت بهتر به معنای کل خریداران (مشتریان اعم از حقیقی و حقوقی) و فروشندگان (شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی) کالای خود را مبادله می‌کنند. بنابراین بازار اتومبیل شامل فروشندگان اتومبیل (خودروسازان) و خریداران (مشتریان و مصرف کنندگان) است.گاه بازار صورتی بالقوه و گاه بالفعل به خود می‌گیرد که در صورت بالقوه بودن نیز بازار تابع شرایط محیط است. در وضعیت اقتصادی شکوفا و در حال رشد بازار بالقوه کاملاً متفاوت از بازار بالقوه در شرایط رکود اقتصادی است, اما در رابطه با شرکت‌ها در صورتی که گفته شود بازار بالقوه است به معنای حد نهایی تقاضا برای محصول است. این امر زمانی حاصل می شود که فعالیت‌های بازاریابی شرکت نسبت به رقبا افزایش یابد و به بالاترین حد خود برسد. در این صورت مدیریت بازرگانی شرکت‌ها نیروی خود را روی بهترین مناطق سرمایه‌گذاری کرده, بودجه مربوطه را به نحو مطلوب و بهینه میان این مناطق تقسیم می‌کنند. که لازمه این امر تشخیص بازار بالقوه مناطق و میزان تقاضا برای کل صنعت در این مکان برآورد میشود در کشورهای پیشرفته, برای هر صنعت, سازمان‌هایی وجود دارند که سهم هر شرکت را برای هر صنعت برآورد می‌کند و شرکت‌ها باید طبق آن سهم حرکت کرده و بازار خود را نسبت به رقبا حفظ کنند یا حداقل همراه آنها باشند. البته موقعیت کالا در بازار و پایگاهی که کالا در ذهن مشتریان در مقایسه با رقبا دارد, نیز در این امر تاثیر گذار است.هر کالایی ممکن است از جهت یک یا چند صفت در بازار مشهور شود. به عنوان مثال زمانی که یک اتومبیل در ذهن مصرف کنندگان به عنوان یک خودرو محکم در نظر گرفته شود, این صفت موقعیت آن کالا را در بازار مشخص می‌کند.بازارها هر چند به دو صورت بازار کالا, نوع کالایی که در بازار به فروش می‌رسد و بازار عوامل تولید, بر حسب تولیدکنندگان نیز می‌توانند تقسیم بندی شوند, اما به طور کلی بازارها به شکل بازار رقابت کامل, رقابت ناقص, رقابت انحصاری, بازار بین‌المللی و بازارهای چند ملیتی تقسیم بندی می‌شوند.
بازار رقابت کامل
در این گونه بازار تعداد زیادی از فروشندگان, کالاهای مشابهی را به تعداد زیادی از خریداران عرضه می‌کنند. از نظر اقتصادی هر گاه مبادله‌ای انجام می شود, یک نوع بازار ایجاد شده است. در بازار آنچه که بسیار دارای اهمیت است و پایه و اساسی برای ایجاد بازار است وجود عرضه و تقاضا است. عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت کالا به شمار می روند. هر چند که قیمت کالاها از نظر مشتریان بسیار مهم است و از دید آنها پوشیده نیست و بر حسب میزان و تعادل قیمت‌ها کالاها از سوی مشتریان خریداری می‌شوند. اگر مصرف کننده قادر به پرداخت هزینه کالا نباشد در حقیقت تقاضای او در بازار نادیده گرفته می شود و به عبارت دیگر تقاضایی برای اکتساب کالا نمی‌تواند داشته باشد. بنابراین مصرف کنندگان تقاضای خود را بر حسب قیمت تغییر می‌دهند. تولیدکنندگان نیز برای این که روند تولیداتشان مقرون به صرفه باشد باید عوامل تولید در دسترس خود را طوری با یکدیگر ترکیب کنند که بیشترین میزان تولید را با حداقل هزینه به دست آورند تا با فروش تولیدات خود سود قابل توجهی به دست آورده و بازار را در دست گیرند. در این بازار عواملی موثرند که از آن جمله همگن بودن کالاهاست. به این معنا که کالاهای واحدهای تولیدی در یک صنعت خاص در بازار کاملاً مشابه هستند به طوری که خرید از هر واحد تولیدی برای مصرف کنندگان بی تفاوت است. از آنجا که کالاهای تولیدی مشابه هستند, هیچ خریداری حاضر به خرید کالا با قیمت بالا نسبت به سایر واحدهای تولیدی نیست.
