یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟

: متأسفانه به بعضی از جنبه‌های سواد، از جمله سواد مالی، به خوبی پرداخته نشده و سرمایه‌گذاری‌ها و حمایت‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است. اما در سال‌های اخیر جریان‌ها و پویش‌هایی راه‌اندازی شده و برخی مؤسسات کتاب‌های سواد مالی برای سنین مختلف تألیف کرده‌اند.

یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟

سواد مالی تعاریف متعددی دارد که اگر بخواهیم تعریفی کامل از سواد مالی داشته باشیم می توان گفت سواد مالی را توانـایی یـک فـرد در اسـتفاده از دانش و مهارتش برای مدیریت اثربخش منابع مالی خود به منظور امنیـت مـالی در طـول عمـر تعریف کرد. این یادداشت بررسی جامعی از سواد مالی و جایگاه جهانی آن است.

امروزه درک مفاهیم و مهارت های مرتبط با سواد مالی به سبب اینکه مصرف کننده را برای بقا در جامعه مدرن و مقاومت در برابر تنوع و پیچیدگی محصولات وخدمات مالی موجود توانا می سازد، ضروری شده است. می توان چنین بیان کرد که داشتن مهارت های مالی در دهه اخیر مهمتر نیز شده است، زیرا با وجود بازارهای مالی پیچیده و رقابت شدید بین موسسات اعتباری برای بدست آوردن سهم بازار بیشتر، تامین اعتبار آسان تر شده و سهولت امکان دسترسی به وام های مختلف و سایر طرق پرداخت منجر به افزایش پرداخت برای مصرف و رشد سریع سطح بدهی افراد وخانواده ها شده است. از سوی دیگر سرمایه گذاری یکی از عوامل مهم توسعه در قرن حاضر است که موجب جذب سرمایه های مردم شده و از طریق بازاراهای سرمایه به هدایت آنها به بخش های مولد اقتصادی می انجامد. بازارهای سرمایه بازارهای پیچیده ای هستند که اساس آنها مبتنی بر تصمیم گیری است و قطعاً افراد تصمیم گیرنده باید از اطلاعات خوبی برخوردار بوده و آموزش های لازم را دیده باشند.

در حال حاضر سواد مالی تعاریف متعددی دارد که اگر بخواهیم تعریفی کامل از سواد مالی داشته باشیم می توان گفت سواد مالی را توانـایی یـک فـرد در اسـتفاده از دانش و مهارتش برای مدیریت اثربخش منابع مالی خود به منظور امنیـت مـالی در طـول عمـر تعریف کرد؛ اما این تعریف شاید برای قشری از جامعه سخت به نظر بیاید و برای راحت تر کردن مفهوم سواد مالی می توان اینطور بیان کرد که سواد مالی ترکیبی از آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و رفتار لازم برای تصمیم گیری صحیح مالی و در نهایت دستیابی به رفاه مالی فردی است. همانطور که گفته شد کسب رفاه مالی، مستلزم درک مناسب مباحث و مسائل مالی است. این نیاز از مدت ها قبل در جوامع مدرن درک شده و از سال های اولیه دهه ۹۰ میلادی تحت عناوینی نظیر سواد مالی و مالیه شخصی مطرح شده و با گذشت زمان به اهمیت آن افزوده شده است؛ به گونه ای که امروزه مفاهیم مرتبط با آن در کشورهای غربی به عنوان بخشی از سرفصل دروس مدارس و رشته های مختلف دانشگاهی در نظر گرفته شده است. در این کشورها بنیادهای غیر انتفاعی متعددی وظیفه توسعه سواد مالی را عهده دار هستند و با انجام آزمون های متعدد به اندازه گیری پیشرفت سواد مالی در کشور خود می پردازند. با این وجود هنوز پایگاه یا سامانه خاصی برای سنجش سواد مالی عموم مردم و مهم تر از آن افراد شاغل در بازارهای مالی در ایران پدید نیامده است.

در حال حاضر در کشورهای مدرن در حوزه اقتصادی و صنعتی از آزمون های متعددی برای سنجش سطح سواد مالی استفاده می کنند که یکی از آن آزمون ها، آزمون طراحی شده توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی( OECD ) و شبکه بین المللی آموزش مالی ( INFE ) است. نمره کلی سواد مالی را می توان با استفاده از روش نمره گذاری OECD/INFE محاسبه کرد و همانطور که در تعریف سواد مالی آمده است؛ مجموعه ای از مهارت ها، رفتارها و نگرش های اساسی مالی را اندازه گیری می کند. کسب حداکثر نمره ۲۱ به طور موثر به این معنی است که فردی سطح اولیه ای از درک مفاهیم مالی را کسب کرده و برخی از اصول محتاطانه را در معاملات مالی خود به کار می برد. بنابراین دستیابی به حداکثر میزان دانش اولیه و استفاده از امور مالی را نشان می دهد .

شاید برای برخی این سوال پیش بیاید که کشور ما در حوزه سواد مالی در رنکینگ جهانی چه جایگاهی دارد؟ در حال حاضر طبق آخرین نظرسنجی های جهانی سواد مالی که در دو سال گذشته انجام شده است و سواد مالی را به عنوان توانایی درک مفاهیم اساسی مالی در تصمیم گیری آگاهانه در مورد پس انداز، سرمایه گذاری و استقراض تعریف می کند ایران در بین ۱۴۳ کشور جهان رتبه ۱۳۰ ام را به دست آورده است. این جایگاه پایین بیشتر به دلیل تاثیرپذیری از شرایط ساختاری و مداخله گر از قبیل ضعف سیستم آموزشی کشورو پیچیدگی مؤلفه های اقتصاد همانند عدم درک صحیح از نرخ تورم، بیکاری، نرخ بهره، تولید ناخالص داخلی، بازار سهام و. ، افراد دارای سواد مالی ناکافی به دست آمده است. البته در بخشی نیز تصمیم گیری های مالی اشتباه که زندگی افراد را تحت تأثیر قرار داده و باعث کاهش سطح رفاه مالی آن ها نیز می شود موثر است.

در حال حاضر بالاترین سطح سواد مالی در سراسر جهان، در کشورهای دارای اقتصاد پیشرفته ، به ویژه اروپای غربی و کشورهای انگلیسی زبان وجود دارد. در آمریکای جنوبی هیچ کشوری وجود ندارد که بیش از ۵۰٪ مردم سواد مالی داشته باشند و این سطح فقط یک کشور در کل آفریقا است.

همچنین ارتباط معناداری بین افزایش سطح سواد مالی در جامعه با افزایش رفاه در کشور های بررسی شده وجود دارد. از مقایسه سطح سواد مالی در کشور ها با شاخص رفاه لگاتوم مشخص می شود که کشور های دارای سطح سواد مالی بالا دارای سطح رفاه بیشتری در مقایسه با کشور های دارای سطح سواد مالی پایین می باشند. در شاخص رفاه لگاتوم کشور ها در ۹ حوزه اقتصاد، یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ فرصت‌های کسب و کار، حکومت‌داری، آموزش، سلامت، امنیت و ایمنی، محیط زیست، آزادی های فردی و سرمایه اجتماعی مقایسه می شوند در نموارد زیر کشورهای نروژ، دانمارک و سوئد که دارای بالاترین سطح سواد مالی هستند، بالاترین رتبه رفاه اقتصادی را نیز به دست آورده اند . لازمه افزایش رفاه که ارتباط مستقیمی با افزایش تولید دارد افزایش آموزش و به ویژه سواد مالی در سطح جامعه است.

