استخرهای نقدینگی چه هستند؟

صرافی استخر نقدینگی

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

استخر نقدینگی یا همان (Liquidity Pool) یک از اصطلاحات رایج در ارزهای دیجیتال است که امروزه زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما استخر نقدینگی چیست؟ چه کاربردهایی دارد و ما چگونه می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم؟

پیدایش اکسچنج‌های غیر متمرکز

بعد از گسترش پروژه‌های دیفای (Defi) و روی کار آمدن اکسچنج‌های غیر متمرکز (Dex)، طبیعتا ماهیت‌های جدیدی هم به دنیای ارزهای دیجیتال اضافه شد. به‌عنوان مثال ماهیت‌های اصلی و سازو کار صرافی‌های متمرکز مثل صرافی بایننس به‌طور طبیعی با اکسچنج‌های غیر متمرکز تفاوت‌های بسیاری دارند. یکیاز این تفاوت‌ها در نحوه انجام معاملات است.

صرافی‌های متمرکز که به شکل P2P کار می‌کنند، همواره واسطی بین خریدار و فروشنده هستند. به این ترتیب که همواره یک سفارش خرید با یک سفارش فروش تسویه می‌شود. اما همین عملیات در صرافی‌های غیر متمرکز کاملا متفاوت است. زیرا در اکسچنج‌های غیر متمرکز وظیفه انجام عملیات خرید و فروش، با استخر نقدینگی یا همان (Liquidity Pool) است.

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی، فضایی مجازی است که درواقع وظیفه تامین سرمایه برای انجام معاملات را در اکسچنج‌های غیر متمرکز برعهده دارد. به عبارتی دیگر همه معاملات خرید و فروش در این اکسچنج‌ها با استخر نقدینگی (Liquidity Pool) انجام می‌شود. پس به نوعی می‌توان گفت که کار این استخر تامین کننده نقدینگی برای بازار است.

نحوه کارکرد استخر نقدینگی (Liquidity Pool)

برخلاف صرافی‌های متمرکز در صرافی‌های غیر متمرکز، کاربران می‌توانند در تامین نقدینگی برای (Liquidity Pool) مشارکت داشته باشند. به نوعی این مشارکت برای عموم آزاد است. به این ترتیب که کاربران می‌توانند توکن‌های خود را در استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری کنند و در ازای آن مقداری از کارمزدهای تراکنش‌ها را دریافت کنند.

از سوی دیگر کاربرانی هم وجود دارند که می‌خواهند در این صرافی‌ها معامله کنند. برخلاف اکسچنج‌های متمرکز، در این اکسچنج‌ها کاربران به‌جای معامله مستقیم با یکدیگر، توکن‌های خود را با توکن‌های موجود در استخرها مبادله می‌کنند. لازم به ذکر است که تمامی مراحل این کارها توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود که احتمال هرگونه دستکاری و فساد در معاملات را از بین می‌برند.

هربار که کاربران توکن‌های خود را در این استخرهای نقدینگی تبدیل می‌کنند، کارمزدی را برای آن پرداخت می‌کنند که بخشی از این کارمزد به جهت تشویق برای تامین‌کنندگان نقدینگی درنظر گرفته می‌شود.

تضمین سود استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چگونه است؟

تمامی فرآیند سپرده‌گذاری، تامین نقدیندگی و دریافت سود سپرده توسط قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. به این ترتیب که کسی در آن دخالت ندارد. به عبارت ساده‌تر این امکان وجود ندارد که شما در این قرارداد هوشمند سپرده‌گذاری کنید، تراکنش روی استخر انجام شود و بعد شما سودی دریافت نکنید. بنابراین تضمین پرداخت سود در این حالت توسط قرارداد هوشمند انجام می‌شود.

وقتی کاربران به‌عنوان تامین‌کننده نقدینگی، کوین‌های خود را در یک قرارداد هوشمند قرار می‌دهند، به ازای آن، توکن Liquidity Provider یا همان توکن تامین کننده نقدینگی (LP) دریافت می‌کنند. این توکن به منزله رسید دریافت توکن‌های اصلی است و زمانی که شما دوباره می‌خواهید سپرده خود را آزاد کنید، باید توکن‌های (LP) را دوباره به استخر بازگردانید تا سپرده اصلی خود را مجددا دریافت کنید.

انواع شبکه‌های استخر نقدینگی و معرفی اکسچنج

در حال حاضر اکسچنج‌های غیر متمرکز (Dex) زیادی وجود دارند که روی شبکه‌های مختلف فعالیت دارند. از مهمترین شبکه‌های بلاکچینی که قادر به ارائه قراردادهای هوشمند برای این نوع اکسچنج‌ها هستند می‌توان به اتریوم (ETH)، بایننس کوین (BNB)، کاردانو (ADA)، پولکدات (DOT) و. اشاره کرد.

همچنین اکسچنج‌های غیر متمرکزی زیادی وجود دارند که شما می‌توانید به‌صورت غیرمتمرکز روی آن‌ها فعالیت کنید. از جمله معروفترین آن‌ها می‌توان به یونی سواپ (UNI)، وان اینچ (1inch)، مدکس (MDX)، پنکیک سواپ (CAKE) و. اشاره کرد.

همچنین شما می‌توانید لیست برترین اکسچنج‌های غیر متمرکز را از طریق سایت کوین مارت کپ به ترتیب رتبه‌بندی مشاهده کنید.

اگر مطلب فوق برایتان مفید بوده لطفا آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.

همچنین اگر سوالی در مورد این مطلب دارید در بخش کامنت‌ها مطرح کنید تا به آن پاسخ دهیم.