- تعداد زیاد تولیدکننده
- تعداد فروشندگان و یا تولیدکنندگان بسیار زیاد است که مقدار فروش هر کدام از آنها نسبت به کل میزان فروش بازار ناچیز است لذا فروشندگان به تنهایی قدرت در تعیین و یا تغییر جهت بازار ندارند.
- تعداد زیاد مصرف کننده
- در بازار رقابت کامل تعداد خریداران و مشتریان زیاد است, اما خرید آنها در مقایسه با خرید در بازار ناچیز است و لذا مصرف کنندگان و مشتریان نیز به تنهایی تاثیری در تعیین و یا تغییر قیمت کالا در بازار ندارند.
البته این عوامل در بازار رقابت کامل بسیار اهمیت دارند. برای کاملتر شدن این عوامل می‌توان از سیال بودن عوامل و صنایع تولیدی در بازار, شفافیت بازار و حداکثر سود مطلوبیت در بازار را نیز نام برد.
بازار انحصاری
بازارهای انحصاری نیز دارای شرایطی خاص هستند و این بازار برای کالاهایی همگن تنها یک فروشنده وجود دارد، قیمتی برای فروش کالا تعیین شده است که ورود برای سایر واحدهای تولیدی به بازار سود آور نیست و یا واحد تولیدی موجود عرضه و فروش مواد اولیه اساس برای تولید کالا را کنترل می‌کند. گاه نیز با روش تولید و تکنولوژی لازم برای تولید، کالا را در انحصار خود درمی‌آورد. همچنین گاهی از طرف دولت اجازه تولید انحصاری کالا را داشته یا به وسیله مقررات بازرگانی به وسیله دولت از واحد تولیدی حمایت میشود. البته قیمت کالا در بازار انحصاری برای انحصارگر به دلیل وجود یک عرضه کننده ثابت نیست. در این بازار واحد تولیدی انحصارگر در رابطه با قیمت کالا و رابطه میزان تولید کالا دو نوع تصمیم‌گیری اتخاذ می‌کند. اول آنکه می‌تواند قیمت کالای تولید شده را تعیین کند و تعیین مقدار فروش براساس این قیمت را برای حداکثر سود به عهده تابع تقاضای بازار بگذارد. دوم آنکه می‌تواند مقدار فروش را تعیین کند و اجازه دهد تابع تقاضای بازار قیمتی را تعیین کند که به ازای آن سود تولید کننده به حداکثر برسد. انحصارگر که صاحب بازار انحصاری است زمانی بازار را در حالت تعادل می‌داند که حداکثر سود را در کوتاه مدت به دست آورد. کسب حداکثر سود متوسط انحصارگر زمانی عملی میشود که بتواند میزان تولید را انتخاب کند که به ازای آن تابع درآمد نهایی مساوی با قیمت حداکثر سود است.
بازار رقابت انحصاری
در بازار رقابت انحصاری کالای فروشندگان بیشمار به جای اینکه با هم مشابه باشند از نظر کیفیت و یا بسته بندی با یکدیگر متفاوت است. در این بازار هدف جلب و جذب مشتری است. فروشندگان که همان واحدهای تولیدی هستند باید قیمت‌هایی را تعیین کنند که بتوانند مشتریان بیشتری را جلب و جذب کنند، زیرا در غیر این صورت مشتریان به کالاهایی با کیفیت مشابه و یا پایین‌تر، اما ارزان قیمت‌تر مراجعه می‌کنند. در این زمان است که رقبا بازار را به دست می‌آورند. در این بازار نقش تبلیغات و آگهی‌ها نمایان میشود و واحدهای تولیدی برای ایجاد تمایز و تفاوت میان کالاها و خدمات خود و سایر تولیدکنندگان به آگهی‌های تجاری متوسل می‌شوند. هرچند این سازمان و شرکت‌ها هزینه‌هایی برای جلب مشتریان متحمل می‌شوند، اما پس از مدت زمان کوتاهی با سودآوری بالا این هزینه جبران میشود که به این ترتیب تعادل در بازار رقابت انحصاری به وجود می‌آید.