برای ارتقا سطح سواد مالی در جامعه که قطعا اثرات بسیاری در سطح رفاه جامعه و افزایش تولید دارد، می توان از راهبردهایی برای آموزش سواد مالی از قبیل برگزاری کارگاه ها و سمینارهای آموزشی، برگزاری دوره های آموزشی میان مدت و بلند مدت، استفاده از مجله، بروشور و کتاب، فرهنگ سازی گسترده ازطریق رسانه ملی استفاده کرد، که خلع این ابزار و بسترها در کشور بسیار محسوس و مشهود است.

این موضوع با اهمیت در ایران و به ویژه در بازار سرمایه توسط نهادهای مختلف از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار، فرابورس ایران، بورس اوراق بهادار تهران، شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس و سایر نهاد های مختلف دولتی و خصوصی پیگیری شده است اما با بررسی های صورت گرفته و مشاهده رفتار مردم در سال های اخیر در بازار های مالی از جمله بازار سرمایه، سکه و دلار و همچنین مسکن می توان به این نتیجه رسید که علی رغم همه تلاش هایی که در این امر صورت گرفته است، تاثیر محسوسی در زمینه تصمیم گیری درست عموم مردم صورت نپذیرفته است.

توسعه آموزش همگانی و فراهم نمودن موجبات افزایش سطح سواد مالی یکی از وظایف اصلی دولت ها می باشد که علاوه بر پاسخ دهی به نیازهای فرهنگی و اجتماعی می تواند زمینه رشد و پیشرفت جامعه که توسعه را به دنبال دارد فراهم نماید و این مهم نیاز به توجه ویژه و خاص نهاد های مرتبط و تصمیم گیر در سطح کلان از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان برنامه و بودجه و همچنین الزام دستگاه های مرتبط توسط مجلس شورای اسلامی به انجام این وظیفه مهم دارد.

سواد مالی چیست؟ | بررسی ضرورت‌ها و مزایای آن

داشتن سواد مالی در دنیای پیچیده امروز، یک مهارت مهم است که کمک بسیار زیادی به پیشرفت زندگی شخصی و کاری افراد می‌کند. پیش‌زمینهٔ یک تصمیم‌گیری درست مالی، داشتن سواد‌مالی است. افراد با آموزش‌های مالی درست و داشتن تسلط کافی در این زمینه، انتخاب‌های درست‌تری انجام می‌دهند. در این سری از آموزش های مالی و مدیریتی محک آکادمی به‌صورت کامل‌ به تعریف سواد مالی، اهمیت و ضرورت آموزش سواد مالی، میزان آگاهی افراد از این دانش و استراتژی‌های لازم جهت ارتقا و بهبود دانش مالی، می‌پردازیم.

تعریف سواد مالی

به توانایی افراد در درک و استفاده مؤثر از مهارت‌های مالی مختلف از جمله مدیریت مالی شخصی، بودجه‌بندی و سرمایه‌گذاری، سواد مالی می‌گویند. سواد‌مالی نقش بسیار مهمی در افزایش اعتمادبه‌نفس افراد و آیندهٔ مالی بهتر آنان دارد و قطعاً فردی با اشراف کامل به این دانش موفق‌تر از فردی است که اطلاعی از این موضوع ندارد و می‌تواند با دید وسیع‌تر و بهتری درباره اموال خود تصمیم‌گیری کند. سواد‌مالی نیاز به آموزش از سنین پایین و حتی خردسالی دارد. هرچه یادگیری سواد‌مالی را زودتر شروع کنید، آینده مالی درخشان‌تری خواهید داشت؛ زیرا آگاهی و دانش مالی، کلید اصلی موفقیت در جذب سرمایه و آیندهٔ درخشان است.

تعریف سواد مالی از دیدگاه‌های مختلف

به‌طورکلی سواد مالی یعنی دانش و توانایی درک کلی از مسائل و امور مالی و مدیریت درست پول. در ادامه سواد‌مالی را از دیدگاه افراد مختلف را بررسی می‌کنیم:

1. سواد مالی همان دانش خودارزیابی مالی و یادانش هدفمند است. (جورچین و زور)
2. به توانایی فرد در درک و استفاده از مفاهیم مالی، سواد مالی گفته می‌شود. (درون و کایستنر)
3. سواد مالی یک دانش‌پایه است که مردم برای زنده ماندن در جامعه مدرن به آن نیاز دارند. (کیم)
4. سواد مالی توانایی داشتن قضاوت‌های آگاهانه و اتخاذ تصمیمات مؤثر و مدیریت پول است. (استرادلینگ)
5. سواد مالی توانایی خواندن، تحلیل، مدیریت و ارتباط با شرایط مالی است و بر رفاه مادی تأثیر دارد. (ویت)

دلیل اهمیت سواد مالی چیست؟

فقدان سواد مالی می‌تواند پیامد‌هایی همچون انباشته شدن بدهی‌های ناپایدار، تصمیم‌گیری‌های مالی نادرست و کاهش رفاه مالی فرد را به همراه داشته باشد. سواد مالی علاوه بر آنکه زمینه را برای تصمیم‌گیری‌های مالی آگاهانه فراهم می‌کند، موجب پس‌انداز، مدیریت بهتر بدهی‌ها و آسودگی خاطر فرد از لحاظ مسائل مالی نیز می‌شود.

همان گونه که خوردن و آشامیدن برای سلامت جسم و بقا بشر ضروری و حائز اهمیت است، کسب دانش مالی نیز برای همهٔ اقشار جامعه ضروری است. متأسفانه بی سوادی مالی در دنیای امروزی، بسیار رایج است و فردی که از مسائل مالی اطلاعات کافی نداشته باشد، همانند انسان بی‌سوادی است که هرکسی توانایی فریب‌دادن او را دارد. درنتیجه افرادی که سواد مالی دارند عموماً کمتر در برابر کلاهبرداری‌های مالی قرار می‌گیرند.

باتوجه‌به اهمیت امور مالی در جامعه مدرن، فقدان سواد مالی می‌تواند آسیب جدی به موفقیت مالی بلندمدت افراد بزند. خوشبختانه، امروزه منابع بیشتری برای آموزش سواد‌مالی وجود دارد و هرچه افراد سواد مالی بیشتری را کسب کنند، در تصمیم‌گیری‌های مالی کمتر دچار تردید می‌شوند و با قاطعیت بیشتری تصمیم می‌گیرد. این تصمیم‌گیری قاطعانه در نهایت موجب جایگاه بهتری از لحاظ مالی خواهد شد.

چگونه سواد مالی خود را بهبود ببخشیم؟

دانش مالی مواردی همچون یادگیری، مهارت‌های بودجه‌بندی، مدیریت در پرداخت بدهی‌‎ها و درک ارزش محصول را در برمی‌گیرد. یادگیری سواد مالی و توسعه مهارت‌های فردی، برای همهٔ افراد جامعه امری ضروری است. سواد مالی فرد را در زمینهٔ ارتقا استراتژی‌ها و تصمیم‌گیری‌های مهم برای مدیریت مالی شخصی کمک می‌کند.

دستیابی به سواد مالی نیازمند آموزش و یادگیری، تمرین مستمر، کسب مهارت و به‌کارگیری همهٔ این موارد در موقعیت مناسب با یکدیگر است. استراتژی‌هایی که در راستای ارتقا مهارت‌های سواد‌مالی شما کمک می‌کند به شرح زیر است:

· بودجه‌بندی

بودجه‌بندی یکی از مهم‌ترین اصل‌های دانش مالی است. در واقع به برنامه‌ریزی مالی که میزان درآمد و هزینه‌های فرد در آن محاسبه می‌شود، بودجه‌بندی می‌گویند. بودجه‌بندی نوعی برنامه‌ریزی مالی برای خرج کردن متناسب با میزان درآمد و هزینه‌های فردی است.