استخر نقدینگی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

عبور از معاملات سنتی به معاملات آنلاین به‌ ­­وسیله ارزهای دیجیتال با گذر زمان رخ داده است. دنیای کریپتوکارنسی‌ها روزبه‌روز با تکنولوژی‌ها و پیشرفت‌های جدیدی روبه‌رو می‌­شود. در این مقاله قصد داریم به یکی از تکنولوژی‌های نوپای این عرصه یعنی استخر نقدینگی بپردازیم. ما می‌­خواهیم بدانیم استخر نقدینگی چیست و انواع استخر نقدینگی کدام است و در کل چه کاربردی دارد؟ اگر به دنبال اخبار بازار سرمایه و ارزهای دیجیتال هستید، حتما همراه ما باشید.

انواع صرافی غیرمتمرکز

قبل از تعریف استخر نقدینگی یا استخر لیکوئیدیتی باید ابتدا بگوییم همان‌طور که می­‌دانید 2 نوع صرافی یا اکسچنج غیرمتمرکز (DEX) در بازار رمز ارزها وجود دارد، که عبارت‌اند از:

1. صرافی‌های همتابه همتا و مبتنی بر دفتر معاملات:

در این نوع صرافی‌ها به سبک و شیوه سنتی عمل می­‌شود، و صرافی‌ها واسطه بین خریدار و فروشنده در انجام معاملات هستند، و به عبارتی P2P هستند.

در این نوع صرافی‌ها خریدار و فروشنده ارز در تلاش هستند تا در بهترین و پرسودترین قیمت به انجام معامله بپردازند، فروشنده به دنبال فروش در بالاترین قیمت و خریدار نیز در پی خرید در کمترین قیمت بازاری است، این ترجیح فروشندگان و خریداران تا جایی ادامه پیدا می­‌کند که در یک نقطه خاص به توافق قیمتی برسند، و معامله صورت گیرد، و گفتنی است که این نوع معامله از طریق دفتر معاملات و یا Order Book صورت می‌­پذیرد.

نکته: قابل ذکر است که این نوع صرافی مناسب و ویژه زمانی است که نقدینگی زیاد است.

2. صرافی استخر نقدینگی:

در این صرافی‌ها، واسطه‌ای برای انجام معاملات و سفارش‌ها وجود ندارد، و کلیه معاملات بر روی قراردادهای هوشمند و یا Defi قفل شده است و توسط استخرهای نقدینگی صورت می­‌گیرد، که در ازای قراردادن توکن در استخرهای نقدینگی امکان دریافت سود و کارمزد وجود دارد. شاید این سوال برایتان پیش آید، وقتی که واسطه‌ای وجود نداشته باشد، چگونه امنیت معاملات تامین می­‌شود؟

در جواب باید گفت که قراردادهای هوشمند تضمین‌کننده امنیت و دریافت سود و کارمزد هستند.

نکته: زمانی که میزان و حجم دارایی‌ها کم باشد، استفاده از استخر نقدینگی گزینه مناسبی است.

صرافی استخر نقدینگی

استخر نقدینگی یا همان (Liquidity Pool) چیست؟

اما در حقیقت استخر چیست؟ آیا مکان فیزیکی است یا مجازی؟! باید گفت منظور از استخر نقدینگی یک فضای غیرفیزیکی و مجازی در بستر اینترنت است که کاربران به طور آزادانه می‌­توانند در این استخر سهم و مشارکت داشته باشند و به کسب سود و یا معامله بپردازند.

اولین استخر نقدینگی معرفی شده در دنیای کریپتوکارنسی‌ها با استخر نقدینگی Bancor در دنیا مطرح شد. و به عبارتی با بنکور بود که استخر نقدینگی متولد شد. ولی با این‌ حال مهم‌ترین استخر نقدینگی که توانست به یکباره توجه همه را به سمت خود جلب کند استخر نقدینگی Uniswap بود.

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

شما در Pool Liqiudity بدون نیاز به‌ واسطه تنها با استفاده از سیستم قراردادهای هوشمند می‌­توانید توکن‌های خود را در این استخر قرار دهید، و در ازای قرار دادن توکن در استخر نقدینگی کارمزد معاملات را دریافت کنید، و یا خود مستقیم به معامله توکن‌های خود بپردازید. در حقیقت وظیفه استخر نقدینگی تامین سرمایه و دارایی لازم برای صرافی‌های غیرمتمرکز است.

روش کار استخر نقدینگی چیست؟

برای استفاده از کاربردهای Pool Liqiudity می‌­توانید توکن خود را وارد استخر نقدینگی کنید، و به‌ ازای انجام معاملات کارمزد دریافت کنید. از طرفی علاوه بر این می­‌توانید با انجام معامله در استخرهای نقدینگی، توکن‌های مختلف را با هم معامله کنید، گفتنی است برای انجام فعالیت و یا معامله در فضای استخر نقدینگی نیازی به استفاده از واسطه یا شخص سومی وجود ندارد، زیرا با روشی مطمئن و امن از طریق قراردادهای هوشمند کل پروسه معاملاتی شما در استخر نقدینگی انجام می­‌گیرد. به همین دلیل برای بسیاری از کاربران استفاده از استخر نقدینگی جذابیت خاص خودش را دارد.

استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست؟

استخر نقدینگی (liquidity pool) از جمله اصطلاحات رایج در بازار ارز دیجیتال است که این روزها کاربرد بی شماری دارد. استخر نقدینگی از جمله قسمت های اساسی سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای است. علاوه بر این از جمله بخش های اساسی در حوزه سازندگان بازار خودکار AMM، پروتکل وام دهی، تولید محصول، دارایی های دیجیتال و بیمه های درون زنجیره ای محسوب می شود. استخر لیکوئیدیتی مشابه با یک محیط بزرگ دیجیتالی است که بدون نیاز به هیچ مجوزی، هر کاربری این قابلیت را دارد که به آن نقدینگی اضافه کند.