بازار چند قطبی
این بازار در اغلب جوامع صنعتی، یعنی چند عرضه کننده در مقابل تعداد کثیری تقاضا کننده یا مشتری قرار گرفته‌اند. البته در بخش تولید چند فروشنده، تقاضای انبوه خریداران را به نحوی برآورده می‌کنند که اتخاذ سیاست هر یک از آنها در وضع بازار و وجود دیگر فروشندگان موثر باشد، در چنین حالتی بازار چند قطبی ایجاد میشود. تولیدکنندگان در این نوع بازار می‌توانند تاثیر زیادی بر قیمت بازار گذارند، اما نمی‌توانند به طور مستقل قیمت کالا را تعیین کنند. باید عکس‌العمل رقبا را در نظر گیرند، زیرا الگوی واکنش رقبا در این حالت می‌تواند اشکال زیادی به خود گیرد. به عنوان مثال حالتی از بازار چندقطبی می‌تواند وجود داشته باشد که در بنگاه‌های اقتصادی تصمیم به توافق با یکدیگر بگیرند که وضعیتی شبیه انحصار ایجاد میشود. در این حالت مقدار تولید، فروش و قیمت کالا مشابه وضعیت انحصاری تعیین میشود.
بازار بین‌المللی
در پنجاه سال گذشته، گسترش مبادلات کالا آن هم تا این اندازه که فاصله و مسافت فرهنگ‌ها را به چند گام تبدیل کرده، به ذهن هیچ انسانی خطور نمی‌کرد. هر چند امروز همه این کم و بیش در همه جای دنیا اتفاق افتاده است. شعار خودکفایی، جای خود را به شعارهایی نظیر تلاش برای یافتن جایگاهی مناسب در بازار بین‌المللی داده است. با توجه به این مسائل سازمان باید به صورت و شکلی از درک کامل محیط بازار بین‌المللی برسند. این بازار در دو دهه اخیر تغییرات شگرفی داشته است که موجبات ایجاد فرصت‌ها و موانع بسیاری شده است. حجم مبادلات بین‌المللی در صنایع اتومبیل سازی، الکترونیک و غیره رشد چشمگیری داشته است. شرکت‌های چند ملیتی علاوه بر گسترش فعالیت‌های بازار یابی خود، امکانات تولید خود رد کشورهای مختلف را افزایش داده‌اند که این گونه شرایط موجب ایجاد اقتصاد صنعتی در کشورهای جهان شده است و جهان را به سوی صنعتی شدن می‌کشاند. برخی کشورها صادرکنندگان عمده کالاهای صنعتی و سرمایه هستند. آنها مبادلات بسیاری با هم انجام می‌دهند و واردکنندگان مواد خام و کالاهای نیمه ساخته به شمار می‌آیند. همچنین این کشورها یا واردکنندگان بازار خوبی برای کالاهای صنعتی با ارزش افزوده کم و انواع گوناگون کالاهای مصرفی‌اند. هر چند بسیاری از کشورهای دنیا در تلاش هستند که از رقبا پیشی گیرند و بازار صادرات را به دست آورند.