برای بودجه‌بندی و مدیریت میزان پولی که هر ماه دریافت و خرج می‌کنید، مقدار آنها را در یک برگه اکسل و یا روی یک کاغذ یادداشت کنید. به‌طورکلی بودجه‌بندی شما باید شامل درآمد، هزینه‌های ثابت، مخارج اختیاری و پس‌انداز ‌باشد. همچنین به کمک بودجه‌بندی منابع و درآمد خود می‌توانید به مدیریت موجودی خود بپردازید.

مزیت بودجه‌بندی درآمد چیست؟

از مزیت‌های بودجه‌بندی درآمد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. همیشه پول کافی برای خرید چیز‌هایی که لازم دارید، در اختیار خواهید داشت.
2. با بودجه‌بندی مناسب مخارج می‌توانید از به‌وجودآمدن بدهی در امان باشید.
3. در صورت مقروض بودن، بودجه‌بندی به شما کمک می‌کند تا بازپرداخت سریع‌تری داشته باشید.

· پس‌انداز

در پاسخ به این سؤال که ” پس‌انداز چیست؟ ” باید گفت به مقدار پولی که پس از کسر هزینه‌ها از درآمدهای قابل‌ مصرف هر فرد باقی می‌ماند، پس‌انداز می‌گویند. در واقع ذخیره کردن پول برای تهیه‌ امکانات بهتر و رسیدن به استقلال مالی بیشتر در آینده یکی از اصل‌های زندگی امروزی است. پس‌انداز پول می‌تواند با اهداف کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت انجام شود. از اصلی‌ترین انگیزه‌های پس‌انداز می‌توان به خرید اجناس گران‌قیمت، رسیدن به رفاه مالی بیشتر در زندگی، داشتن یک پشتیبان مالی در زمان‌های اضطراری، تأمین آتیه‌ فرزندان و خانواده و مواردی ازاین‌قبیل اشاره کرد.

نکته مهم اینکه که به ذخیره پول پس از کسر مخارج از درآمد باقی‌مانده، پس‌انداز نمی‌گویند. بلکه پس‌انداز با جداکردن میزان پول از درآمد قبل از خرج آن به دست می‌آید.

· مدیریت بدهی‌ها

همان‌طور که می‌دانید، بدهی نشان‌دهندهٔ تعهد یک شخص حقیقی یا حقوقی به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر می‌باشد که شخص اول بدهکار و شخص دوم بستانکار می‌گویند. به‌عبارت‌دیگر بدهی نوعی تعهد بین دو طرف است که در حال حاضر تسویه یا پرداخت نشده است. اوراق قرضه، اوراق مشارکت، اوراق تجاری و وام‌ها همه از امثال بدهی‌ها هستند. به‌عبارت‌دیگر، بدهی تعهدی است که هنوز تسویه و یا پرداخت نشده است.

این نکته را در نظر داشته باشید که با کاهش مخارج و افزایش بازپرداخت بدهی‌ها و وام‌ها می‌توانید سریع‌تر بدهی‌های خود را تسویه کنید. در این زمینه حتی می‌توانید از یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ یک نرم افزار حسابداری خوب نیز بهره بگیرید و بدهی‌های خود را مدیریت کنید.

مزیت‌های استفاده از نرم‌افزار حسابداری در مدیریت بدهی ها چیست؟

از مهم‌ترین مزیت‌های نرم‌افزار حسابداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. محاسبهٔ سود و زیان
2. کاهش میزان خطای احتمالی
3. ارائهٔ گزارش‌های خودکار
4. صرفه‌جویی در زمان و هزینه
5. سازماندهی و فهرست اطلاعات
6. دسترسی آسان به صورت های مالی
7. مدیریت جریان نقدی و جابه‌جایی پول

· سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری از بعد‌های مختلف تعاریف متفاوتی دارد. در علم اقتصاد، سرمایه‌گذاری یعنی خرید کالایی که در حال حاضر مصرف نمی‌شود، اما در آینده حتماً فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن کالا برای او سودآور خواهد بود.در تئوری اقتصاد یا در اقتصاد کلان تعریف سرمایه‌گذاری متفاوت است و به مقدار خریداری شده از کالاها در واحد زمان که مصرف نمی‌شوند اما برای تولید در آینده استفاده می‌شوند، سرمایه‌گذاری می‌گویند.

وارن بافت سرمایه را این‌گونه تعریف می‌کند: فرایند برنامه‌ریزی برای پول تا در آینده پول بیشتری نصیب شما شود.

سرمایه‌گذاری علاوه بر آنکه سبب آسودگی خاطر شما در آینده می‌شود، باعث کسب سود و حتی بهره مرکب نیز می‌شود. برای دستیابی به سود مرکب دو اصل مهم را باید رعایت کنید؛ نخست آنکه به اصل و سود سرمایه‌گذاری خود دست نزنید و به آن اجازه رشد بدهید و نکته دوم صبر و حوصله داشته باشید.

آموزش سواد مالی چه مزایایی دارد؟

همان‌طور که اشاره کردیم، به توانایی افراد در نحوهٔ مدیریت پول و انتخاب استراتژی مناسب سواد‌مالی گفته می‌شود. آموزش سواد مالی از اهمیت بسزایی برخوردار است و تحقیقات نشان داده است که افرادی که دارای سواد مالی بالایی هستند، تقریباً دوبرابر بیشتر از افرادی که دارای سواد مالی کمی هستند، ثروت می‌اندوزند. به‌عبارت‌دیگر، افرادی که سواد‌مالی کمتری دارند هزینه‌های خیلی بیشتری را بابت تصمیمات اشتباه خود می‌پردازند. در ادامه به مواردی که با داشتن سواد مالی به دست می‌آوریم اشاره خواهیم کرد:

1. مفهوم معاملهٔ پایاپای
2. افزایش بهره وری در معاملات
3. مفهوم و انواع پول رایج
4. نحوهٔ صحیح استفاده از پول
5. سرمایه‌گذاری آگاهانه در بازار سهام
6. آموزش چگونگی پس‌انداز و قرض دادن
7. یادگیری کسب درآمد از مهارت‌ها و دانش
8. بخشش به نیازمندان
9. آشنایی با مفاهیم سود و زیان
10. استفاده‌ی درست از بودجه‌ اختصاص یافته

سواد مالی شما را ثروتمند می‌کند!

تا به اینجا با مزایای داشتن سواد مالی به طور کامل آشنا شدیم و دریافتیم که سواد مالی سبب بهبود درک افراد از مسائل مالی می‌شود. برای دستیابی به سواد مالی باید از کودکی آموزش دید. این آموزش‌ها زمینه‌ساز موفقیت فرد در زمینه‌های مختلف زندگی هستند. در کسب‌وکارها هم اگر افراد دانش مالی کافی نداشته باشند به مشکلات فراوانی برمی‌خورند.

ارائهٔ اظهارنامهٔ مالیاتی اشخاص از جمله اهداف مهم شرکت‌ها و سایر اصناف باسواد مالی بالا است. آموزش و دانش مالی اولین حرف را در تهیه اظهارنامه‌ مالیاتی دقیق می‌زند. شما می‌توانید برای یادگیری و بالابردن سواد مالی خود در زمینه ارائه اظهارنامه مالیاتی، از ویدئوهای آموزشی اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی استفاده کنید.