در واقع استخر نقدینگی استاندارد جدیدی برای معامله کارآمد دارایی ها محسوب می شود که همزمان به سرمایه گذاران این قابلیت را می دهد که از دارایی های خود سود بدست بیاورند. در حال حاضر استخرهای نقدینگی حوزه دیفای مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفته است و افراد بی شماری علاقه مند به پیوستن به این نوع محیط هستند.

استخر نقدینگی چیست و چگونه کار می کند؟

در حال حاضر دو نوع صرافی غیرمتمرکز بر روی اتریوم وجود دارد: نوع اول صرافی های همتا به همتا بوده که دارای دفتر سفارش (OrderBook) است اما نوع دوم از این صرافی های غیرمتمرکز، صرافی های استخر نقدینگی هستند که می توان به یونی سواپ اشاره کرد.

در صرافی هایی که مدل همتا به همتا هستند، معاملات بر پایه یک درخواست و پیشنهاد صورت می گیرد. در این نوع صرافی، خریدار و فروشنده هستند که بر سر قیمت با یکدیگر به توافق می رسند. آن دسته از افرادی که می خواهند یک دارایی خاص را معامله کنند، سفارش محدود (limit order) ایجاد می کنند و افرادی که قیمت پیشنهادی را قبول می کنند اقدام به اجرای سفارش خواهند کرد.

این سیستم در مکان هایی که نقدینگی بالایی دارند، بسیار مناسب بوده و به خوبی جواب می دهد اما برای معاملاتی که نقدینگی بسیار پایینی دارند، بسیار سخت بوده و دارایی هایی که در این سیستم هستند گرفتار نوسانات بزرگ و غیرعادی می شوند. بنابراین اینگونه از معاملات به علت نوسان قیمت بالا و تبدیل های ناکارآمد، مورد استفاده عموم افراد قرار نمی گیرد.

استخر نقدینگی نیز چنین مشکلی را مورد هدف قرار می دهد و وابستگی توکن به حجم ترید را از بین برده و نقدینگی دائمی را برای توکن ها ایجاد می کند. مدل استتخر نقدینگی دارای مزیت هایی است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

مزایای استخر لیکوئیدیتی (liquidity pool) چیست؟

استخر نقدینگی همان بازارساز خودکار (AMM) است که از طریق قراردادهای هوشمند و به صورت خودکار سفارش های خرید و فروش را بر اساس پارامترهای از پیش مشخص شده به یکدیگر مرتبط می کند. در استخر لیکوئیدیتی دیگر نیازی نیست که تریدرها با یکدیگر ارتباط داشته باشند و نقدینگی فضای استخر نیز تا زمانی که سرمایه گذاران دارایی های خود را وارد استخر می کنند موجود است.

بازارسازها در صرافی های متکی بر دفتر سفارش، لازم است که دائما سفارش های معاملاتی خود را آپدیت کرده و نوسان قیمت را در نظر بگیرند. بازارسازها بایستی حرفه ای باشند و زمان و تخصص لازم را برای مدیریت استراتژی های خود داشته باشند اما در استخر نقدینگی نیازی به تخصص و استراتژی نیست، تامین کنندگان نقدینگی تنها کافیست که دارایی های خود را وارد یک استخر نقدینگی کرده و مابقی کارها را به قراردادهای هوشمند واگذار کنند.

برای اینکه به یک استخر نقدینگی پیوست نیازی به احراز هویت مشتری kyc نیست و مشکلاتی که در یک صرافی متمرکز وجود دارد، در اینجا مطرح نیست. هر فردی این قابلیت را دارد که در یک استخر لیکوئیدیتی سرمایه گذاری کرده و یا اینکه یک جفت مبادلاتی جدید ایجاد کند اما زمانی که سرمایه گذار استخرهای نقدینگی چه هستند؟ می خواهد نقدینگی را برای یک استخر ایجاد کند، بایستی ارزش معادل هر دو دارایی را واریز کند. مزیتی که سرمایه گذار در این حالت دارد این است که توکن های استخر لیکوئیدیتی را دریافت خواهد کرد و این توکن ها همان سهم هایی است که سرمایه گذار از استخر نقدینگی دارد و این قابلیت را دارد که در هر زمانی آن را برداشت کند. زمانی که تریدر، معامله ای را انجام می دهد، کارمزد دارایی ها کسر شده و به استخر لیکوئیدیتی اضافه خواهد شد.

قراردادهای هوشمند در صرافی های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ، به گونه ای طراحی شده است که موجب کاهش هزینه های گس خواهد شد. محاسبات قیمتی کارآمد و توزیع کارمزد در داخل استخرها به معنای اصطکاک کمتر بین تراکنش هاست. اغلب قراردادهای هوشمند این قابلیت را دارند که مبالغ معامله شده را به کیف پول برگرداند اما در برخی از صرافی ها، همچون یونی سواپ این قابلیت به تریدرها داده می شود که همان دارایی ها را مبادله کرده و به کیف پول دیگری ارسال کنند.

سود استخر نقدینگی (liquidity pool) چگونه تضمین می شود؟

کل فرآیند سپرده گذاری، تامین نقدینگی و دریافت سود سپرده توسط قراردادهای هوشمند تضمین می شود. زمانی که از قرارداد هوشمند صحبت می شود منظور این است که هیچ واسطه ای در انجام معاملات نقشی ندارد. یعنی اینکه کاربر این قابلیت را ندارد که در قراردادهای هوشمند سپرده گذاری کند و تمامی تراکنش ها بر روی استخر انجام می شود و هیچ سودی به سرمایه گذار تعلق نمی گیرد. بنابراین در حالت کلی سود دریافتی از استخرهای تامین نقدینگی توسط قراردادهای هوشمند تضمین می شود.