بازارهای چندملیتی
شرکت‌های غول آسای چند ملیتی دست به ابداع یک سیستم کل زده‌اند. هر گاه که منع قانونی و فرهنگی برای فعالیت آنها وجود نداشته، آنها اهمیت مرزهای ملی را به حداقل رسانده‌اند و استراتژی‌های خود را بیشتر بر حسب جنبه‌های اقتصادی جهان ایجاد کرده‌اند. این شرکت‌ها تا حدود زیادی غیر سیاسی هستند و بیشتر به منافع سهامداران خود در هر نقطه که باشند علاقه‌مندند، تا منافع یک کشور خاص، چنانچه شرکتی به فروش مواد دارویی اشتغال دارد سودآورترین روش کار این است که استراتژی خود را بیشتر بر اساس بازارهای بین‌المللی طراحی کند تا بازار خاص یک کشور، هرچند آنچه که گفته شد تنها مثالی برای روشن شدن مطلب بود.این سیستم موجب شناخت بازارهایی میشود که به صورت بالقوه می‌تواند محصولات شرکت را جذب کرده یا شرکت خود را با ویژگی‌های آن بازار تطبیق دهد. در این بازارها ممکن است تنها احتیاج به سرمایه‌گذاری در تسهیلات تولیدی باشد. اگر بازار بالقوه مناسب سرمایه‌گذاری باشد این کار باید انجام شود. عوامل سیاسی و اجتماعی چنانچه به سودآوری قضیه تاثیر داشته باشند باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین بازار از بخش‌های ناهمگن از مصرف کنندگان تشکیل میشود. هدف از اینکه بازارها دسته بندی می‌شوند نیز شناسایی گروه‌های هم نیاز و هم پسند یا هم سلیقه در میان مشتریان است. در همه حال مشتریان حرف اول را می‌زنند و بازار بر اساس نظرات آنها تشکیل، تغییر و تداوم می‌یابد.
مکانیسم بنیادین بازار
در اقتصاد مبتنی بر بازار، تصمیم‌گیری در باره اختصاص منابع، توسط تعداد بیشماری تولیدکننده و مصرف کننده مستقل انجام میشود. در این میان تغییر سلیقه مصرف کنندگان از جمله این مکانیسم‌هاست که پیدایش تغییر در سلیقه مصرف کنندگان موجب میشود تااز طریق مکانیسم قیمت‌ها، تخصیص منابع تولید نیز با این تغییر هماهنگ شود. در این میان شناخت بازار کالا به افراد کمک می‌کند تا به این امر واقف شوند که چه چیزی تولید کنند و دیگر سخن این که قیمت در بازار به منزله صدور علایم انجام وظیفه می‌کند. قیمت‌ها با صدور علایمی سبب می‌شوند تا مقدار مصرف و تولید این کالا در برابر تغییرات قیمت واکنش نشان دهند. بنابراین قیمت‌ها در بازار به تولیدکنندگان نشان می‌دهند تا چه کالا و خدماتی تولید کنند و به مصرف کنندگان تعیین می‌کنند خرید چه کالایی و استفاده از چه خدماتی برای آنها مقرون به صرفه است.
مکانیزم‌های بازارهای بین‌المللی
مکانیزم‌های بازارهای بین‌المللی با بازارهای داخلی متفاوت است. در آنها مسائلی همچون: موازنه پرداخت‌های بین‌المللی، ارز خارجی، تعرفه و سود گمرکی کالاهای وارداتی، شیوه‌های بسیار گوناگون امور اعتبارات، شیوه‌های مختلف انتقال حق مالکیت کالاها از چه طریق تجارت متقابل و شیوه‌های گوناگون حمل و نقل مطرح است.
بازار خودرو کشور
با توجه به هزینه‌های سنگین واردات خودرو و قطعات یدکی آنها به نظر می‌رسد که این آزادسازی بتواند به تمام نیازهای منطقی کشور پاسخ دهد. لذا بازنگری در قسمت خودرو برای بهینه سازی آن ضروری است و صنعت خودروسازی در کشور نزدیک به نیم قرن سابقه فعالیت دارد. با این وجود صنعت خودرو کشور در چند سال اخیر توسعه درخور توجهی داشته و بخش اعظم نیازهای بازار داخلی را تامین و در بازارهای منطقه برای صدور حضور یافته است این پیشرفت‌ها برای اقتصاد ایران درخور توجه است
چه املاکی در بورس کالا پذیرش و عرضه می‌شوند؟
سرپرست مدیریت مطالعات اقتصادی و امور بین الملل بورس کالا گفت: شاید بتوان گفت مهمترین مزیت معاملات املاک در بورس کالا قطعی بودن معامله است. به این معنا که زمانی که ملک مربوطه بر تابلوی بورس کالا قرار می‌گیرد، یعنی تمام بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازم توسط نهاد عرضه‌کننده انجام شده است
سرپرست مدیریت مطالعات اقتصادی و امور بین الملل بورس کالا گفت: بورس کالا آمادگی همکاری در حوزه پذیرش و به حراج گذاشتن املاک تمامی نهاد‌های دولتی و بانک‌ها را دارد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، معین محمدی پور سرپرست مدیریت مطالعات اقتصادی و امور بین الملل بورس کالا در خصوص عرضه املاک در بورس کالا نکاتی را مطرح کرد.