سواد مالی چیست و چه اهمیتی دارد؟

وقتی صحبت از مهارت‌های زندگی می‌شود، اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد چیست؟ پاسخ بسیاری از مردم به این سؤال مهارت‌هایی مربوط به حرفه و شغلشان یا کارهای روزمره مثل آشپزی یا حتی نظافت خانه است، درحالی‌که این مسائل تنها مهارت‌های مهم زندگی نیستند. یکی از مهارت‌های مهم که کمتر کسی به آن توجه می‌کند داشتن سواد مالی است. در این مقاله، سواد مالی را تعریف می‌کنیم و توضیح می‌دهیم چرا اهمیت دارد. نکاتی هم برای بهبود مهارت‌های مدیریت مالی می‌گوییم. در نهایت هم به سؤالات رایج درباره سواد مالی پاسخ خواهیم داد. پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

سواد مالی چیست؟

به ترکیبی از دانش مالی، اعتباری و مدیریت بدهی‌ها سواد مالی گفته می‌شود که برای تصمیم‌گیری مسئولانه درباره امور مالی و انتخاب‌های روزمره‌مان ضروری است. سواد مالی شامل پرداخت بدهی، تولید بودجه و درک تفاوت ابزارهای مالی مختلف است. آگاهی به این مسائل بر شرایط مادی خانواده تأثیر فراوانی دارد، چون باعث می‌شود والدین درآمد خود را متعادل کنند، خانه بخرند، هزینه تحصیل فرزندانشان را تأمین کنند و منبع درآمدی برای بازنشستگی داشته باشند.

در نظام‌های پیشرفته و حتی کشورهای در حال‌ توسعه مانند ایران، بی‌سوادی مالی بر زندگی مردم تأثیرات منفی فراوانی می‌گذارد. در تمام کشورهای جهان صرف‌نظر از مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، مصرف‌کنندگانی زندگی می‌کنند که اصول مالی را نمی‌دانند. اگرچه سواد مالی تا حدی با سطح تحصیلات و درآمد مردم مرتبط است، تحقیقات نشان می‌دهند که افراد با تحصیلات عالی و درآمد بالا هم ممکن است به‌اندازه افراد کم‌سواد با درآمد پایین به مسائل مالی ناآگاه باشند.

فکرکردن به امور مالی بسیاری از مردم را دچار اضطراب و نگرانی می‌کند. بر اساس یکی از تحقیقات سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، بیشتر مردم سرمایه‌گذاری مناسب برای بازنشستگی را از کار پراسترسی مثل مراجعه به دندان‌پزشکی هم دلهره‌آورتر می‌دانند.

چرا آموزش سواد مالی مهم است؟

۱. مردم مسئولیت‌های مالی بیشتری پیدا کرده‌اند

برنامه‌ریزی برای بازنشستگی یکی از مثال‌های بارز مسئولیت مالی روزافزون مردم است. برای برنامه‌ریزی درازمدت گزینه‌های مختلفی مانند برنامه بازنشستگی تأمین اجتماعی پیش‌ روی شماست اما اگر در این راه مصمم نباشید و دانش لازم را نداشته باشید، پس‌انداز و چنین برنامه‌ریزی‌هایی به هیچ کارتان نخواهد آمد.

۲. پس‌انداز و سرمایه‌گذاری کار چندان ساده‌ای نیست

همه ما با تبلیغات گسترده بانک‌ها و مؤسسات مالی مختلف روبه‌رو هستیم که خدمات متنوعی را برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌کنند. این خدمات در مقایسه با گذشته پیچیده‌تر شده‌اند و مشتریان را ملزم می‌کنند از میان گزینه‌های متفاوت با نرخ بهره‌ها و سررسیدهای مختلف یکی را انتخاب کنند. تصمیم‌گیری در چنین شرایطی نیاز به آموزش دارد، چراکه انتخاب میان این گزینه‌ها ممکن است بر توانایی مردم برای خرید خانه، تأمین هزینه تحصیلی فرزندان یا پس‌انداز برای دوران بازنشستگی تأثیر بگذارد. حتی فکرکردن به این مسائل هم می‌تواند شما را دچار فشار روانی کند.

علاوه‌ بر این، تعداد زیاد مؤسسات ارائه‌دهنده این خدمات مالی و تنوع خدماتشان ممکن است تصمیم‌گیری را برایتان سخت‌تر کند. بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری و سایر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی برای جذب مشتری تلاش می‌کنند و باعث سردرگمی مشتریان می‌شوند.

۳. چشم‌انداز مالی در جهان در حال تغییر است

عوامل فراوانی در بازار جهانی وجود دارند که باعث می‌شوند محیط مالی آن مدام تغییر کند. پیشرفت فناوری و تجارت الکترونیک هم سبب می‌شود که بازارهای مالی سرعت و بی‌ثباتی بیشتری داشته باشند. به همین دلایل است که داشتن سواد مالی و طراحی نقشه راه مناسب می‌تواند شما را از گرفتاری‌ها و مشکلات مالی فراوان نجات دهد.

۴. پرداخت بدهی‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است

بازپرداخت بدهی‌ها و وام‌هایی که در دروان همه‌گیری کرونا بیشتر هم شدند یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که بیشتر مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بدون دانش و مهارت مالی هیچ‌کس نمی‌تواند اقساط این وام‌ها را درست و به‌موقع بپردازد.

بدهی فراوان می‌تواند زندگی را محدود کند و به‌جای اینکه افراد به فکر پس‌انداز برای دوران بازنشستگی یا پرداخت هزینه تحصیل فرزندان باشند، مجبور شوند برای بقا تلاش کنند. همچنین ممکن است بدهی‌ها چنان زیاد شوند که طلبکاران در تمام ساعات شبانه‌روز آسایش را از خانواده بگیرند.

۵. افزایش اعتبار مالی مهم‌تر شده است

اعتبار مالی را دست‌کم نگیرید. هرچه اعتبار مالی شما بیشتر باشد، افراد بیشتری می‌توانند به شما اعتماد کنند و در مواقع ضروری به شما پول فرض بدهند. نداشتن اعتبار مالی حتی ممکن است سبب شود که نتوانید شغل خوبی پیدا کنید. اطلاع از عواملی که بر اعتبار مالی شما تأثیر می‌گذارند و نحوه ایجاد اعتبار مالی می‌تواند در زمان درخواست وام مسکن، خودرو یا سایر خدمات مالی شما را نجات بدهد. دلیلش هم بسیار ساده است؛ مردم و مؤسسات مالی و اعتباری به کسی بیشتر اعتماد می‌کنند که اعتبار مالی بیشتری دارد. برای کسب اعتبار مالی هم باید سواد مالی لازم را داشته باشید.

چگونه سواد مالی خود را افزایش بدهیم؟

حالا که متوجه شدید سواد مالی چیست و چرا اهمیت دارد، باید روش تقویت مهارت‌های مربوط به آن را هم بدانید. برای بهبود مهارت‌های مالی چند روش ساده وجود دارد که در ادامه آنها را به شما معرفی می‌کنیم.

۱. از سایت‌ها، پادکست‌ها و سایر منابع موجود در فضای مجازی کمک بگیرید

امور مالی ممکن است در طول زمان تغییر کنند و توصیه‌های یک دهه پیش چندان مناسب امروز نباشند. بنابراین باید از دانش روز بهره بگیرید. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای به‌روزماندن این است که پادکست‌های برتر این حوزه را گوش بدهید یا از مطالب سایت‌ها و سایر منابع موجود در فضای مجازی استفاده کنید.

چرا می‌گوییم سراغ پادکست‌ها و سایت‌ها بروید؟ چون افرادی که سازنده این آثار محبوب‌اند با توجه به آخرین تحولات اقتصادی، مدام محتوای خود را به‌روز می‌کنند. این‌طوری مطمئن خواهید بود که همیشه از هر تغییر و خبر مهمی باخبر می‌شوید.

علاوه‌ بر این، اشتراک در پادکست‌ها و سایت‌ها معمولا رایگان است و نیازی نیست که حتی یک ریال هم خرج کنید!

۲. مربی مالی پیدا کنید

اگر به مهارت‌ها و سواد مالی خود اطمینان ندارید، می‌توانید از مربی مالی و سرمایه‌گذاری کمک و مشاوره بگیرید. گاهی اوقات دسترسی به شخصی که همچون مشاور عمل کند، سبب کاهش استرس و اضطراب ناشی از سروکله‌زدن با امور مالی می‌شود.