به همین علت زمانی که کاربر دارایی های دیجیتال خود را در یک قرارداد هوشمند قرار می دهد، در ازای هر یک از دارایی های دیجیتال خود، توکن تامین نقدینگی یا Liquidity Provider دریافت می کند. توکن های تامین نقدینگی به منزله رسید دریافت توکن های اصلی بوده و زمانی که می خواهید سپرده خود را آزاد کنید، باید همان توکن های تامین نقدینگی را به استخر برگردانده تا امکان دریافت سپرده اصلی را داشته باشید.

معایب استفاده از استخر لیکوئیدیتی چیست؟

علاوه بر اینکه استفاده از استخرهای نقدینگی در صنعت ارزهای دیجیتال دارای مزایایی است، معایبی نیز دارد که در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم:

اشتباه در قیمت گذاری

قیمت دارایی های دیجیتال توسط الگوریتمی خاص در استخر نقدینگی تعیین می شود که الگوی کار این نوع الگوریتم توسط فعالیت معاملاتی استخر مشخص می شود. زمانی که قیمت یک ارز دیجیتال نسبت به قیمت بازار جهانی متفاوت باشد، در این میان معامله گران آربیتراژ، از این اختلاف قیمت گذاری سود بدست می آورند.

نوسانات قیمت

از دیگر مواردی که می تواند در استخر لیکوئیدیتی تاثیر منفی داشته باشد، نوسانات قیمت است چرا که نوسانات قیمت منجر به ضررهای جبران ناپذیری به سرمایه گذاران می شود. زمانی که تامین کنندگان سرمایه، سرمایه خود را برداشت می کنند، زیان وارده به سرمایه گذاران، غیر قابل جبران خواهد شد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که ممکن است که بخشی از این ضررها از طریق پاداش هزینه تراکنش جبران شود. میزان این جبران نیز وابسته به حجم نوسان و طول مدت استیک واریزی وابسته است.

مشکلات قراردادهای هوشمند

از دیگر معایبی که می توان برای استخر تامین نقدینگی بیان کرد، مشکلات احتمالی در قراردادهای هوشمند است. این مشکلات زمانی رخ می دهد که کد مربوطه حسابرسی نشده و امنیت کامل وجود نداشته باشد. بنابراین بهتر است که کاربر قبل از سپرده گذاری منابع خود، اطلاعات کاملی از تمامی مشکلات موجود در این زمینه داشته باشد.

چگونه می توان در استخر نقدینگی دیفای شرکت کرد؟

این نکته را در نظر داشته باشید که نحوه مشارکت در استخر نقدینگی با توجه به نوع پلتفرم می تواند متفاوت باشد اما در حالت کلی برای مشارکت در استخر نقدینگی نیاز است که یک حساب کاربری ایجاد کنید. در نهایت حساب کاربری را به کیف پول اتریوم مانند کیف پول متامسک متصل کنید. در نهایت می توانید دارایی های دیجیتال خود را به صندوق نقدینگی واریز کنید. در پلتفرم هایی مانند یونی سواپ، باید جفت ارزهایی که قصد دارید در آن تامین نقدینگی روی دهد را جستجو کرده و در نهایت کیف پول را به حساب کاربری وصل کنید. بعد از بررسی بازده ها، همچون بزرگی استخر و نرخ تبادل در استخر لیکوئیدیتی، می توانید توکن های خود را در استخر نقدینگی واریز کنید.

اختلاف استخر لیکوئیدیتی با دفتر سفارشات چیست؟

دفتر سفارشات یا (order book) به مجموعه ای از سفارشات باز در یک بازار گفته می شود و آن سیستمی که سفارشات را با یکدیگر انطباق می دهد، موتور انطباق است. موتور انطباق و دفتر سفارش، هر دو هسته اصلی صرافی متمرکز یا CEX هستند. این مدل تسهیل کارآمد تبادل ها عالی بوده و شرایط ایجاد بازارهای پیچیده مالی را فراهم می کند.

ترید یا معامله در دیفای، شامل معاملات درون زنجیره ای است، بدون آنکه بخش متمرکز وجوه را در اختیار داشته باشد اما زمانی که از دفتر سفارشات برای انجام معامله استفاده می شود، باید کارمزد پرداخت شود که استخرهای نقدینگی چه هستند؟ اغلب این کارمزدها گران است. علاوه بر این، اکثر بلاک چین ها توانایی مورد نیاز برای ترید حجم زیادی از میلیاردها دلار در بستر خود را ندارند.

پس در یک شبکه بلاک چین، دفتر سفارشات رو زنجیره وجود ندارد و باید برای انجام کار از زنجیره های جانبی یا راه حل های لایه دوم استفاده استخرهای نقدینگی چه هستند؟ کنید که در آینده فعالیت خود را شروع خواهند کرد اما در حال حاضر شبکه قابلیت مدیریت این حجم از دارایی ها را ندارد.

در حال حاضر صرافی های غیرمتمرکزی که با دفتر سفارشات فعالیت خود را انجام می دهند، شامل بایننس دکس است که بر روی زنجیره هوشمند بایننس ساخته شده و از آن برای معاملات سریع و ارزان استفاده می کنند. پروژه دیگری همچون سروم (Serum) نیز وجود دارد که در بلاک چین سولانا ساخته شده است. ناگفته نماند که بسیاری از دارایی های موجود در فضای ارز دیجیتال بر روی شبکه اتریوم وجود دارند که قابلیت معامله در شبکه های دیگری را نداشته و برای معامله کردن آن ها، باید از نوعی پل استفاده کرد.