خبر‌ها حاکی از عرضه املاک شهرداری در بازار املاک و مستغلات بورس کالاست، چه توضیحاتی را می‌توانید در این خصوص ارائه فرمایید؟
به منظور عرضه املاک شهرداری در بستر بورس کالا مذاکرات و رایزنی‌های مستمری از سوی بورس کالای ایران و سازمان بورس و اوراق بهادار با شهرداری تهران انجام شده است. خوشبختانه در این حوزه همکاری‌های بسیار موثری ایجاد شد و بستر طراحی شده حراج املاک بورس کالا مورد استقبال شهرداری تهران قرار گرفت.
جلسات متعدد برگزارشده و تلاش‌هایی که در این مسیر صورت گرفت باعث شد که شهرداری نیز تمامی اقدامات لازم را برای عرضه و فروش املاک خود در بستر بورس کالا انجام دهد. از جمله اقدامات انجام شده می‌توان به اعمال اصلاحات مورد نیاز در دستورالعمل بازار فرعی بورس کالای ایران به منظور تسهیل پذیرش و عرضه املاک شهرداری در بورس کالا اشاره کرد.
آغاز معاملات املاک شهرداری از چند جنبه حائز اهمیت است. اول اینکه این معاملات موجب تسهیل در فروش اموال غیرمنقول شهرداری میشود که این موضوع خود می‌تواند موجب رفع مشکلات شهرداری در حوزه تامین منابع نقدی مورد نیاز شود.
دوم این معاملات فرصت بسیار مناسبی برای پیمانکاران شهرداری است که مطالبات خود را نقد کنند، زیرا مطابق با تفاهم میان بورس کالا و شهرداری این زیرساخت فراهم شده است که در صورت درج در اطلاعیه‌های عرضه املاک شهرداری، پیمانکاران بتوانند به جای ارائه چک به منظور انجام امور تسویه از حواله‌های تایید شده توسط اداره کل امور مالی و اموال شهرداری استفاده کنند.
نهایتا اینکه امید است این اقدام شهرداری گام ابتدایی در مسیر مولدسازی اموال غیرمنقول سایر نهاد‌های دولتی و عمومی نیز باشد و پس از پیش‌قدم شدن شهرداری، آنها نیز مسیر شفافیت را در پیش بگیرند و اقدام به پذیرش و فروش املاک خود در بستر بورس کالا کنند.
چه تفاهماتی با شهرداری در خصوص عرضه املاکشان در بورس صورت گرفته است؟
در حال حاضر چند ملک شهرداری تهران در بازار فیزیکی بورس کالا پذیرش شده و معاملات این املاک به صورت نقد و اقساط قابل انجام است. به این صورت که خریداران پس از شرکت در حراج و نهایی شدن معامله، بخشی از ارزش معامله را به صورت نقد و بخشی را به صورت چک تسویه می‌کنند.
همانطور که اشاره شد، پیمان‌کارانی که از شهرداری مطالباتی دارند، می‌توانند به جای ارائه چک به اداره کل امور مالی و اموال شهرداری مراجعه، مطالبات خود را تایید و برگه تسویه را اخذ کنند و مقایسه بازار سنتی با بورس کالا طبیعتا دیگر نیازی به ارائه چک به منظور تسویه وجود ندارد. این روش احتمالا سریع‌ترین روش ممکن برای نقد کردن مطالباتشان است، زیرا کل فرآیند انجام معامله تا تسویه و تحویل نهایتا بین دو تا سه ماه زمان خواهد برد.
این موضوع مزیت مهمی برای پیمانکاران شهرداری به شمار می‌رود؛ بنابراین در حال حاضر بستر بازار فیزیکی بورس کالا چه برای شهرداری و چه سایر نهاد‌های عمومی و دولتی کاملا در دسترس بوده و آنها می‌توانند به راحتی از مزایای فروش در این بازار مثل بازاریابی برای املاکشان و ایجاد شفافیت در حساب‌های داخلی‌شان استفاده کنند.