مربیان مالی و سرمایه‌گذاری رویکردهای متفاوتی دارند. بعضی از این مربیان ممکن است فقط مثل مربیان و برنامه‌ریزان مالی عمل کنند و مدرک معتبری نداشته باشند. پیش از مشورت با این نوع مربیان، بهتر است شرایط آنها را به‌دقت بررسی کنید.

برخی دیگر از مربیان مالی مدارک و مجوزهای لازم را دارند و در چند جلسه سواد مالی را آموزش می‌دهند. این افراد مهارت‌های مالی را حرفه‌ای آموخته‌اند و قابل‌اعتمادترند.

۳. سواد مالی را به فرزندانتان هم آموزش بدهید

برخی از مراکز و سایت‌های آموزشی برای کودکان و نوجوانان هم دوره‌های آموزش سواد مالی برگزار می‌کنند. در این دوره‌ها به فرزندانتان کمک می‌کنند تا مهارت‌هایی را بیاموزند که برای مدیریت سرمایه خود نیاز دارند. با استفاده از این دوره‌های آموزشی می‌توانید فرزندانتان را طوری تربیت کنید که در آینده مشکلات مالی کمتری داشته باشند.

هرچه زودتر بتوانید مهارت‌های مالی و عادات خوب را در بچه‌ها تقویت کنید بهتر است. البته با شروع آموزش سواد مالی بعد از دبیرستان، فرزندانتان راحت‌تر برای حضور در دنیای واقعی آماده خواهد شد.

۴. کمی پس‌انداز برای روز مبادا نگه‌ دارید

هیچ‌کس نمی‌داند که فردا چه اتفاقی می‌افتد. ممکن است موقعیتی اضطراری پیش بیاید و به پس‌اندازتان نیاز پیدا کنید. همه‌گیری کرونا فقط نمونه‌ای از وضعیتی است که بسیاری از مردم برای گذران زندگی دچار مشکل می‌شوند.

با یادگرفتن مهارت‌های مدیریت مالی می‌توانید راه‌هایی برای پس‌انداز کردن برای روز مبادا پیدا کنید. با تمرین این روش‌ها عادت‌ها و مهارت‌های لازم برای حفظ سرمایه را در خود ایجاد می‌کنید.

۵. از درخواست کمک نترسید

تنهایی انجام‌دادن کارها راهی فوق‌العاده برای ایجاد اعتمادبه‌نفس است، اما لازم نیست که همه کارها را هم خودتان انجام بدهید. اگر شرایط سخت شد، باید از مراجع معتبر مثل مؤسسات یا مشاوران مالی کمک بگیرید. بدهکاری و دست‌وپنجه نرم‌کردن با مشکلات مالی خجالت ندارد. بسیاری از مردم مثل شما هستند و تجربیات مشابهی را پشت‌سر گذاشته‌اند.

سؤالات رایج درباره سواد مالی

– چه میزان سواد مالی برای ما لازم است؟

سلامت مالی هم مانند سلامت جسمی و روانی مهم است. برای آنکه از نظر مالی سلامت باشیم، باید مسائل مهم در این زمینه را بدانیم و آمادگی رویارویی با شرایط دشوار و پیچیده را داشته باشیم. در نتیجه لازم نیست که در حد دکترای اقتصادی و مدیریت مالی اطلاعات داشته باشیم، اما یادگیری مفاهیم و مهارت‌های پایه مالی ضروری است.

– سواد مالی چه موضوعاتی را در بر می‌گیرد؟

• بودجه‌بندی و تعیین بودجه؛
• توانایی پس‌اندازکردن؛
• سرمایه‌گذاری و شرایط سرمایه‌گذاری موفق؛
• توانایی مدیریت بدهی‌ها به‌طور مؤثر؛
• آگاهی به امور مالیاتی؛
• روش‌های محافظت از سرمایه و جلوگیری از سرقت فیزیکی و مجازی آن؛
• بیمه و امنیت مالی.

در بیشتر دوره‌های آموزش مهارت‌های مالی این موضوعات تدریس می‌شوند و هر فردی که می‌خواهد سواد مالی خوبی داشته باشد، باید این مفاهیم را بداند.

– مربی مالی کیست؟

این اصطلاح نسبتا جدید است. مربی مالی به کسی گفته می‌شود که به دیگران درباره مسائل مالی مشاوره می‌دهد. همه مربیان مالی لزوما مجوز ندارند و ممکن است تخصصشان با آنچه درباره‌اش مشاوره می‌دهند کاملا متفاوت باشد. مربیان مالی را در جهان مربیان سلامت مالی و مربیان پول و سرمایه نیز می‌نامند.

– وظیفه مربی مالی چیست؟

نقش اصلی مربی مالی و سرمایه‌گذاری ارائه اطلاعات و انگیزه‌دادن است. مثلا این مربیان در بازار بورس می‌توانند شما را راهنمایی کنند که کجا و چه وقت سرمایه‌گذاری کنید.

– نمونه داشتن سواد مالی چیست؟

یکی از مثال‌های بارز داشتن مهارت‌های مالی، توانایی مدیریت مخارج روزانه است. در واقع با داشتن سواد مالی می‌توانید هزینه‌هایتان را به‌نحوی مدیریت کنید که مقداری هم پس‌انداز برای روز مبادا نگه‌ دارید.

چگونه با مدیر و همکاران خود تعامل موثری داشته باشیم.
چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.

چرا سواد مالی اهمیت زیادی دارد؟

در نسل‌های گذشته، برای بیشتر خریدهای روزانه از پول نقد استفاده می‌شد. امروزه، این رفتار به‌ویژه در خریداران جوان رو به فراموشی است. نحوه خرید ما نیز تغییر کرده است. خرید آنلاین برای بسیاری از افراد به بهترین گزینه تبدیل شده است و فرصت کافی را برای استفاده از کارت اعتباری که روش آسان و سریعی برای انباشت بدهی است، ایجاد کرده است.

در همین حال، شرکت‌های اعتباری، بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی، مصرف‌کنندگان را در فرصت‌های اعتباری متنوع همچون داشتن کارت‌های بانکی متعدد غرق می‌کنند و این در حالی است که اکثر افراد دانش دقیقی در مورد چک و ترازنامه ندارند و این یعنی قرار است در از نظر مالی در دردسر بیفتند. بسیاری از مصرف‌کنندگان درک بسیار کمی از امور مالی، چگونگی کارکرد اعتبار و تأثیر بالقوه بر رفاه مالی‌شان در طول زمان دارند. در حقیقت، عدم درک امور مالی به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل مشکلات پس‌انداز و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود.

هرچند سال یک‌بار FINRA، متولی تنظیم امور مالی و بانکی ایالات‌متحده، یک آزمون پنج سؤالی را در حوزه دانش مالی برگزار می‌کند و هدف از این کار این است که دانش افراد را در حوزه سود، تورم و قیمت اوراق اندازه‌گیری می‌کند. تنها ۳۷٪ از افرادی که در این آزمون شرکت می‌کنند، به هر پنج سؤال پاسخ صحیح می‌دهند که نشان می‌دهد شکاف دانشی پیرامون اصول اساسی اقتصادی و مالی بسیار گسترده است و این مشکلی است که در بیشتر کشورهای جهان دیده می‌شود.

سواد مالی چیست؟

سواد مالی عبارت است از تلاقی مدیریت مالی، اعتباری، بدهی و دانش لازم برای تصمیم‌گیری مسئولانه مالی یعنی تصمیماتی که در زندگی روزمره ما از منظر مالی تأثیرگذار هستند. سواد مالی شامل درک نحوه عملکرد یک حساب چک، استفاده از کارت اعتباری و چگونگی جلوگیری از بدهی است. به طور خلاصه، سواد مالی بر موضوعات روزمره‌ای تأثیر می‌گذارد که یک خانواده معمولی هنگام تلاش برای تعادل بودجه، خرید خانه، تأمین بودجه آموزش کودکان و تأمین درآمد در دوران بازنشستگی به آن توجه می‌کنند.