نتیجه گیری:

همان طور که در این مقاله مطالعه کردید، استخر نقدینگی می تواند موقعیت خوبی برای سرمایه گذاران باشد و آن دسته از افرادی که در این نوع استخرها فعالیت می کنند باید ابزارهای مورد نیاز برای بررسی تغییرات قیمت ها را داشته باشند و استخرهای نقدینگی چه هستند؟ نسبت به این تغییرات قیمت نیز واکنش نشان دهند.

کار با استخرهای نقدینگی نیاز به تخصص و مهارت زیادی داشته و ریسک ها و مخاطرات خاصی دارد. در نهایت باید گفت که استخر نقدینگی مناسب افرادی است که ریسک پذیر هستند.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟

تمرکززدایی از مهم‌ترین مفاهیم بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. در سال‌های اخیر، برای محقق شدن هدف تمرکززدایی در بازار، اقدامات گوناگونی انجام شده است. استخرهای نقدینگی (Liquidity Pool) محصول یکی از ایده‌هایی است که برای تمرکززدایی در بازار پیاده شده است. کاربران به کمک استخر نقدینگی می‌توانند بدون نیاز به بازارسازان متمرکز، ارزهای دیجیتال را خریدوفروش کنند. استخرهای نقدینگی از ارکان اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به شمار می‌روند. در این مقاله قصد داریم شما را با استخرهای نقدینگی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله

استخر نقدینگی چیست؟

به زبان ساده، استخر نقدینگی از جمع‌آوری تعدادی ارز دیجیتال ایجاد می‌شود که در قالب قراردادهای هوشمند قفل شده‌اند. در صرافی متمرکز، برای مدیریت معاملات بین کاربران به حضور بازارساز نیاز است. در این صرافی‌ها معمولاً گروه توسعه‌دهنده نقش بازارساز را ایفا می‌کند. به این ترتیب، در این صرافی‌ها عملاً کنترل چرخه معاملات به صورت متمرکز باقی می‌ماند. چنین رویکردی با ذات غیرمتمرکز بازار ارزهای دیجیتال در تضاد است.

صرافی‌های غیرمتمرکز برای حل این معضل ابداع شده‌اند. در این صرافی‌ها تأمین نقدینگی لازم برای معاملات کاربران از طریق استخرهای نقدینگی صورت می‌گیرد. کاربران این صرافی‌ها به صورت اختیاری توکن‌های خود را در استخرها سپرده‌گذاری می‌کنند و در ازای سرمایه‌گذاریشان سود دریافت می‌کنند. به این ترتیب، نقدینگی لازم برای معامله‌گران دیگر در صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم می‌شود.

ابداع استخر نقدینگی سبب تسریع و سهولت در معاملات اکوسیستم دیفای (DeFi) شده است. تا قبل از ایجاد استخرهای نقدینگی، صرافی‌های غیرمتمرکز با چالش تأمین نقدینگی مواجه بودند. به کمک فناوری بازارساز خودکار (AMM) مشکل محدودیت نقدینگی در این صرافی‌ها کاهش پیدا کرد؛ به همین دلیل، رفته‌رفته حضور کاربران در این بازارها افزایش یافت.

چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟

هرکس که سابقه محدودی در بازارهای مالی داشته باشد، به‌خوبی می‌داند که وارد شدن به بازارهایی با نقدینگی محدود، ریسک بسیار زیادی به دنبال دارد. در این‌گونه بازارها معمولاً لغزش در معاملات بسیار زیاد است. منظور از لغزش، تفاوت بین قیمت مورد انتظار برای انجام معامله با قیمت واقعی‌ای است که معامله در آن منعقد می‌شود. نقدینگی کم سبب می‌شود لغزش در معاملات افزایش پیدا کند.

استخر نقدینگی مشکل کمبود نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز را حل می‌کند. ویژگی منحصربه‌فرد این استخرها، تأمین نقدینگی از سوی کاربران است. افراد به‌صورت داوطلبانه دارایی خود را در این استخرها به ودیعه می‌گذارند؛ سپس در ازای سرمایه‌گذاری خود در بازه‌های زمانی مشخص، پاداش دریافت می‌کنند.

در چنین شرایطی، وقتی کاربران در صرافی غیرمتمرکز سفارش خرید یا فروش ثبت می‌کنند، لازم نیست تا زمان پیدا شدن خریدار یا فروشنده دیگر صبر کنند، بلکه با توجه به دارایی‌های موجود در استخرهای نقدینگی، سفارش آن‌ها با قیمت لحظه‌ای بازار و به کمک قراردادهای هوشمند، به جریان می‌‌افتد.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟‌

استخر نقدینگی باید به‌گونه‌ای تعریف شود که برای کاربران جاذبه لازم به‌منظور سرمایه‌گذاری را داشته باشد. ابزار در اختیار صرافی‌ها برای جذاب کردن سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی، تخفیف در کارمزد معاملات و ارائه پاداش با ارز دیجیتال به آن‌هاست. شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که فرایند تعیین قیمت در استخرهای نقدینگی چگونه انجام می‌شود؟

در حال حاضر، به کمک الگوریتم بازارساز خودکار (AMM) ، قیمت توکن‌ها در هر استخری نسبت به یکدیگر، در محدوده خاصی حفظ می‌شود. به این ترتیب، عملاً ارزش‌های بازار منصفانه‌ای در صرافی‌های غیرمتمرکز به وجود می‌آید. البته ممکن است استخرهای مختلف از الگوریتم‌های منحصربه‌فرد خود نیز استفاده کنند. برای مثال، می‌توان به استخرهای نقدینگی صرافی یونی سواپ اشاره کرد که از فرمول ثابتی برای کنترل نسبت قیمت توکن‌ها استفاده می‌کند. به کمک این الگوریتم‌ها از طریق مدیریت هزینه‌ها و کنترل عرضه و تقاضا، از تأمین دائمی دارایی استخرها اطمینان حاصل می‌شود.