هم‌اکنون عرضه املاک شهرداری در چه وضعیتی است؟
در نتیجه مذاکرات و همکاری‌های شکل گرفته بین شهرداری تهران و بورس کالای ایران، تعدادی از املاک شهرداری در دست پذیرش است و دو ملک نیز از طرف شهرداری پذیرش شده، به طوریکه فرآیند پذیرش را به طور کامل طی کرده و هم‌اکنون اطلاعیه عرضه آنها روی وبسایت بورس کالا قرار دارد و روز حراج‌شان نیز ۲۳ شهریور است.
متقاضیان خرید می‌توانند با مراجعه به وبسایت بورس کالا این اطلاعیه‌های عرضه را مشاهده کنند. علاوه بر اینکه تمامی اطلاعات ملک شامل متراژ، نوع و ظاهر بنا و . در این اطلاعیه ثبت شده است، گزارش کارشناس رسمی ملک و نیز مبایعه نامه‌ای که پس از حراج قرار است توسط طرفین معامله امضا شود در آن قابل مشاهده است.
این موضوع نشان‌دهنده درجه شفافیت تامین شده توسط بورس کالاست. به این معنا که خریداران می‌توانند با مشاهده تمامی مدارک و بازدید حضوری از ملک تقاضای خرید خود را از طریق کارگزاری به بورس کالا اعلام کنند.
متقاضیان خرید بعد از اخذ کد معاملاتی بازار فیزیکی و سپردن تضامین مورد نیاز از طرف آنها، می‌توانند در روز حراج اقدام به ثبت سفارش از طریق کارگزاری کنند و در رقابت با سایرین در صورت تمایل قیمت بالاتری را به منظور برنده شدن پیشنهاد دهند. در صورتی هم که برنده حراج شدند وارد فرآیند‌های تسویه و تحویل می‌شوند.
یعنی مبایعه‌نامه ملک را همراه با فروشنده امضا می‌کنند، مبالغ نقدی و چک‌های مورد نیاز را طبق تاریخ‌های درج شده در اطلاعیه عرضه تسویه می‌کنند و در مهلت‌های مقرر در مبایعه‌نامه نیز تحویل ملک و تنظیم سند انجام خواهد گرفت.
مراحل پذیرش و عرضه املاک در بورس کالا به چه شکل است؟
چه پذیرش و چه انجام معامله در بورس کالا برخلاف انجام معامله در سایر بازارهای خارج از بورس کالا و یا مزایده از طریق نهاد‌های دولتی، بسیار ساده و کم‌هزینه است. اول که پذیرش املاک از پرداخت حق پذیرش معاف است. تنها فرآیندی که باید طی شود این است که عرضه‌کننده کد معاملاتی بازار فیزیکی دریافت کند و سپس مدارک مورد نیاز نظیر سند رسمی ملک و گزارش کارشناس رسمی ملک را از طریق کارگزاری برای بورس کالا ارسال کند.
مهمترین نکته‌ای که در این خصوص باید رعایت شود وضعیت حقوقی ملک است. به این معنا که مال نباید مشاع باشد و تنها در صورت احراز مالکیت ۶ دانگ ملک، ملک قابلیت فروش در بستر بورس کالا را دارد.
مورد دوم این است که ملک محل دعوی نباشد و هیچ شخص دیگری ادعای مالکیت بر ملک مربوطه را نداشته باشد. در این خصوص استعلامات ثبتی نیز انجام می‌پذیرد. اگر ملک تحت اجاره است، اجاره‌نامه رسمی آن باید افشا گردد تا هیچ نقطه مبهمی در خصوص وضعیت مالکیت ملک باقی نماند. پس از پذیرش ملک در بورس نیز عرضه‌کننده درصدی از ارزش پایه ملک را به صورت تضمین نزد بورس کالا تودیع می‌کند و آماده روز حراج میشود.
در مقابل خریداران نیز باید کد معاملاتی بازار فیزیکی دریافت کنند و بخشی از ارزش پایه ملک را به عنوان پیش‌پرداخت نزد بورس تودیع کنند و با کارگزار خود برای ثبت سفارش در روز حراج هماهنگی‌های لازم را انجام دهند.