فقدان سواد مالی فقط در اقتصادهای نوظهور یا در حال توسعه بروز نمی‌کند. مصرف‌کنندگان در اقتصادهای پیشرفته یا توسعه‌یافته نیز ممکن است در درک مسائل مالی، مدیریت ریسک و جلوگیری از مشکلات مالی، با مشکل مواجه شوند. در بیشتر کشورهای جهان، از کره گرفته تا استرالیا و آلمان با تعدادی از مردم روبه‌رو هستند که درک خوبی از اصول و دانش مالی ندارند و به همین خاطر نیز متضرر می‌شوند.

سطح سواد مالی با توجه به سطح تحصیلات و سطح درآمد متفاوت است، اما شواهد نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان بسیار تحصیل‌کرده با درآمد بالا هم می‌توانند در مورد مسائل مالی به‌اندازه افرادی با تحصیلات کمتر و درآمد پایین‌تر مشکل داشته باشند. تنها تفاوت این است که احتمالاً دسته دوم نسبت به یادگیری مقاومت بیشتری خواهند داشت. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) به یک نظرسنجی انجام‌شده در کانادا استناد کرد که نشان داد انتخاب سرمایه‌گذاری مناسب برای برنامه پس‌انداز بازنشستگی، بیشتر از مراجعه به دندانپزشک استرس‌زا است و دلیل این موضوع ابهام و عدم دانش افراد درباره مسیر پیش رویشان است.

چه روندهایی موجب افزایش اهمیت سواد مالی شده‌اند؟

به نظر می‌رسد کاهش یا فقدان سواد مالی در افراد موجب می‌شود تا برای کوچک‌ترین تصمیمات مالی فشار طاقت‌فرسایی را بر دوش بکشند. پنج گرایش زیر نشان‌دهنده اهمیت تصمیم‌گیری متفکرانه و آگاهانه در مورد امور مالی است:

امروزه تصمیمات مالی بیشتر بر عهده افراد مصرف‌کننده است تا دولت و سازمان:

برنامه‌ریزی بازنشستگی یکی از نمونه‌های این تغییر و تحولات است. برنامه‌های بازنشستگی در نسل‌های گذشته نقش مؤثری در ادامه زندگی افراد داشتند. صندوق‌های بازنشستگی که توسط متخصصان اداره می‌شدند، بار مالی را بر دوش شرکت‌ها یا دولت‌هایی که از آن‌ها حمایت مالی کرده‌اند، می‌گذاشتند. مصرف‌کنندگان در تصمیم‌گیری دخیل نبودند، معمولاً حتی بندرت از وضعیت بودجه یا سرمایه‌گذاری‌های بازنشستگی مطلع می‌شدند. امروزه اما شرایط فرق می‌کند. حقوق بازنشستگی بسیار کم و اندک است اما به افراد اجازه داده می‌شود تا در مورد خدمات ارائه‌شده به آنان پس از بازنشستگی تصمیم بگیرند و این یعنی داشتن دانش مالی به معنی اتخاذ تصمیمات بهتر و مؤثرتر است.

گزینه‌های پیچیده:

از مصرف‌کنندگان خواسته می‌شود از بین محصولات مختلف سرمایه‌گذاری و پس‌انداز یکی را انتخاب کنند. این محصولات پیشرفته‌تر از گذشته هستند و از مصرف‌کنندگان خواسته می‌شود که بین گزینه‌های مختلفی که نرخ بهره و سررسیدهای مختلفی دارند انتخاب کنند. تصمیم‌گیری در مورد ابزارهای پیچیده مالی با طیف گسترده‌ای از گزینه‌ها می‌تواند بر توانایی مصرف‌کننده در خرید خانه، تأمین مالی تحصیلات یا پس‌انداز بازنشستگی تأثیر بگذارد و بر فشار تصمیم‌گیری بیفزاید.

کمبود کمک‌های دولتی:

منبع اصلی درآمد بازنشستگی برای نسل‌های گذشته تأمین اجتماعی بود؛ اما مبلغ پرداخت‌شده توسط تأمین اجتماعی کافی نیست و ممکن است در آینده به‌هیچ‌وجه در دسترس نباشد. هیئت امنای تأمین اجتماعی ایالات‌متحده گزارش داد که تا سال ۲۰۳۳ تأمین اجتماعی ممکن است از بین برود که چشم‌انداز ترسناکی برای بسیاری است؛ بنابراین اکنون، تأمین اجتماعی بیشتر مانند یک شبکه ایمنی عمل می‌کند که به سختی توانایی بقاء اساسی را دارد و نکته مهم اینکه این وضعیت در کشورهای زیادی از جمله ایران مصداق دارد.

تغییر محیط:

امور مالی و سرمایه‌گذاری مفاهیمی بسیار پویا هستند. اکنون در این بازار جهانی، بسیاری از شرکت‌کنندگان حضور دارند و عوامل تحول‌گرای زیادی می‌توانند بر آن تأثیر بگذارند. محیطی که به سرعت در حال تغییر است و از پیشرفت‌های فناوری مانند تجارت الکترونیکی بهره می‌برد این بی‌ثباتی و چابکی را بیشتر هم می‌کند. در نهایت این عوامل می‌توانند باعث ایجاد دیدگاه‌های متناقض و مشکل در ایجاد، اجرای و پیگیری نقشه راه مالی شوند.

گزینه‌های بسیار زیاد:

بانک‌ها، اتحادیه‌های اعتباری، شرکت‌های کارگزاری، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های کارت اعتباری، شرکت‌های رهنی، برنامه ریزان مالی و سایر شرکت‌های خدمات مالی همه در تلاش‌اند برای ایجاد دارایی ایجاد سردرگمی برای مصرف‌کننده کنند.

چرا سواد مالی مهم است؟

سواد مالی بیشتر خود را در زمان بازنشستگی نشان می‌دهد. چند سال پیش، مطالعه‌ای از شرکت خدمات مالی TIAA-CREF نشان داد که افرادی که دارای سواد مالی بالایی نسبت به مسائل حوزه بازنشستگی هستند دو برابر بیش از افراد دارای سواد مالی ناکافی ثروت اندوخته می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، افرادی که سواد مالی کمتری دارند هزینه‌های بیشتری را بابت تصمیمات اشتباه خود می‌پردازند. این گروه همچنین سرمایه‌گذاری نمی‌کند، با بدهی و درک ضعیف از شرایط وام دچار مشکل می‌شدند.

و گرچه این ممکن است این مفهوم یک مشکل فردی به نظر برسد، اما از نظر ماهیت گسترده‌تر است و بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، روی کل جمعیت تأثیر دارد. تنها کاری که باید انجام دهیم این است که به بحران مالی سال ۲۰۰۸ نگاهی بیندازیم تا تأثیر سواد مالی را بر کل اقتصاد مشاهده کنیم. سواد مالی موضوعی است که پیامدهای گسترده‌ای برای سلامت اقتصادی دارد و پیشرفت در این موضوع می‌تواند راه را به سمت اقتصاد جهانی رقابتی و قدرتمند سوق دهد.

هرگونه پیشرفت در سواد مالی تأثیر عمیقی بر مصرف‌کنندگان و توانایی آن‌ها برای تأمین آینده خود خواهد گذاشت. روندهای اخیر این امر را بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد که مصرف‌کنندگان امور مالی اساسی را درک کنند زیرا از آن‌ها خواسته می‌شود تا بیشتر بار تصمیمات سرمایه‌گذاری را بر دوش کشند و لازمه این امر این است که محصولات و گزینه‌های پیچیده‌تر اقتصادی را رمزگشایی کنند. درست است که یادگیری امور مالی آسان نیست، اما پس از تسلط بر آن، نتایج بسیار درخشانی به دنبال خواهد داشت.