بیشتر بخوانید: توکن چیست

برترین استخرهای نقدینگی سال 2022

استخرهای نقدینگی کاربرد خود را در اکوسیستم دیفای بر همگان ثابت کرده‌اند؛ همین مسئله سبب شده است بسیاری از فعالان بازار رمز ارزها به کسب درآمد از طریق سرمایه‌گذاری در این استخرها امیدوار شوند. با وجود این، سرمایه‌گذاری باید حتماً در استخرهای معتبر صورت بگیرد تا خطری سرمایه افراد را تهدید نکند. ازجمله برترین استخرهای نقدینگی سال 2022 در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. یونی سواپ (Uniswap)

بیشترین حجم معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز مربوط به یونی سواپ است، به همین دلیل استخر نقدینگی Uniswap یکی از معروف‌ترین استخرهای حال حاضر در بازار رمز ارزها به شمار می‌رود. صرافی یونی سواپ از جفت ارزهای معاملاتی مبتنی بر استاندارد ERC-20 پشتیبانی می‌کند.

همچنین هر کاربری می‌تواند استخر نقدینگی اختصاصی خود را بدون نیاز به پرداخت هیچ‌گونه کارمزدی در این صرافی راه‌اندازی کند. کارمزد معاملات در صرافی یونی سواپ 0/3 درصد است. تمام تأمین‌کنندگان نقدینگی در استخرهای نقدینگی این صرافی از محل کارمزدها سهم دریافت می‌کنند. پرداخت سود مشارکت در استخرها نیز با توکن اختصاصی یونی سواپ صورت می‌گیرد.

2. بالانسر (Balancer)

بالانسر یکی دیگر از برترین استخرهای نقدینگی ارزهای دیجیتال است. این استخر نقدینگی مبتنی بر اتریوم است. بالانسر به‌عنوان مدیر پرتفوی نیز عمل می‌کند.

3. بانکور (Bancor)

بانکور یکی دیگر از بهترین استخرهای نقدینگی در سال 2022 است که بر اساس اتریوم کار می‌کند. این پلتفرم از روش بازارسازی خودکار برای تأمین نقدینگی و قیمت‌گذاری دقیق توکن‌ها استفاده می‌کند. همچنین این استخر نقدینگی نوعی استیبل کوین (Stablecoin) با نام بانکور ارائه کرده است که نگرانی‌های مربوط به نوسانات نقدینگی را برطرف می‌کند.

4. کرو فایننس (Curve Finance)

استخر نقدینگی کرو فایننس نیز مبتنی بر اتریوم است و با هدف ایجاد فرصت‌های تجاری مطلوب برای تجارت استیبل کوین‌ها راه‌اندازی شده است. این استخر هیچ‌گونه توکن بومی ارائه نمی‌کند. درعین‌حال، به کمک آن می‌توان به صورت هم‌زمان به دارایی‌های موجود در هفت استخر نقدینگی معتبر دیگر دسترسی داشت.

پرسش‌های متداول

1. مزیت استخر نقدینگی چیست؟

اصلی‌ترین مزیت استخرهای نقدینگی این است که به پیدا کردن فردی دیگر در بازار که سفارش مدنظرش با شما مطابقت داشته باشد، نیازی ندارید. طبیعی است که هر فروشنده‌ای در بازار سعی می‌کند دارایی خود را با بیشترین قیمت به فروش برساند و درعین‌حال، در زمان خرید نیز با کمترین قیمت آن‌ها را از آن خود کند. چنین رویکردی سبب می‌شود که برخورداری از فرصت معاملات ایدئال در بازار چندان آسان نباشد. استخرهای نقدینگی با استفاده از قراردادهای هوشمند، عملیات ارزش‌گذاری دارایی‌ها را انجام می‌دهند و به این ترتیب، معاملات در فضای واقعی انجام می‌شود.

2. ریسک استخرهای نقدینگی چیست؟‌

وقتی سرمایه خود را در اختیار استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، احتمال زیان موقت وجود دارد؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که سفارش‌ها در بازار با قیمت‌های واقعی فاصله پیدا می‌کنند، احتمال ضرر بیشتر می‌شود؛ بنابراین، حتماً باید قبل از سرمایه‌گذاری، در این زمینه تحقیقات زیادی کنید.

کلام پایانی

استخر نقدینگی یکی از ابداعات بسیار مهم و کاربردی در عرصه دیفای است. این استخرها تجارت غیرمتمرکز و پرداخت وام را در اکوسیستم دیفای امکان‌پذیر می‌کنند. استخرهای نقدینگی به کمک قراردادهای هوشمند کار می‌کنند و به احتمال زیاد، در آینده نیز این رویکرد در بازار ادامه پیدا می‌کند. اگر قصد دارید از طریق سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی به درآمد برسید، حتماً مطالعه و تحقیق کنید تا بهترین و مطمئن‌ترین گزینه‌های موجود در بازار را بیابید.

استخر نقدینگی در DeFi چیست؟

استخرهای نقدینگی یکی از فناوری‌های بنیادی در اکوسیستم DeFi هستند. آنها بخشی اساسی از بازارسازهای خودکار (AMM)، پروتکل‌های اعطای وام، فارمینگ بهره، دارایی‌های ترکیبی، بیمه درون زنجیره‌ای، بازی‌های بلاکچینی و … هستند؛ استخر نقدینگی اساساً وجوهی دیجیتالی بوده که به صورت جمعی نگهداری می‌شود. اما با این حجم انبوه دارایی در یک محیط بدون نیاز به اجازه که هرکسی می‌تواند به آن نقدینگی اضافه کند چه کاری می‌توان انجام داد؟

معرفی استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools)

اخیرا فایننس غیرمتمرکز (DeFi) رشدی انفجاری را تجربه کرده است. حجم معاملات DEX به طور معناداری می‌تواند با حجم معاملات صرافی‌های متمرکز رقابت کند. از دسامبر ۲۰۲۰، تقریباً ۱۵ میلیارد دلار دارایی در پروتکل های DeFi بلاک شده و این اکوسیستم با تنوعی از محصولات جدید به سرعت در حال توسعه است. اما چه چیزی این توسعه را ممکن می‌سازد؟ یکی از فن‌آوری‌های اساسی در پس این محصولات، استخر نقدینگی است .