همانطور که قابل مشاهده است چه عرضه‌کنندگان و چه خریداران به راحتی می‌توانند اقدام به معامله ملک به دور از تمامی تشریفات و هزینه‌های معاملاتی بازارهای سنتی کنند.
لازم به ذکر است که آزادسازی پیش‌پرداخت مذکور نیز در صورتی که متقاضی خرید، برنده حراج نباشد به سرعت انجام میشود. در صورتی هم که متقاضی برنده حراج باشد، اقدام به واریز باقی مانده بخش نقدی معامله کرده و در واقع وارد فرآیند تسویه میشود.
مزایای پذیرش و معامله املاک در بورس چیست؟
شاید بتوان گفت مهمترین مزیت معاملات املاک در بورس کالا قطعی بودن معامله است. به این معنا که زمانی که ملک مربوطه بر تابلوی بورس کالا قرار می‌گیرد، یعنی تمام بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازم توسط نهاد عرضه‌کننده انجام شده است. تمامی فرآیند‌های بوروکراتیک داخلی نهاد‌های دولتی و عمومی طی شده است و خریدار می‌تواند اطمینان خاطر داشته باشد که برنده شدن در حراج به معنای تحویل گرفتن قطعی ملک است. تضامینی هم که ذکر شد، در همین راستا حائز اهمیت هستند.
به این صورت که اجرای تعهدات هر دو طرف معامله از طریق همین مبالغ تودیع شده از طرف بورس کالا تضمین میشود. در قرارداد‌های فی‌مابین طرفین در خارج از بورس کالا چنین تضمین تعهداتی وجود ندارد. علاوه بر این بورس کالا به صورت رسمی تمامی اطلاعات مربوط به ملک، عرضه کننده و نحوه تسویه را پیش از عرضه منتشر کرده و به اطلاع عموم می‌رساند، همین موضوع خود باعث میشود که تنها عرضه‌کنندگان و خریدارانی که قصد جدی انجام معامله را دارند وارد این بازار بشوند. این انتشار اطلاعات از جنبه‌های دیگری نیز حائز اهمیت است. به این معنا که باعث میشود متقاضیان به دور از ابهام و با علم به تمامی شرایط معامله اقدام به خرید کنند.
آیا می‌توان منتظر معاملات املاک سایر نهاد‌های دولتی و عمومی مانند بانک‌ها نیز بود؟
بورس کالا آمادگی همکاری در حوزه پذیرش و به حراج گذاشتن املاک تمامی نهاد‌های دولتی و بانک‌ها را دارد.
در راستای تسهیل زیرساخت حقوقی و اطمینان خاطر بانک‌ها نیز مصوبه‌ای از بانک مرکزی در سال گذشته توسط بورس کالا گرفته شد که بانک‌ها بتوانند املاک مازاد خودشان را در بستر بورس کالا به فروش برسانند.
امسال نیز بانک ملت و شرکت تامین سرمایه نوین اقدام به پذیرش املاک خود کرده‌اند. پس از پذیرش در صورت تمایل به عرضه آنها می‌بایست اقدام به ارسال فرم فروش به بورس کالا کنند که البته هنوز در این خصوص اقدامی صورت نگرفته است. سایر بانک‌ها نیز در حال طی کردن فرآیند‌های بوروکراتیک داخلی خود به منظور عرضه املاک در بورس کالا هستند.
به محض ابراز تمایل به پذیرش املاک توسط آنها، بورس کالا سریعا به این درخواست رسیدگی کرده و اقدامات و هماهنگی‌های لازم برای عرضه و حراج املاک آنها را انجام خواهد داد.
با این اوصاف بنظر می‌رسد در صورت وجود عزم در سایر نهاد‌ها به منظور عرضه املاک در بورس کالا می‌توان شاهد عملکرد بسیار موفقی در حوزه مولدسازی اموال غیرمنقول بود. زیرا بورس کالا تمامی زیرساخت‌های لازم را به این منظور فراهم کرده و آماده همکاری‌های آینده با این نهاد‌ها نیز است.
دیدگاه شما