سواد مالی مؤلفۀ اصلی زندگی بهتر و رونق اقتصادی است

نویسنده: الهام میرمحمدی 934 0 0 5 دقیقه

در سال 1966، یونسکو هشتم سپتامبر را «روز جهانی سوادآموزی» نام‌گذاری کرد تا اهمیت سواد و نیاز به تلاش‌های بیشتر برای سوادآموزی را به جوامع یادآوری کند. در ابتدا سواد، محدود به توانمندی افراد در خواندن و نوشتن بود، اما خیلی زود با عبور بسیاری کشورها از این مرحله و نمایان شدن ‌پیش‌نیازهای حداقلی جدید برای زندگی در عصر حاضر، عناصر جدیدی به عنوان سواد مطرح شد. از نگاه یونسکو، باسواد شخصی است که مهارتی در جامعه داشته باشد و این سواد را به کار بگیرد تا بتواند تغییری مثبت در زندگی فردی، اجتماعی، حرفه‌ای و البته جامعه ایجاد کند. سواد مالی، سواد عاطفی، سواد زیست‌محیطی، سواد اجتماعی و سواد معنوی ابعاد جدید آموزش هستند.

به مناسبت روز جهانی سوادآموزی، آکادمی هوش مالی گفت‌وگویی با کارشناسان و صاحب‌نظران در ایران و کشورهای دیگر انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:

دکتر نسرین فخری، مدیر گروه آموزش کمیسیون ملی یونسکو-ایران

از آنجا که سواد مالی به توسعۀ ابعاد مختلف زندگی کمک می‌کند می‌توان آن را مهم‌ترین مهارت زندگی دانست. پرداختن به بعد مالی و نظم بخشیدن به آن، تمام جنبه‎های زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‎دهد.

دکتر فخری، آموزش را شالودۀ رشد کشورها معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد: از نگاه یونسکو اگر آموزش به درستی در کشورها پایه‌ریزی و تقویت نشود، سایر فعالیت‌ها از جمله فرهنگ، علوم اجتماعی، علوم طبیعی و ارتباطات نیز تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند. از همین رو، «آموزش باکیفیت و همگانی» شعار یونسکو است. این سازمان بحث آموزش را دیگر محدود به سواد پایه نمی‌داند. هر چند هنوز کشورهایی هستند که خواندن و نوشتن در آن‌ها چالش است اما بسیاری کشورها از این مرحله عبور کرده‌اند و اکنون در حال رفع نواقص نظام آموزشی هستند. سواد مالی، سواد عاطفی، سواد زیست‌محیطی، سواد اجتماعی و سواد معنوی ابعاد دیگری از آموزش هستند و از نگاه یونسکو، باسواد شخصی است که مهارتی در جامعه داشته باشد و این سواد را به کار بگیرد تا بتواند تغییری مثبت در زندگی فردی، اجتماعی، حرفه‌ای و البته جامعه ایجاد کند.

وی دربارۀ نقش و اهمیت سواد مالی، به عنوان یکی از کاربردی‌ترین مهارت‌های زندگی، می‌گوید: متأسفانه به بعضی از جنبه‌های سواد، از جمله سواد مالی، به خوبی پرداخته نشده و سرمایه‌گذاری‌ها و حمایت‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است. اما در سال‌های اخیر جریان‌ها و پویش‌هایی راه‌اندازی شده و برخی مؤسسات کتاب‌های سواد مالی برای سنین مختلف تألیف کرده‌اند. این کتاب‌ها به شکل آزمایشی و منطقه‌ای در بعضی مدارس در دسترس قرار گرفته و نتایج حاصل از این آموزش‌ها نشان می‌دهد کودکان دید درستی نسبت به آیندۀ مالی خود پیدا کرده‌اند. از آنجا که اقتصاد موضوعی بسیار جدی برای آیندۀ کشورهاست، کشوری می‌تواند در سطح بین‌المللی موفق حاضر شود که اقتصاد خود را به درستی هدایت کرده باشد. اقتصاد آیندۀ کشور ما نیز در گروی دانشی است که به کودکان منتقل می‌شود. به همین دلیل کمیسیون ملی یونسکو علاقه‌مند است با مجموعه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند ارتباط برقرار کند و با معرفی آن‌ها به وزارتخانه‌های متولی، از جمله آموزش و پرورش و علوم و تحقیقات، این بعد از سواد را به نحوی وارد درس‌های اجباری مدارس کرده و دانش‌آموزان را با مقوله‌های مالی و اقتصادی آشنا کند.

دکتر کمیل رودی، عضو هیأت علمی آکادمی هوش مالی

سواد مالی درک تصمیم‌گیری‌های مالی، نحوۀ عملکرد آن‌ها و رابطۀ افراد با پول، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری است. نحوۀ مدیریت پول به اندازۀ شغل و کسب درآمد مهم است.

دکتر کمیل رودی دربارۀ جایگاه سواد می‎گوید: در گذشته به کسی که خواندن و نوشتن می‌دانست، باسواد می‌گفتند اما از قرن هفدهم و زمانی که دایرة‌المعارف‌نویسی دربارۀ مشاغل شروع شد، پروژۀ استاد و شاگردی جای خود را به مدرسه‌سازی داد تا مردم بتوانند علوم را فرا بگیرند. این فرایند موجب ایجاد شکاف میان علم و سواد شد؛ در حالی که تا پیش از این جدایی، آموزش‌ حرفه‌ها با مهارت‌های زندگی همراه بود. زمانی که نظام‌های آموزشی متوجه شدند تفکیک علم از سواد کمکی به بهتر شدن زندگی نکرده است، برشی افقی برایش در نظر گرفتند به نام سواد؛ مانند سواد مالی، سواد عاطفی، سواد ارتباطی یا سواد رسانه‌ای. از نظر نظام علمی، سواد برشی افقی و میان‌رشته‌ای از تمامی علوم است که به زندگی بهتر کمک می‌کند. برای مثال، در سواد مالی هم مؤلفه‌های روانشناسی و ریاضی و هم جامعه‌شناسی و تاریخ آموزش داده می‌شود.

وی دربارۀ نحوۀ گسترش سواد توضیح می‌دهد: در ترویج سوادها عموماً دچار مشکل هستیم و این همان تعارضی است که از جایگاه مدرسه ناشی می‌شود. مدرسه قرار بوده انسان‌ها را در شاخه‌های مختلف پرورش دهد. اما عموماً نظام‌های آموزشی در برابر علوم میان‌رشته‌ای مقاومت می‌کنند و نمی‌توانند مهارت‌های زندگی را آموزش دهند. در آموزش و پرورش‌ کشورهای دنیا، سوادها هنوز جایگاه درست خود را پیدا نکرده‌اند و این مؤسسات و نهادهای دیگر هستند که در آموزش این سوادها پیشرو شده‌اند و آن را ترویج می‌کنند.

دکتر کمیل رودی، سواد مالی را مهم‌ترین مهارت زندگی می‌داند و در این زمینه می‌گوید: اهمیت سوادها یا مهارت‌های زندگی از خود زندگی برمی‌آید. از این رو، هر قدر زندگی اهمیت داشته باشد، یادگیری این مهارت‌ها هم مهم هستند. از آنجا که سواد مالی به توسعۀ ابعاد مختلف زندگی کمک می‌کند می‌توان آن را مهم‌ترین مهارت زندگی دانست. پرداختن به بعد مالی و نظم بخشیدن به آن، تمام جنبه‌های زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‎دهد. ترویج سواد مالی به دلیل ماهیت چندوجهی، چندبعدی و چندرشته‌ای آن کار دشواری است. لازمۀ ترویج سواد مالی این است که نهادها متوجه باشند این کار به تنهایی قابل انجام نیست. برای مثال، آموزش و پرورش بدون همکاری سایر نهادها نمی‌تواند ترویج آن را بر عهده بگیرد. تجربۀ کشورهای دیگر نشان می‌دهد که بهتر است بخش خصوصی و غیردولتی هدایتگر باشند و نهادهای مختلف در کنار هم ترویج و آموزش آن را انجام دهند.