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی به مجموعه وجوهی اطلاق می‌شود که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌اند؛ استخرهای نقدینگی برای تسهیل صرافی‌های غیرمتمرکز، پروتکل‌های اعطای وام و بسیاری از عملکردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

استخرهای نقدینگی ستون فقرات بسیاری از بسترهای مبادلاتی غیرمتمرکز (مانند Uniswap) هستند. کاربرانی که ارائه‌دهندگان نقدینگی (LP) نامیده می‌شوند، مقدار مساوی از دو توکن را برای ایجاد بازار در یک استخر اضافه می‌کنند. آنها در ازای تأمین وجوه خود و متناسب با سهم خود از کل نقدینگی، از معاملاتی که در استخر آنها انجام می‌شود کارمزد دریافت می‌کنند.

از آنجا که هرکسی می‌تواند تأمین‌کننده نقدینگی باشد، AMM ها بازار را در دسترس همگان قرار داده‌اند.

یکی از اولین پروتکل‌های استفاده‌کننده از استخرهای نقدینگی، Bancor بود؛ اما این طرح با محبوبیت Uniswap مورد توجه بیشتری قرار گرفت. برخی از بسترهای مبادلاتی معروف که از استخرهای نقدینگی اتریوم استفاده می‌کنند SushiSwap، Curve و Balancer هستند که استخرهای نقدینگی آنها دارای توکن‌های ERC-20 است. چیزی شبیه زنجیره هوشمن بایننس که از PancakeSwap ، BakerySwap و BurgerSwap (توکنهای BEP-20) پشتیبانی می‌کند.

مقایسه استخرهای نقدینگی و دفاتر ثبت سفارش

برای درک تفاوت استخرهای نقدینگی، بیایید به بخش اساسی تجارت الکترونیکی ( دفتر ثبت سفارشات) نگاهی بیاندازیم. به زبان ساده، دفتر ثبت سفارش شامل مجموعه‌ای از سفارشات باز برای یک بازار معین است؛ سیستمی که سفارشات را با یکدیگر منطبق می‌کند، موتور تطبیق نامیده می‌شود. دفتر ثبت سفارشات به همراه موتور تطبیق، هسته اصلی هر صرافی متمرکز (CEX) است.

معاملات DeFi، شامل معاملات درون زنجیره‌ای است، بدون اینکه یک حزب متمرکز منابع مالی را در اختیار داشته باشد. این امر برای دفتر ثبت سفارش مشکلی را به همراه می‌آورد. هر تعامل با دفتر ثبت سفارش به هزینه گس (gas) نیاز دارد که این مساله انجام معاملات را بسیار گران می‌کند.

این امر همچنین برای معامله‌گرانی که برای جفت‌های معاملاتی تأمین نقدینگی می‌کنند، بسیار پرهزینه است. مهمتر از همه، اکثر بلاکچین‌ها نمی‌توانند توان مورد نیاز برای معامله میلیاردها دلار در روز را تحمل کنند؛ این بدان معناست که در یک بلاکچین مانند اتریوم، یک دفتر ثبت سفارش درون زنجیره‌ای عملا غیرممکن است. برای اینکار می‌توان از زنجیرهای جانبی یا راهکارهای لایه دوم استفاده نمود.

قبل از ادامه کار، لازم به ذکر است که DEXهایی وجود دارند که با دفاتر ثبت سفارش به خوبی تعامل دارند. Binance DEX که بر روی بلاکچین بایننس ساخته شده، به طور ویژه برای معاملاتی سریع و ارزان طراحی شده است. مثال دیگر پروژه Serum در بلاکچین سولانا است.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟

بازارسازهای خودکار این بازی را تغییر داده‌اند. آنها نوآوری قابل توجهی هستند که امکان معاملات درون زنجیره‌ای و بدون نیاز به دفتر ثبت سفارش را فراهم می‌‌کنند. از آنجا که برای انجام معاملات به هیچ یک از طرفین احتیاجی نیست، معامله‌گران قادرند در پوزیشن ورود و خروج جفت‌های معاملاتی قرار گیرند.

شما می‌توانید دفتر ثبت سفارش یک صرافی همتا به همتا را تصور کنید، جایی که خریدار و فروشنده مستقیما به یکدیگر متصل می‌شوند. به عنوان مثال معاملات در Binance DEX به صورت همتا به همتا است و مستقیماً بین کیف‌پول کاربران انجام می‌شود؛ خرید و فروش با استفاده از AMM متفاوت است. شما می توانید معاملات با AMM را به عنوان قرارداد peer-to-contract در نظر بگیرید.

ارتباط AMM با Liquidity Pools

همانطور که اشاره کردیم، استخر نقدینگی مجموعه‌ای از وجوه است که در یک قرارداد هوشمند توسط ارائه‌دهندگان نقدینگی نگهداری می‌شود. هنگام انجام معامله در AMM، به معنای سنتی طرف مقابل ندارید. در عوض شما معاملات را در برابر نقدینگی موجود در استخر نقدینگی انجام می‌دهید. برای خریدار، در آن لحظه نیازی به فروشنده نیست و تنها نقدینگی کافی در استخر مهم است.