پروفسور حسین عسکری، استاد تجارت بین‌الملل دانشگاه جرج‌واشینگتن

افراد باسواد مالی شانس بیشتری برای رویارویی با مسائل مالی و جلوگیری از مشکلات مالی دارند. ترویج این مهارت مهم و افزایش آگاهی دربارۀ آن نیز از طریق شبکه‌های اجتماعی، برگزاری پویش‌ها، تشویق متخصصان مالی به تألیف کتاب در این زمینه، گنجاندن آموزش مالی در برنامه‌های درسی مدارس و فرهنگ‌سازی برای گفت‌وگوهای مالی در خانواده امکان‌پذیر است.

از نگاه پروفسور عسکری، سواد، توانایی خواندن و نوشتن و فراتر از آن درک عمیق آن چه خوانده شده و ظهور و بروز آن در نوشتار است. سواد این فرصت را برای افراد فراهم می‌آورد تا شهروندانی خوب و متعهد باشند و به جامعه‌شان کمک کنند. اگر افراد بخوانند، بنویسند، درک کنند و به درستی بیان کنند، می‌توانند با رویدادهای فعلی جهان همگام شوند و برای نجات دنیا تلاش کنند. سواد، به افراد کمک می‌کند مولد باشند و به رؤیاهای خود دست یابند. آموزش با سواد آغاز می‌شود و اساس رونق اقتصادی است.

وی دربارۀ نحوۀ ترویج و انتشار سواد می‌گوید: اولین مؤلفۀ سواد، خواندن است و والدین باید پیش از شروع آموزش رسمی در مدارس با خواندن داستان، فرزندان خود را به مطالعه علاقه‌مند کنند. سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند. آن‌ها باید تأمین مالی مؤلفه‌های اساسی آموزش سواد برای کودکان را بر عهده بگیرند. ایجاد رقابت و تعیین جایزه نیز محرک‌های خوبی برای ترویج سواد و انگیزه‌بخش است.

پروفسور عسکری سواد مالی را درک تصمیم‌گیری‌های مالی، نحوۀ عملکرد آن‌ها و رابطۀ افراد با پول، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری معرفی می‌کند و می‌گوید: در دنیای امروز، نحوۀ مدیریت پول به اندازۀ شغل و کسب درآمد مهم است. پس‌انداز برای تحصیل فرزندان، صندوق اضطراری، بازنشستگی و سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف ابعاد بسیار مهمی از زندگی افراد و خانواده‌های‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تشویق کودکان به یادگیری سواد مالی به اندازۀ سوادآموزی اهمیت دارد. مهم است که کودکان زیر نظر پدر و مادران‌شان حساب بانکی داشته باشند، پس‌انداز را یاد بگیرند و کم‌کم سرمایه‌گذاری کنند. به عقیدۀ من دورۀ سواد مالی نهایتاً باید از کلاس دهم در برنامه‌های دبیرستان‌ها گنجانده شود و اجباری باشد.

شیلا ممبوگا، مشاور و کارشناس «مرکز سلامت مالی» در امارات متحدۀ عربی

خانم ممبوگا دربارۀ جایگاه سواد توضیح می‌دهد: در عصر اطلاعات، نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که توانایی خواندن و نوشتن برای درک، استفاده و انتشار اطلاعات ضروری است. همۀ ما به سواد نیاز داریم تا بتوانیم در زندگی روزمره، از رسانه‌های مکتوب تا شبکه‌های اجتماعی، اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کنیم. توانایی خواندن و نوشتن به این معنا است که افراد باسواد از روندهای فعلی جهان و رویدادها جا نمانند و مسائلی که دنیای ما را شکل می‌دهد، به خوبی درک ‌کنند.

خانم ممبوگا دربارۀ اهمیت مهارت‌های مالی می‌گوید: افراد باسواد مالی شانس بیشتری برای رویارویی با مسائل مالی و جلوگیری از مشکلات مالی دارند. ترویج این مهارت مهم و افزایش آگاهی دربارۀ آن نیز از طریق شبکه‌های اجتماعی، برگزاری پویش‌ها، تشویق متخصصان مالی به تألیف کتاب در این زمینه، گنجاندن آموزش مالی در برنامه‌های درسی مدارس و فرهنگ‌سازی برای گفت‌وگوهای مالی در خانواده امکان‌پذیر است.

تونی استوئر، نویسنده و مدرس سواد مالی در آمریکا

: متأسفانه به بعضی از جنبه‌های سواد، از جمله سواد مالی، به خوبی پرداخته نشده و سرمایه‌گذاری‌ها و حمایت‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است. اما در سال‌های اخیر جریان‌ها و پویش‌هایی راه‌اندازی شده و برخی مؤسسات کتاب‌های سواد مالی برای سنین مختلف تألیف کرده‌اند.

آقای استوئر توانایی خواندن را به داشتن کلیدی تشبیه می‌کند که می‌تواند درهای دانش در تمام جهان را باز کند. او معتقد است خواندن فرصتی برای یادگیری موضوع‎‌های مختلف فراهم می‌آورد. افزایش سواد به افراد کمک می‌کند در تمام ابعاد زندگی موفق‌تر عمل کنند.

وی دربارۀ ترویج سواد توضیح می‌دهد: یکی از ساده‌ترین روش‌ها، انجام فعالیت‌هایی در سطح محلی است. به یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ یادگیری سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ این شکل که ابتدا آموزش در خانواده شروع می‌شود و والدین خواندن را به فرزندان خود یاد می‌دهند. در مرحلۀ بعد، افراد و خانواده‌ها با راه‌اندازی کتابخانه‌ای محلی و به‌اشتراک گذاشتن کتاب‌ها، سواد را در سطح منطقه و جامعۀ خود ترویج می‌کنند. وب‌سایت «کتابخانۀ کوچک رایگان» توصیه‌های گام به گام خوبی در زمینۀ راه‌اندازی کتابخانۀ محلی ارائه می‌کند.

آقای استوئر دربارۀ نقش کلیدی سواد مالی در زندگی می‌گوید: مردم در سراسر دنیا به دلیل نبود مؤلفه‌های اساسی برای مدیریت زندگی مالی خود با چالش مواجه‌اند و همۀ ما در دوران همه‌گیری سواد مالی جهانی به سر می‌بریم. از نداشتن پس‌انداز و درک درست دربارۀ پول گرفته تا بدهی‌های زیاد، مردم با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند. من مشاور و مدافع رفاه مالی هستم و معتقدم سلامت مالی فراتر از آموزش مالی است و بر تمام ابعاد زندگی ما از جمله شادی، سلامت جسم و روابط تأثیر می‌گذارد. یکی از روش‎‌های ترویج سواد مالی و ارتقای سلامت مالی دیگران، به‌اشتراک گذاشتن داستان‌های مالی افراد است. اصطلاحات پیچیدۀ مالی و اقتصادی، فرایند یادگیری و ترویج را دشوارتر می‌کند. بنابراین، آموزش باید بر اساس اصول ابتدایی و با استفاده از اصطلاحات ساده و روزمره انجام شود. پادکست‌ها، وبلاگ‎ها و مقالات ساده به مردم کمک می‌کنند دربارۀ امور مالی آگاه و توانمند شوند و کنترل زندگی خود را به دست بگیرند.