هنگام خرید جدیدترین کوین در صرافی یونی سواپ، در طرف مقابل شما فروشنده‌ای به معنای سنتی آن نیست. درعوض فعالیت شما توسط الگوریتمی کنترل و قیمت‌گذاری براساس معاملات انجام شده در استخر تعیین می‌شود؛ مسلماً نقدینگی باید در سطح مطلوبی قرار داشته باشد و هر شخصی بتواند تأمین‌کننده نقدینگی باشد.

موارد استفاده Liquidity Pools

تاکنون ما در خصوص AMMها که محبوب‌ترین موارد استفاده از استخرهای نقدینگی می‌باشند بحث کرده‌ایم. با این حال، همانطور که گفتیم جمع‌کردن نقدینگی یک مفهوم کاملاً ساده است، بنابراین می‌توان آن را به طرق مختلف استفاده کرد؛ یکی از این موارد، فارمینگ بهره یا استخراج نقدینگی است. استخرهای نقدینگی اساس پلتفرم‌های فارمینگ بهره هستند، جایی که کاربران وجوه خود را به استخرهایی جهت تولید بهره ارایه می‌کنند.

توزیع توکن‌های جدید به افراد لایق، یک معضل دشوار برای پروژه‌های رمزارزی است. برای حل این معضل، استخراج نقدینگی یکی از موفقیت‌آمیزترین رویکردها بوده است. با این کار توکن‌ها به صورت الگوریتمی بین کاربرانی که توکن‌های خود را در یک استخر نقدینگی قرار می‌دهند، توزیع می‌شوند. سپس توکن‌های تازه منتشر شده متناسب با سهم هر کاربر در استخر توزیع می‌گردند.

به خاطر داشته باشید این حتی می‌تواند توکن‌هایی از سایر استخرهای نقدینگی که استخر توکن نامیده می‌شوند هم باشد. به عنوان مثال اگر نقدینگی خود را به Uniswap یا صندوق اعطای وام Comound پرداخت نمایید، توکن‌هایی دریافت می‌کنید که بیانگر سهم شما در این استخر است. شما ممکن است بتوانید آن توکن‌ها را به یک استخر دیگر واریز و بازدهی کسب کنید.

ما همچنین می‌توانیم حکمیت را به عنوان یک مورد استفاده از استخر نقدینگی در نظر بگیریم. در برخی موارد، استخرهای نقدینگی چه هستند؟ آستانه رمزارزی بسیار بالایی نیاز است تا بتوانیم یک پیشنهاد حکمیتی را ارائه دهیم. بنابراین شرکت‌کنندگان با تجمیع منابع نقدینگی می‌توانند پشت سر یک هدف مشترک برای پروتکل متحد شوند.

صدور دارایی‌های ترکیبی در بلاکچین به استخرهای نقدینگی متکی است. اگر مقداری وثیقه را در یک استخر نقدینگی اختصاص دهید، سپس آن را به یک اوراکل معتبر متصل کنید، یک توکن ترکیبی که به هر دارایی می‌تواند وابسته باشد خواهید داشت؛ به چه چیز دیگری می‌توانیم فکر کنیم؟ احتمالاً کاربردهای بیشتری برای استخرهای نقدینگی وجود دارد که هنوز کشف نشده‌اند و همه آنها به هوشمندی توسعه‌دهندگان DeFi بستگی دارد.

ریسک استخرهای نقدینگی

اگر نقدینگی خود را به AMM اختصاص دهید، باید با مفهومی به نام ضرر ناپایدار هم آشنا باشید. به طور خلاصه هنگامی که نقدینگی خود را به AMM ارائه می‌دهید، در مقایسه با هودل کردن، نوعی از دست دادن ارزش دلار است. اگر نقدینگی یک AMM را تأمین کنید، احتمالاً در معرض یک ضرر ناپایدار قرار دارید که گاهی اوقات می‌تواند ناچیز و گاهی اوقات هم بسیار چشمگیر باشد.

نکته دیگری که باید به خاطر بسپارید خطرات قرارداد هوشمند است. وقتی وجوه خود را به یک استخر نقدینگی واریز می کنید، آنها در استخر هستند. بنابراین در حالی که از نظر فنی هیچ واسطه‌ای به وجوه شما دسترسی ندارد، اما آن قرارداد را می‌توان متولی وجوه دانست. به عنوان مثال اگر ایراد یا نوعی سو استفاده از طریق وام فوری رخ دهد، وجوه خود برای همیشه از دست می‌دهید.

همچنین در مورد پروژه‌هایی که توسعه‌دهندگان اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند، مراقب باشید. گاهی اوقات توسعه‌دهندگان می‌توانند از برخی دسترسی‌های ویژه در کد قرارداد هوشمند برخوردار باشند که آنها را قادر به انجام اقدامات مخرب مانند کنترل منابع مالی در استخر می‌کند.

نتیجه‌گیری

استخرهای نقدینگی هسته اصلی فناوری DeFi هستند. آنها معاملات غیرمتمرکز، اعطای وام، فارمینگ بهره و موارد دیگر را امکان پذیر می‌کنند. این قراردادهای هوشمند تقریباً در هر قسمت از DeFi استفاده می‌شوند و به احتمال زیاد این کار را ادامه می‌دهند.

سوالات متداول

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

در حقیقت وظیفه استخر نقدینگی، تامین دارایی لازم برای صرافی‌های غیرمتمرکز است.

معروف‌ترین استخرهای نقدینگی که بر روی فناوری بلاک چین فعالیت می‌­کنند و قرارداد هوشمند ارائه می‌­کنند کدام اند؟

کاردانو، پولکادات، بایننس کوین و اتریوم از معروف ترین استخرهای نقدینگی هستند که روی بلاک چین فعالیت و قرارداد هوشمند ارائه می‌کنند.